Προσοχή! Προσοχή το ένα, προσοχή το άλλο. Προσοχή με τις μάσκες, προσοχή με τις μετακινήσεις, προσοχή μη μεταδώσουμε τον ιό στους άλλους… Από τα χαράματα μέχρι αργά τη νύχτα, ακούμε πόσο πρέπει να προσέχουμε. Το ακούμε με στόμφο, με εικόνες νεκρών, με σηκωμένο δάχτυλο των υπευθύνων. Και σαν να μην έφθανε όλη μέρα κλεισμένοι μέσα σε ένα σπίτι το ‘πιπίλισμα’ του εγκεφάλου, μετά τα δελτία ειδήσεων και των ενημερωτικών εκπομπών – εκτός από τα απόλυτα τηλεσκουπίδια των ριάλιτι – έρχονται να μας αποτελειώσουν οι ταινίες καταστροφών, παγκόσμιων απειλών και τρόμου.
Αυτό όμως που περνά στα πιο ψιλά γράμματα, είναι η προσοχή που πρέπει να δείξουμε στην ψυχική μας υγεία. Όπως διαβάζουμε σε άρθρο του ενημερωτικού site Hellas Journal, «σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της Παγκόσμιας Μελέτης Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων (Μελέτη COH-FIT), στην οποία έχουν συμμετάσχει μέχρι στιγμής 108.000 άτομα από όλο τον κόσμο, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα η αύξηση παρατηρήθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες των ενηλίκων που μελετήθηκαν (νεαροί ενήλικες: 18-39 ετών, άτομα μέσης ηλικίας:40-64 ετών, ηλικιωμένοι +65 έτη) αλλά οι ηλικιωμένοι ήταν αυτοί που, περίπου, στο σύνολό τους παρουσίασαν μια τέτοια σημαντική αύξηση αυτών των αρνητικών ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων. Οι άνδρες και οι γυναίκες δεν διαφοροποιούνταν σε αυτή την αύξηση.
Στον αντίποδα αυτών των αρνητικών ψυχοκοινωνικών συνεπειών βρέθηκε μια σημαντική βελτίωση της κοινωνικά επωφελούς ή αλτρουιστικής συμπεριφοράς και πάλι στα 2/3 όσων συμμετείχαν στην έρευνα. Η σημαντική βελτίωση αφορούσε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με τους ηλικιωμένους και πάλι να επιδεικνύουν σχεδόν στο σύνολό τους
Το συμπέρασμα το οποίο προκύπτει από την μελέτη είναι ότι η αύξηση των επιπέδων στρες, μοναξιάς και θυμού είναι διπλάσια ή και τριπλάσια στη χώρα μας συγκριτικά με τις άλλες χώρες, όπου και δεν παρατηρείται η τεράστια επιβάρυνση των ηλικιωμένων που παρατηρήθηκε στην Ελλάδα.
Από την άλλη, η βελτίωση των επιπέδων της επωφελούς κοινωνικά ή αλτρουιστικής συμπεριφοράς είναι διπλάσια ή και τριπλάσια στην χώρα μας συγκριτικά με τις άλλες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα. Στις άλλες χώρες δεν παρατηρήθηκε το επίπεδο βελτίωσης των επιπέδων αυτής της συμπεριφοράς στους ηλικιωμένους που βρέθηκε στην Ελλάδα.
Η Μελέτη COH-FIT
Η «Παγκόσμια Μελέτη Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων» (Μελέτη COH-FIT) είναι μία μεγάλη, διεθνής μελέτη για το γενικό πληθυσμό όλων των χωρών που πλήττονται από την πανδημία COVID-19. Το ερευνητικό αυτό εγχείρημα προωθείται στην Ελλάδα, από την Β΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με πάνω από 200 ερευνητές σε ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια τουλάχιστον 40 χωρών ανά την υφήλιο και υπό την αιγίδα μεγάλου αριθμού εθνικών και διεθνών επιστημονικών οργανισμών.
Οι εθνικοί συντονιστές/ερευνητική ομόδα της μελέτης COH-FIT (GR) (Ελλάδα) είναι οι: Βασίλειος-Παντελεήμων Μποζίκας MD, PhD, καθηγητής Ψυχιατρικής, διευθυντής Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής, ΑΠΘ, Αγοραστός Αγοραστός, επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής, Β’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, Έλενα Δραγκιώτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σουηδίας και Κωνσταντίνος Τσαμάκης, ψυχίατρος, επισκέπτης ερευνητής στο King’s College στο Λονδίνο». (πηγή: Hellas Journal, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ).
Τι μας δείχνει λοιπόν, η έρευνα; Ότι η προσοχή μας θα πρέπει να στραφεί (και) αλλού, γιατί στο τέλος μπορεί να μην κολλήσουμε κορωνοϊό αλλά να νοσήσουμε αλλιώς, νοητικά, συναισθηματικά, πνευματικά. Και τότε, χωρίς ούτε μία δόση χιούμορ σε αυτά που γράφω, θα αρχίσουν τα πραγματικά προβλήματα. Και τότε δεν θα χρειαζόμαστε ΜΕΘ, αλλά ψυχιατρεία και φυλακές.
Το θετικό σε όλο αυτό είναι ότι ο Έλληνας, ως τέτοιο ‘αλλοπρόσαλλο και ωραίο’ είδος που είναι, σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, εκεί που καταβάλλεται, εκεί δείχνει και την ανθρωπιά του, κάτι που δεν παρατηρήθηκε στις άλλες χώρες της παραπάνω μελέτης. Κυρίως οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι είναι οι πιο ευάλωτοι και οι πιο ‘χτυπημένοι’ ψυχολογικά από αυτή την πανδημία, είναι αυτοί που γίνονται πιο αλτρουιστές. Γιατί είναι αυτοί που φροντίζουν τους πάντες, εδώ και χρόνια. Είναι αυτοί που στηρίζουν τα νοικοκυριά με τη σύνταξή τους, είναι αυτοί που θα στείλουν τα φρούτα και τα λαχανικά, τα αυγά κλπ από τον κήπο στο χωριό, είναι αυτοί που λένε ‘εσείς να είστε καλά παιδιά μου’ εμείς περάσαμε πια…
Αυτοί λοιπόν, που τους ‘χτυπάμε’ σε κάθε ευκαιρία, είναι αυτοί που μας δείχνουν το δρόμο κι ας είναι πιο ευάλωτοι. Προσοχή λοιπόν. Όχι σε αυτά που φαίνονται, αλλά σε αυτά που κρύβονται επιμελώς…
Ελένη Ευαγγελία Αρωνιάδα
Εκδότρια