Ο αείμνηστος Κώστας Μπαλάφας (1920-2011) δεν ήταν μόνο απ’ τους κορυφαίους φωτογράφους του 20ου αιώνα, φωτογράφος του κοινωνικού προβληματισμού και της Εθνικής Αντίστασης. Ήταν και ένας ουμανιστής που άφησε έντονα τα σημάδια στο διάβα του. Είχα την τύχη και την τιμή ως ταπεινός βιογράφος του, να τον γνωρίσω από κοντά και να κάνω ατέρμονες συζητήσεις μαζί του. Στην τελευταία “συνέντευξη” που μου έδωσε κατέγραψα απλές σκέψεις και θερμά του λόγια για την ανάγκη διατήρησης της παράδοσης και του λαϊκού μας πολιτισμού, αποσπασματικά, κάπως έτσι:
“…Έχουμε υποχρέωση να περισώσουμε πράγματα με ποιότητα, που κάθε μέρα αφανίζονται από την πλημμύρα των ξενόφερτων στοιχείων, που μας κάνουν να μοιάζουμε ξένοι στον ίδιο μας τον τόπο. Από αμέλεια και άγνοια αφήσαμε και καταστράφηκε ο λαϊκός μας πολιτισμός και ορφάνεψε η γενιά μας από την παράδοσή της. Παράδοση δεν είναι μια κούφια λέξη στο στόμα των φραγκοδιδασκάλων. Πολλές λέξεις στη γλώσσα μας με νόημα και σημασία έχασαν την πρωταρχική τους έννοια από τη συχνή δημοκοπική τους μεταχείριση. Παράδοση είναι το καταστάλαγμα της λαϊκής σοφίας και γνώσης από μελέτη και παρατήρηση αιώνων.
Δεν πρόκειται να αναβιώσουμε την παράδοση. Δεν γυρίζουν πίσω οι καιροί. Έχουμε όμως το χρέος να τη διαφυλάξουμε, ως κάτι πολύτιμο, ιερό και άγιο για τις επόμενες γενιές, οι οποίες θα είναι απληροφόρητες για τη ζωή και το έργο των προγόνων τους. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια παρακαταθήκη αξιών, ώστε κάθε φορά που χάνουμε το δρόμο μας, να αντλούμε από το θησαυρό της στοιχεία γνήσια και άφθαρτα, για να χαράξουμε τη δική μας πολιτισμική πορεία.
Ο Κόντογλου έλεγε, οι παλιοί θαλασσινοί για να βρίσκουν το δρόμο τους, ακολουθούσαν το άστρο της τραμουντάνας (τον πολικό αστέρα) και οι λαοί, για να ξέρουν που πηγαίνουν, ακολουθούν την παράδοση. Η παράδοση μοιάζει με το ένστικτο των ταξιδιάρικων πουλιών, που βρίσκουν αλάνθαστα το δρόμο τους, φτάνοντας ημερολογιακά στον προορισμό τους, ταξιδεύοντας μερόνυχτα στα καταπέλαγα του ουρανού. Για να μη χαθούμε, ακουμπούμε στην παράδοση, γιατί είναι δένδρο ζωής με βαθιές ρίζες και καθιερωμένες αξίες.
Μελετώντας το λαϊκό μας πολιτισμό, δεν αναζητούμε προγονικά λείψανα σε άδειους τάφους. Την ιστορία του έθνους μας τιμούμε, τη δόξα του τόπου και του λαού μας. Είναι ανάγκη εθνική να μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές στοιχεία από τη ζωή του λαού μας διαμέσου των αιώνων, για να ξέρουν πως ορισμένα πολύτιμα αγαθά που απολαμβάνουν και νομίζουν πως αυτοδίκαια τους ανήκουν, για τους προγόνους είχαν μεγάλο κόστος σε καταστροφές, πόνο, δάκρυα και αίμα, πολύ αίμα!
Πρέπει, λοιπόν, να διατηρήσουμε την παράδοσή μας ως εθνική παρακαταθήκη και τις ποιότητες του λαού μας, που στο πέρασμα του χρόνου θεμελίωσαν αξίες και γεφύρωσαν πολιτισμούς σ’ αυτό το σταυροδρόμι της γής των περαστικών και των επιδρομών, της μοίρας και της ιστορίας που λέγεται Ελλάδα”.
Αυτά κι άλλα πολλά απ’ τον Κώστα Μπαλάφα, ο οποίος δεν ήταν απλά περαστικός, πέρασε για να μείνει…και θα μείνει σίγουρα ! Καλή χρονιά σε όλους !
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν.Δ/ντής ε.α.- Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)