Το όραμα πίσω από το έργο
Αναμνήσεις και μαρτυρίες τριών ξεχωριστών Ευρυτάνων
Αποκαλύψαμε πρώτοι τις μακέτες δημιουργίας του ΚΙΠΕ, είχαμε το αποκλειστικό ρεπορτάζ για τη μουσειολογική μελέτη του, μιλήσαμε με τους επιστήμονες που ανέλαβαν την υλοποίησή του, μπήκαμε πίσω από τις πόρτες του πριν ανοίξουν επίσημα και δημοσιεύσαμε αποκλειστικές φωτογραφίες από το εσωτερικό του, γράψαμε πρώτοι την ημερομηνία των εγκαινίων του. Τώρα πάμε πίσω στο χρόνο, όταν γεννήθηκε το όραμα της δημιουργίας ενός μουσείου για τον Ευρυτανικό πολιτισμό και ακολουθούμε τα ίχνη του που οδηγούν στη σημερινή μορφή και υλοποίησή του, μέσα από τις αναμνήσεις και τις μαρτυρίες, τριών ξεχωριστών Ευρυτάνων, που αφιέρωσαν μεγάλο κομμάτι της ζωής τους, για να δουν το όραμα πραγματικότητα.
Το όραμα πίσω από το έργο
Σε μια αντίστροφη διαδρομή από το σήμερα της υλοποίησης, φτάσαμε στο χθες του οράματος. Πριν από 20 περίπου χρόνια γεννήθηκε η ιδέα, από Ευρυτάνες, να ιδρυθεί ένα ¨Μουσειακό Κέντρο” στο Καρπενήσι. Το όραμα ήταν να αναδείξουν και να προβάλουν την πλούσια ιστορία του τόπου μας και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Γνώριζαν ότι για να αναπτυχθεί ένας τόπος έπρεπε πρώτα να γνωστοποιήσει σε όλους και κυρίως στις μελλοντικές γενιές την ιστορία του. Πώς όμως θα μπορούσε να γίνει αυτό χωρίς ούτε ένα Μουσείο με ευρήματα από αρχαιοτάτων χρόνων σε αυτό; ‘‘Δυστυχώς υπάρχουν Ευρυτάνες που ίσως και σήμερα πιστεύουν ότι η Ευρυτανία δεν είχε ποτέ αξιόλογη ιστορία, δεν είχε ποτέ πολιτισμό! Λάθος μεγάλο και ιστορική ανακρίβεια!
Μας αναφέρει ο κ. Γεώργιος Κ. Οικονόμου, Επίτιμος Δικηγόρος και Επίτιμος Πρόεδρος του ‘Εύρυτος” και ένας από κείνους που γεννήθηκε στην καρδιά τους το όραμα. Και συνεχίζει ‘‘Κάθε γωνιά της Ευρυτανικής γης κρύβει στο χώμα της και ένα ιστορικό μνημείο! Κάθε βουνό, κάθε πλαγιά, κάθε ποτάμι, είναι βαμμένο με το αίμα των ηρώων προγόνων μας, που “έπεσαν” σε διάφορες ιστορικές περιόδους για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Η Ευρυτανία συνέβαλε σημαντικά, στις ώρες συμφοράς του Έθνους, στην εξύψωση του φρονήματος και στη διατήρηση της ιερής παράδοσης και του πολιτισμού των Ελλήνων. Να γιατί πιστεύαμε ότι θα έπρεπε να αγωνιστούμε για να δημιουργηθεί ένα Ευρυτανικό Μουσείο στο νομό μας, τον μόνο νομό που στερείτο αρχαιολογικού Μουσείου. Για να μείνει διαχρονικά ζωντανή η Ευρυτανική ιστορία! Για να στεγασθεί σε έναν ασφαλή χώρο, κάθε αρχαιολογικό εύρημα που υπάρχει, από την αρχαϊκή, κλασική, βυζαντινή και νεώτερη ιστορία της Ευρυτανίας. Για να μη ξεχάσουν οι επόμενες γενιές ποιά είναι Ευρυτανία και τι έχει προσφέρει διαχρονικά στην Πατρίδα μας’‘.
