Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου πριν από 79 χρόνια ήταν από τις πιο σημαντικές αντιστασιακές ενέργειες κατά την διάρκεια του βάρβαρου Β’ Παγκόσμιου πολέμου. Η προετοιμασία, η οργάνωση και η εκτέλεση αυτής της κορυφαίας πράξης δολιοφθοράς κατά των Ιταλογερμανικών δυνάμεων Κατοχής αποτελεί παράδειγμα συνεργασίας των ελληνοβρετανικών συμμαχικών δυνάμεων εκείνης της χρονικής περιόδου. Κατ’ αρχάς, η αποστολή υπό τους Άγγλους Έντι Μάιερς και Κρις Γουντχάουζ, του Έλληνα Θεμιστοκλή Μαρίνου κι ενός Κύπριου με το κωδικό όνομα «Γιάννης» εστάλη από το Κάιρο στην Ελλάδα τέλος Σεπτέμβρη 1942 και είχε συγκεκριμένο σκοπό: Την ανατίναξη κάποιας κομβικής γέφυρας από την οποία διερχόταν η σιδηροδρομική γραμμή Θεσ/κης-Αθηνών, για να φέρουν καίριο πλήγμα και διακοπή του ανεφοδιασμού της Γερμανικής στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική. Οι Βρετανοί σαμποτέρ έπειτα από προσυνεννόηση συναντήθηκαν στις 19 Νοέμβρη με τους επικεφαλής των δυο αντάρτικων ομάδων ΕΔΕΣ και ΕΛΑΣ, Ναπολέων Ζέρβα και Άρη Βελουχιώτη στο Μαυρολιθάρι Παρνασσίδας. Σ’ αυτή τη συνάντηση αποφασίστηκε ως στόχος η γέφυρα του Γοργοπόταμου, που φυλάσσονταν από 100 Ιταλούς και 5 Γερμανούς στρατιώτες.
Η εκτέλεση της αποστολής κανονίστηκε για το βράδυ στις 25 Νοέμβρη, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. Κάτω από φοβερή χιονοθύελλα η ανατίναξη της γέφυρας έγινε με επιτυχία, μια ανατίναξη που «ακούστηκε» σε όλο τον κόσμο. Τα αντίποινα των κατακτητών αναμενόμενα. Μετά από 2 μέρες εκτελέστηκαν 24 πατριώτες, οι 7 μπροστά στη γκρεμισμένη γέφυρα και οι υπόλοιποι στα Καστέλια Φωκίδας. Με την έλευση του Εμφυλίου όμως πολλοί από τους αγωνιστές που έλαβαν μέρος στο Γοργοπόταμο κυνηγήθηκαν από το καθεστώς που επικράτησε.
Για τους επώνυμους εκείνους ηρωικούς αγωνιστές, αρκετοί διθύραμβοι και πολύ μελάνι χύθηκε από ιστορικούς και συγγραφείς. Δεν έγινε το ίδιο όμως για τους ανώνυμους αγωνιστές και αγωνίστριες του μεγάλου αντιστασιακού κατορθώματος, που υπέστησαν αργότερα και πολλά δεινά. Γι’ αυτό και μόνο αρμόζει διπλή τιμή σ’ αυτούς τους αφανείς ήρωες. Αυτό ακριβώς επιχειρεί και ο φίλος μου, επιστήμονας και συγγραφέας, Βασίλης Μαστρογιάννης. Με το νέο βιβλίο του «Ανυπόταχτη ψυχή», η ιστορία της μάνας, εξυμνεί τη μάνα, την αγωνίστρια της ζωής και της Αντίστασης, της «Βάνας», αλλά και τους αγώνες του λαού και όλους εκείνους τους ήρωες που χάθηκαν άδικα. Η «Βάνα» είναι η μάνα του συγγραφέα, η 17χρονη τότε Κουμαριτσιώτισσα, που μαζί με άλλες γυναίκες έλαβαν μέρος στο κατόρθωμα του Γοργοπόταμου, κουβαλώντας πυρομαχικά και εφόδια στους αγωνιστές μέσα στο καταχείμωνο. Η πολυσέλιδη αφήγηση είναι μια ανθρώπινη ιστορία μιας γυναίκας γεμάτη ηρωισμό, πάθος, απογοήτευση, ενοχές, τραγικότητα κι ελπίδα.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί μεθαύριο στις 29 Νοέμβρη στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη με αφορμή και την επέτειο του Γοργοπόταμου.
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν.Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)
