Ένας διαδεδομένος μύθος είναι πως ο άνθρωπος είναι από τη φύση του εγωιστής, αλαζόνας και βίαιος και πως η ευγένεια και η καλοσύνη δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία εύθραυστη βιτρίνα. Μόλις αυτή η βιτρίνα γίνει θρύψαλα, τα σκοτεινότερα ανθρώπινα ένστικτα βγαίνουν στην επιφάνεια.
Τις τελευταίες δεκαετίες η ακραία φτώχεια, τα θύματα πολέμου, η παιδική θνησιμότητα, το έγκλημα, οι θάνατοι από φυσικές καταστροφές και ο αριθμός των πτώσεων αεροπλάνων έχουν μειωθεί σημαντικά. Ζούμε σε μια από τις πιο ειρηνικές εποχές που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα. Κι όμως, οι περισσότεροι νιώθουμε ότι ο κόσμος είναι στα χειρότερά του. Μια τέτοια όψη της πραγματικότητας δεν είναι καθόλου παράλογη, τη στιγμή που ένα τεράστιο μερίδιο ανθρώπων είναι εθισμένο στο ίδιο ναρκωτικό: τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Εξαιτίας της συνεχόμενης θέασης, μαθαίνουμε να εντοπίζουμε τη βία, το συμφέρον και τον εγωισμό σε κάθε έκφανση της ζωής. Τι κι αν δεν συμβαίνουν καθημερινά τέτοια γεγονότα; Εμείς νιώθουμε ότι η ανθρώπινη παρακμή είναι στο ζενίθ. Κι αυτό, γιατί τα ΜΜΕ δεν μπορούν να μας πουν, «Κοίταξτε, παιδιά, τίποτα δεν έγινε και σήμερα, όλα κύλησαν τόσο βαρετά όσο και χθες». Πρέπει να βρουν κάτι μη βαρετό. Κι όσο πιο σκληρό είναι, τόσο το καλύτερο…
Υπάρχει, ωστόσο, μια ριζοσπαστική ιδέα που εξηγείται τόσο από την επιστήμη όσο και από την καθημερινότητα και αναλύεται διεξοδικά στο βιβλίο «Ανθρωπότητα»: πως οι άνθρωποι είμαστε καλοί.
O συγγραφέας Rutger Bregman, μάς καλεί να αναρωτηθούμε, γιατί ο Homo sapiens κατάφερε να κατακτήσει τον πλανήτη. Τι είχε αυτός ο πρόγονός μας που δεν είχε κανένα άλλο ζώο; Δύναμη; Εξυπνάδα; Πονηριά; Όχι. Tότε τι; Φιλικότητα. Η συνεργασία και όχι η δύναμη, η φιλικότητα και όχι η ευφυΐα, η κοινωνική μάθηση και όχι η ζωή σε απομόνωση, μάς έκανε να επιβιώσουμε μέχρι σήμερα. Άλλωστε, η αυγή του πολιτισμού, με την έννοια της ομαδικής συνύπαρξης, εντοπίζεται όταν οι απομονωμένοι κυνηγοί – τροφοσυλλέκτες βγήκαν από τις σπηλιές και άρχισαν να δημιουργούν ομάδες.
Μέσα από ένα εύρος παραδειγμάτων, ο συγγραφέας καταφέρνει να αναδείξει την αξία της φιλικότητας. Χάρη σε αυτή, ένα από τα πιο άγρια ζώα στη Σιβηρία, η ασημένια αλεπού, κατάφερε μέσα σε 20 χρόνια (από την αρχή της έρευνας) να γίνει κατοικίδιο. Αλλά και σε πιο σκληρές καταστάσεις, στις φυλακές και κατά τη διάρκεια πολέμου, ο άνθρωπος δείχνει το φιλικό του πρόσωπο. Το σωφρονιστικό σύστημα στην πόλη Bastøy της Νορβηγίας αποτελεί ένα παράδειγμα. Εκεί δε θα δεις κάγκελα, κελιά, φρουρές με χειροπέδες, αλλά ιδιωτικά δωμάτια και μπάνια, βιβλιοθήκες και αναρριχητικά πεδία. Κρατούμενοι και φύλακες μαγειρεύουν μαζί και χαλαρώνουν στον ήλιο. Ο διευθυντής της φυλακής εξηγεί πως ο λόγος που οι φυλακές θυμίζουν θέρετρο είναι πως κάθε χρόνο απελευθερώνονται κρατούμενοι, οι οποίοι πρέπει να γίνουν γείτονες κάποιων και όχι ωρολογιακές βόμβες. Όπως κατέγραψε ο ιστορικός, Colonel Marshall, που βρισκόταν σε καιρό πολέμου σε κάποιο νησί του Ειρηνικού κατά τον Β’Π.Π, ένα τεράστιο ποσοστό των πολεμιστών απέφευγε να πυροβολήσει και οι περισσότεροι τραυματίες ήταν έργο μιας μικρής μειοψηφίας στρατιωτών. Ο μέσος άνθρωπος είχε μια τεράστια εσωτερική αντίσταση να σκοτώσει…
Πού καταλήγει ο Bregman; Σε όλους τους ανθρώπους παλεύουν 2 λύκοι: ένας εγωιστής και βίαιος κι ένας ειρηνικός και γενναιόδωρος. Ποιος θα κερδίσει; Αυτός που ταΐζεις.