Το 2002 με την υπ. αριθμ. 68/4-1-2002 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών αναγνωρίσθηκε η ίδρυση μη κερδοσκοπικού Σωματείου με την επωνυμία: “ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ-Ο “ΕΥΡΥΤΟΣ”, με έδρα την Αθήνα και αποκλειστικό σκοπό την ίδρυση αρχαιολογικού Μουσείου στο Καρπενήσι. Ο κ. Οικονόμου μας περιγράφει: ‘‘Για να φτάσουμε στην ίδρυση και αναγνώριση του Σωματείου μας προηγήθηκαν πολλές συναντήσεις αρκετών εκλεκτών Ευρυτάνων οι οποίοι εργάστηκαν με ζήλο και όραμα για την επίτευξη του σκοπού μας. Οι συναντήσεις μας γινόντουσαν στο φιλόξενο γραφείο του Συλλόγου των Φουρνιωτών, με Πρόεδρο τον κ. Πέτρο Τσέλιο, γιατί το Σωματείο μας δεν είχε ακόμη γραφεία. Συντάχθηκε λοιπόν καταστατικό το οποίο υπογράψαμε 42 ιδρυτικά μέλη και στη συνέχεια μεριμνήσαμε για την δικαστική αναγνώριση του Σωματείου μας. Η προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή, που προέβη στις απαραίτητες ενέργειες αποτελείτο από εμένα και τους κ.κ. Παπαδόπουλο Ιωάννη, Λαθύρη Γεώργιο, Τσέλιο Πέτρο, Φαλλή Δημήτριο, Καρλιάμπα Νικόλαο και Νταλλή Παύλο. Τον Μάιο του 2002 εκλέχτηκε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου μας και μετά την τριετή θητεία του ακολούθησαν τα επόμενα μέχρι σήμερα. Είχα την τιμή να εκλεγώ Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του “Εύρυτος¨ το 2005 και να παραμείνω επί πολλά έτη. Σήμερα είναι Πρόεδρος ο αξιότιμος Καθηγητής και φίλος κ. Ηλίας Ντζιώρας, ο οποίος με διαδέχθηκε και συνεχίζει απρόσκοπτα το έργο όλων ημών των προηγουμένων. Στις 17/1/2016 αξιώθηκα την μεγάλη τιμή να ανακηρυχθώ Επίτιμος Πρόεδρος του “Εύρυτος” για την άοκνη και μακρόχρονη προσφορά μου στην ευόδωση των σκοπών του Σωματείου μας.
Ο καρπός των κόπων μας άνθισε το 2006, όταν το Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με Υπουργό τότε τον κ. Ευάγγελο Μπασιάκο και Υφυπουργό τον κ. Αλέξανδρο Κοντό, εξέδωσε την πολυαναμενόμενη απόφαση. Παραχωρήθηκε τελικά δωρεάν, το παλαιό κτίριο του Δασαρχείου Καρπενησίου, που βρίσκεται στην πόλη του Καρπενησίου, για τη δημιουργία Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου. Το πρώτο σημαντικό άλμα είχε γίνει’’.
Γνωρίζοντας ότι υπάρχουν πολλά ιστορικά, αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία χρονολογούνται από την αρχαϊκή, κλασική, βυζαντινή και νεώτερη ιστορία της Ευρυτανίας, ενώ έχουν ήδη βρεθεί, αρκετά από αυτά και βρίσκονται διεσπαρμένα σε διάφορους χώρους, όπως π.χ. αγαλματίδια, επιγραφές, περικεφαλαίες, νομίσματα, είδη οικιακής χρήσεως κ.ά. (περίπου 200-300 ευρήματα έχουν κατατεθεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία στη Λαμία και βρίσκονται στην Υπάτη από τον κ. Δημήτριο Φαλλή), κρίνεται απαραίτητο να συγκεντρωθούν, να αξιολογηθούν και να εκτεθούν στον κόσμο, μαζί με όσα τυχόν ανακαλυφθούν στο μέλλον από μεταγενέστερες έρευνες ή ανασκαφές, μια και υπάρχουν πολλές βάσιμες ενδείξεις ότι στο Ευρυτανικό χώμα κρύπτονται πολλές αρχαιότητες.
