Ένα από τα πιο βάρβαρα ολοκαυτώματα του Β’ Παγκόσμιου πολέμου από τους Ναζί είναι αυτό των Καλαβρύτων. Από τότε πέρασαν ακριβώς 80 χρόνια.
Την τελευταία χρονιά της Γερμανικής κατοχής (1943) οι σχέσεις των Ναζί με τους Συμμάχους τους φασίστες Ιταλούς είχαν διαρραγεί. Το αντάρτικο των αντιστασιακών ομάδων βρίσκονταν σε έξαρση κι έτσι τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής προέβαιναν σε ομαδικές σφαγές και αντίποινα κατά του άμαχου πληθυσμού για να κάμψουν το ηθικό των υπόδουλων. Τα ολοκαυτώματα στις Λιγκιάδες Ιωαννίνων, Στο Χορτιάτη Χαλκιδικής, στο Κομμένο της Άρτας και στο Δίστομο έγιναν αυτή την περίοδο. Η σφαγή των Καλαβρύτων είναι ίσως η μεγαλύτερη θηριωδία που έγινε στη χώρα μας.
Η τύχη των Καλαβρύτων φαίνεται να προδιαγράφτηκε μετά την ήττα των Γερμανών στη μάχη της Κερηνής στις 20 Οκτώβρη 1943 κατά την οποία σκοτώθηκαν δεκάδες Γερμανοί στρατιώτες και αιχμαλωτίστηκαν 78. Το ολέθριο σφάλμα και η αποτρόπαια πράξη των ανταρτών του ΕΛΑΣ να εκτελέσουν τους αιχμαλώτους ήταν καθοριστικά. Η ‘’Επιχείρηση Καλάβρυτα’’ από τον Διοικητή της 17ης γερμανικής Μεραρχίας που έδρευε στην Πελοπόννησο, Υποστράτηγο Καρλ Φον Λε Ζουρ μπήκε σε εφαρμογή. Ο σκληρός Γερμανός Στρατηγός διέταξε για την δολοφονία των 78 αιχμαλώτων, οι στρατιώτες του να επιβάλλουν τα πιο σκληρά αντίποινα κατά του άμαχου πληθυσμού και τα επέτρεπε όλα. Ήταν άλλωστε γνωστή η τακτική των Ναζί για κάθε σκοτωμένο Γερμανό στρατιώτη να εκτελούνται πολλαπλάσιοι άμαχοι.
Στις 4 Δεκέμβρη οι γερμανικές δυνάμεις άρχισαν να συρρέουν στην περιοχή από Πάτρα, Πύργο και Αίγιο και να σκοτώνουν άοπλους, μέχρι και μοναχούς μοναστηριών. Στις 9 Δεκέμβρη έφτασαν στα Καλάβρυτα, δημιουργώντας ένα ασφυκτικό κλοιό γύρω από την πόλη. Καθησύχαζαν τους κατοίκους ότι η αποστολή τους ήταν η εξόντωση των ανταρτών κι όχι ο άμαχος πληθυσμός κι έτσι αρκετοί γύρισαν στα σπίτια τους από τις κρυψώνες τους. Για να τους πείσουν περισσότερο, πυρπόλησαν μόνο σπίτια γνωστών ανταρτών κι αναζητούσαν τους τραυματίες από τη μάχη της Κερηνής.
Ξαφνικά όμως το πρωί στις 13 του μήνα συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους στην κεντρική πλατεία και οδήγησαν τον άρρενα πληθυσμό άνω των 13 ετών σε μια επικλινή τοποθεσία που ονομαζόταν ‘’Ράχη του Κατή’’, ενώ τα γυναικόπαιδα τα κλείδωσαν στο μεγάλο σχολείο. Σε λίγο διατάχτηκε πυρ από τον επικεφαλής της επιχείρησης και από τους 800 άρρενες συγκεντρωθέντες σώθηκαν μόνο 13, κάτω από τα ματωμένα πτώματα των σκοτωμένων. Τα γυναικόπαιδα σώθηκαν χάρη στη μεγαλοψυχία ενός Αυστριακού στρατιώτη, που φρουρούσε την κλειδωμένη πόρτα του σχολείου και την άνοιξε. Αργότερα βέβαια εκτελέστηκε από τους Γερμανούς. Ο συνολικός αριθμός των εκτελεσθέντων εκείνης της γερμανικής επιδρομής ανέρχεται στους 1.101 ανθρώπους και από την γύρω περιοχή. Γι’ αυτό το ολοκαύτωμα αν και η Γερμανία το αναγνώρισε, καμία καταβολή αποζημίωσης στους συγγενείς των θυμάτων δεν έγινε. Όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει, η Γερμανία αρνείται πεισματικά να επανορθώσει. Ευθύνεται βέβαια και ολιγωρία όλων των μέχρι τώρα κυβερνήσεών μας παραπέμποντας το θέμα συνεχώς στις καλένδες!