Έφυγε από τη ζωή ακόμη ένας σπουδαίος άνθρωπος των ελληνικών Γραμμάτων, ο Μάνος Ελευθερίου. Την περασμένη Κυριακή χάθηκε στα 80 του χρόνια, ο σεμνός και ευγενής ποιητής που άφησε για πάντα το αποτύπωμά του στον ελληνικό πολιτισμό, χαρίζοντας απλόχερα αριστουργήματα.
Ο Μάνος Ελευθερίου αφήνει παρακαταθήκη περισσότερα από 400 τραγούδια, πολλά ποιήματα και πεζά, ενώ είχε συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες.
Έχει γράψει τους στίχους για τραγούδια που ούτε καν φανταζόμασταν ότι ήταν δικά του, από εμβληματικά τραγούδια μελοποιημένα από τους μεγάλους Μίκη Θεοδωράκη και Γιάννη Μαρκόπουλο, μέχρι και πολύ πιο σύγχρονα.
Με το μοναδικό του ύφος γραφής και τις συγκλονιστικές εικόνες που περιγράφει δυναμικά κάθε του στίχος, εδώ και πολλά χρόνια μας βάζει στο δικό του κόσμο της δύναμης, της ατολμίας, του πόνου και του έρωτα. Δεν ξέρει κανείς ποιο από τα διαμάντια του να επιλέξει, αλλά ένα από σπουδαία του τραγούδια, άκουγα από μικρή από μια παλιά κασέτα των γονιών μου και έχει χαραχτεί μέσα μου…
Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι
τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές
τ’ αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι
σου μάθαινε το αύριο και το χθες
μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη
με του καιρού δεμένος τις κλωστές
Τ’ αηδόνια σε χτικιάσανε στην Τροία
που στράγγιξες χαμένα μια γενιά
καλύτερα να σ’ έλεγαν Μαρία
και να `σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
κι όχι να ζεις μ’ αυτή την κομπανία
και να μην ξέρεις τ’ άστρο του φονιά
Γυρίσανε πολλοί σημαδεμένοι
απ’ του καιρού την άγρια πληρωμή
στο μεσοστράτι τέσσερις ανέμοι
τους πήραν για σεργιάνι μια στιγμή
και βρήκανε τη φλόγα που δεν τρέμει
και το μαράζι δίχως αφορμή
Και σαν τους άλλους χάθηκαν κι εκείνοι
τους βρήκαν να γαβγίζουν στα μισά
κι απ’ το παλιό μαρτύριο να `χει μείνει
ένα σκυλί τη νύχτα που διψά
γυναίκες στη γωνιά μ’ ασετυλίνη
παραμιλούν στην ακροθαλασσιά
Και στ’ ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια
θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή
πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
και γύρισε καπάκι η ζωή
πώς το `φεραν η μοίρα και τα χρόνια
να μην ακούσεις έναν ποιητή
Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι
ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά
ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη
και στις μυρτιές του Άδη σεργιανά
μαλαματένια λόγια στο χορτάρι
ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά
Με δέσαν στα στενά και στους κανόνες
και ξημερώνοντας Παρασκευή
τοξότες φάλαγγες και λεγεώνες
με πήραν και με βάλαν σε κλουβί
και στα υπόγεια ζάρια τους αιώνες
παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί
Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια
κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής
περνούσα τα δικά σου δικαστήρια
αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις
να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια
και σαν κακούργο να με τιμωρείς
Μαλαματένια λόγια – 1974 (Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου, Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος)
Ελένη-Ευαγγελία Αρωνιάδα
Εκδότρια