Ο κ. Οικονόμου μας δήλωσε: ‘‘Βρίσκομαι στη δύση της ζωής μου αλλά νιώθω μεγάλη ικανοποίηση που έβαλα κι εγώ, μαζί με τους εκλεκτούς φίλους και συμπατριώτες μου, ένα λιθαράκι στην ανάδειξη της μεγάλης ιστορικής κληρονομιάς της Ευρυτανίας. Είναι δικαίωση, είναι ικανοποίηση, είναι σεβασμός προς τον τόπο που γεννήθηκα, είναι σεβασμός προς τις επόμενες γενιές. Σε μια εποχή πλήρους έκπτωσης θεσμών και αξιών, το να δίνουμε στα νέα παιδιά, στο μέλλον της Ελλάδας μας, τη δυνατότητα να μάθουν ποιά είναι η ιστορία τους και με τι εφόδια προχωράνε στη ζωή, είναι θεμελιώδους σημασίας. Γιατί λαός χωρίς παρελθόν και χωρίς σεβασμό στην ιστορία του και στις παραδόσεις του, δεν προχωράει και δεν προοδεύει’’.
Από τους μεγάλους εμπνευστές της δημιουργίας ενός μουσειακού κέντρου στο Καρπενήσι, που όραμά του ήταν από μικρό παιδί να αναδειχθεί ο αρχαιολογικός θησαυρός της Ευρυτανίας, υπήρξε και ο κ. Δημήτριος Φαλλής, ιστορικός συγγραφέας, ο οποίος μας παρέθεσε ένα εισαγωγικό σημείωμα από την ομιλία του στα Κοκκάλια το 1988 –μια χρονιά πριν την ανέγερση του μνημείου στο σημείο εκεί. Ένα σημείωμα που μαρτυρά την αγάπη και τη φλόγα αυτών των ανθρώπων για την ανάδειξη της κληρονομιάς της Ευρυτανίας. Χαρακτηριστικά αναφέρει:
‘‘Οι πιο χαρούμενες, οι πιο ευτυχισμένες μέρες της ζωής μου, ως Ευρυτάνας, δεν έχουν έρθει ακόμα. Κι αυτές οι μέρες θα είναι, οι μέρες που η Ευρυτανία μας θα φέρει στην επιφάνεια τους αμύθητους αρχαιολογικούς και πολιτιστικούς θησαυρούς των χιλιάδων χρόνων που είναι θαμμένοι σε κάθε γωνιά της Ευρυτανικής γης, να τοποθετηθούν με τάξη και να ασφαλιστούν σε ένα Μουσείο μαζί με τις γραπτές μαρτυρίες των αρχαίων και νεότερων συγγραφέων, ώστε να γνωρίσουμε ζωντανά την πανένδοξη ιστορία μας και να ‘μαστε περήφανοι για τους προγόνους μας και για τον τόπο μας! Τότε θα ‘μαι ευτυχισμένος! Πιστεύω, πως αυτές οι μέρες θα ‘ρθουν σύντομα, δεν θα ‘ναι μακριά αυτός ο χρόνος, έστω κι αν ο γράφων αυτές τις σειρές βρίσκεται μαζί με τους ήρωες και αγίους προγόνους μας…’’.
Συνδετικός κρίκος του χθες με το σήμερα, ο Μαθηματικός και Πανεπιστημιακός κ. Ηλίας Ντζιώρας, που λίγο πριν ανοίξει τις πόρτες του το ΚΙΠΕ, στη δημιουργία του οποίου έχει συμβάλλει, δηλώνει: ‘‘Η δημιουργία του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού Ευρυτανίας (ΚΙΠΕ) αποτελεί μια σημαντική προσπάθεια παρουσίασης του μεγάλου ιστορικού και πολιτιστικού αποθέματος της ευρύτερης περιοχής της Ευρυτανίας. Ο βασικός στόχος του Κέντρου είναι μέσα από τη συνοπτική διήγηση της ιστορίας της Ευρυτανίας να γνωρίσει την περιοχή στους κατοίκους της και τον επισκέπτη και κεντρίσει το ενδιαφέρον τους για περαιτέρω γνωριμία μέσα από το σύνολο της ιστορικής, πολιτιστικής, αρχιτεκτονικής, περιβαλλοντικής και πολιτισμικής παράδοσης της περιοχής, μέσω της έκθεσης και της χρήσης νέων τεχνολογιών. Η έκθεση θα παρουσιάζει την εξέλιξη της Ευρυτανίας διαχρονικά από την αρχαιότητα μέχρι και την νεότερη ιστορία. Στο κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού ο επισκέπτης θα μπορέσει να διαπιστώσει τη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας και τα πλεονεκτήματα της σε έναν πολιτιστικό οργανισμό. Για την ολοκλήρωση αυτού του έργου είναι σε πρώτη φάση η ίδρυση «μουσειακής βιβλιοθήκης» και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για περαιτέρω έρευνα των επισκεπτών σε επιλεγμένα βιβλία και σπάνιες εκδόσεις σχετικά με την ιστορία της Ευρυτανίας και του Λαϊκού της Πολιτισμού. Επιπρόσθετα η μουσειακή βιβλιοθήκη θα παρέχει υποστήριξη τόσο στο προσωπικό του μουσείου, όσο και στο σχεδιασμό και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε μαθητές-σπουδαστές, ερευνητές και ενήλικες.
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους εμπνευστές αυτής της «πρωτοποριακής ιδέας», τον Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδος κ. Κ. Μπακογιάννη και τον Αντιπεριφερειάρχη Ευρυτανίας κ. Αρ. Τασιό καθώς και στους ταλαντούχους μουσειολόγους-σχεδιαστές Ηλιάνα Ζιώγα και Θανάση Αθανασιά που βρίσκονται πίσω από τις ειδικές κατασκευές.
Θα προτείνω ως Πρόεδρος του «Εύρυτου» μελλοντικά να ιδρυθεί ένας σύλλογος «Οι Φίλοι του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού Ευρυτανίας»’’.
“Τη Δευτέρα του Πάσχα τα εγκαίνια του ΚΙΠΕ”
Με μια λαμπρή εκδήλωση τη Δευτέρα του Πάσχα, 29 Απριλίου 2019, 12:30 το μεσημέρι, στο κτήριο του Παλαιού Δασαρχείου, θα γίνουν τα εγκαίνια του Κέντρου Ιστορίας Πολιτισμού Ευρυτανίας με διοργάνωση της ΠΕ Ευρυτανίας. O βασικός στόχος του Κέντρου είναι μέσα από τη συνοπτική διήγηση της ιστορίας της Ευρυτανίας να γνωρίσει την περιοχή στους κατοίκους της και τον επισκέπτη και να κεντρίσει το ενδιαφέρον τους για περαιτέρω γνωριμία μέσα από το σύνολο της ιστορικής, πολιτιστικής, αρχιτεκτονικής, περιβαλλοντικής και πολιτισμικής παράδοσης της περιοχής.
Το ΚΙΠΕ στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακό, πέτρινο κτήριο στο οποίο στεγαζόταν παλαιότερα το Δασαρχείο. Στο εσωτερικό του μουσείου αναπτύσσεται μόνιμη έκθεση που ονομάζεται «Οι θησαυροί της Ευρυτανίας» και παρουσιάζει το μεγάλο ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα της ευρύτερης περιοχής της Ευρυτανίας. Οι θεματικές ενότητες που αναπτύσσονται παρουσιάζουν την πλούσια ιστορία και την ανθρώπινη δραστηριότητα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το μουσείο διαθέτει επίσης αίθουσα περιοδικών εκθέσεων. Για το πρώτο εξάμηνο λειτουργίας η περιοδική έκθεση που αναπτύσσεται αφορά τα γεφύρια της Ευρυτανίας.
Το μεγάλο ατού του ΚΙΠΕ είναι ο σύγχρονος τεχνολογικός εξοπλισμός και οι εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας που διαθέτει που έχουν την δυνατότητα να ταξιδεύουν τον επισκέπτη στο χρόνο σε μεγάλα ιστορικά γεγονότα της περιοχής, αλλά και σε τόπους που τώρα δεν μπορεί να παραβρεθεί.
Επιπλέον το ΚΙΠΕ έχει σχεδιαστεί ώστε να υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές ομάδες, δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να εξερευνήσουν την ιστορία, στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
