Μία πολύ σημαντική συνεργασία ετοιμάζεται να συναφθεί μεταξύ του Δήμου Αγράφων και του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου σύμφωνα με πληροφορίες του Ευρυτανικού Παλμού.
Η συνεργασία θα έχει ως στόχο την ανάδειξη του οικισμού της Παλαιάς Βίνιανης, ενός τόπου με μεγάλη ιστορία στα πρότυπα άλλων παραδοσιακών οικισμών που έχουν διατηρήσει την ιστορικότητα και το χαρακτήρα τους μετά από ειδική ανάπλαση. Ειδικότερα, στα πλαίσια του εκπαιδευτικού και ερευνητικού ρόλου του ΕΜΠ, οι δύο πλευρές στοχεύουν αμοιβαία και ετοιμάζονται να συμφωνήσουν να συνεργαστούν για τον σχεδιασμό ενός νέου προτύπου με στόχο την αναβίωση του Ιστορικού Τόπου της Παλαιάς Βίνιανης όπως και την υποστήριξη της εφαρμογής του σχεδιασμού και υλοποίησης των προτάσεων ώστε να αναδειχθεί η ιστορία, η αρχιτεκτονική, το οικιστικό δίκτυο και η τοπογραφία του Ιστορικού Τόπου. Για τον μετασχηματισμό του οικισμού της Παλιάς Βίνιανης σε πόλο έλξης λόγω του ιστορικού χαρακτήρα και του φυσικού περιβάλλοντος, είναι απαραίτητος ο εκσυγχρονισμός του οικισμού με διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα αυτού και της αρχιτεκτονικής του.
Τα ιστορικά χαρακτηριστικά της Παλαιάς Βίνιανης
Αναλυτικότερα, ο οικισμός της Παλαιάς Βίνιανης αποτελεί προστατευόμενο Ιστορικό Τόπο, καθώς ήταν η έδρα της «Κυβέρνησης του Βουνού», της πρώτης ελεύθερης κυβέρνησης σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, Π.Ε.Ε.Α.) κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής της χώρας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Παράλληλα, τα υψηλής αισθητικής κτίσματα του οικισμού με τα αρχοντικά και τους φοίνικες στις αυλές τους μαρτυρούν μια πρότερη αίγλη. Έχουν ως κυριότερα στοιχεία που καθορίζουν τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του τη δομή του οικισμού, την οικοδομική των κτισμάτων, την κλίμακα και τις αναλογίες των κτιριακών όγκων και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου.
Όπως είναι γνωστό στον οικισμό λειτουργεί το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο στεγάζεται στο ιστορικό διατηρητέο κτίριο του Παλαιού Δημοτικού Σχολείου στο οποίο συνεδρίαζε η Π.Ε.Ε.Α. κατά τη διάρκεια του πολέμου. Όμως, ενώ ο οικισμός έχει ερημώσει από τη δεκαετία του 1960, διατηρούνται ακέραια τα ιστορικά του χαρακτηριστικά και παρά το γεγονός ότι σήμερα ένα μεγάλο τμήμα του οικισμού είναι εγκαταλελειμμένο, όπως και το συνολικό τοπίο, υπάρχουν προοπτικές αναβίωσής του και ανάδειξης στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφορίας.
Η ανάδειξη του οικισμού
Για να μπορέσει ο συγκεκριμένος οικισμός να αναδειχθεί κατάλληλα είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί η εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου για την αναβίωση και ανάδειξη της Παλαιάς Βίνιανης ως Ιστορικού Τόπου, στο σύνολό της ως οικισμός και τοπίο στην κατεύθυνση του ιστορικού ορεινού οικοτουρισμού αλλά και της εναλλακτικής αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής.
Απαραίτητες είναι επίσης, η αρχιτεκτονική αποκατάσταση και στατική ενίσχυση των κτισμάτων με διατήρηση των οικοδομικών αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών λιθόκτιστων όγκων των κτιρίων χωρίς σοβάδες (επιχρίσματα) με εμφανή την λιθοδομή, η ανακατασκευή των ξύλινων στεγών και των κουφωμάτων, διατηρώντας την αρχιτεκτονική μορφή κτιρίων και οικισμού, καθώς και η πολεοδομική οργάνωση του οικισμού με αναβίωση, συντήρηση και ανάταξη των λιθόστρωτων ή χωμάτινων δρόμων και μονοπατιών, πλατειών και την οριοθέτηση ρεμάτων, συντήρηση όσων γεφυρών υπάρχουν και κατασκευή νέων, όπου αυτό απαιτείται.
Ο σχεδιασμός νέου υδραυλικού δικτύου ύδρευσης αποχέτευσης και διαχείρισης όμβριων, εγκατάσταση ηλεκτρικού δικτύου και τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων ενταγμένου και εναρμονισμένου στο συνολικό ιστορικό και φυσικό περιβάλλον, κρίνεται απαραίτητος καθώς και η σύνδεση της Παλαιάς Βίνιανης με τους γειτονικούς σύγχρονους οικισμούς και το δίκτυο των επαρχιακών οδών.
Τι θα περιλαμβάνει η συνεργασία
Ο Δήμος Αγράφων και το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, πρόκειται να συνεργαστούν, για το μεγαλόπνοο σχέδιο ανάπλασης της Παλαιάς Βίνιανης. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ευρυτανικού Παλμού η συνεργασία θα αφορά:
Το σχεδιασμό του συνολικού στρατηγικού σχεδίου ανάδειξης και αναβίωσης του ιστορικού οικισμού της Παλαιάς Βίνιανης με βάση τους άξονες που αναπτύχθηκαν πιο πάνω.
Τη μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών σχεδιασμού και αποκαταστάσεων από το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος προς το Δήμο Αγράφων, σε έργα και δράσεις που αφορούν τα παραδοσιακά κτίσματα και την πολεοδομική οργάνωση του οικισμού.
Στη συνεργασία για την υλοποίηση του σχεδιασμού και των επιμέρους προτάσεων ώστε να αναδειχθεί η ιστορία, η οικιστική δομή, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική και η τοπογραφία του Ιστορικού Τόπου.
Τη φιλοξενία ερευνητικών και εκπαιδευτικών ομάδων στην Παλαιά Βίνιανη στο πλαίσιο υλοποίησης δράσεων εφαρμογής για αυτούς τους σκοπούς.
Στη συνδιοργάνωση επιστημονικών δράσεων/εκδηλώσεων/εκδόσεων για τους ίδιους σκοπούς με αντικείμενο την Παλαιά Βίνιανη.
Στόχος της συνεργασίας
Κύριος στόχος της συνεργασίας αυτής είναι η προετοιμασία ενός πρώτου φακέλου ωρίμανσης των σχετικών έργων όπως και η διοργάνωση σχετικών δράσεων ανάδειξης και ευαισθητοποίησης. Σε περίπτωση συναπόφασης ανάπτυξης περαιτέρω συστηματικής συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών αυτή θα λάβει μορφή Προγραμματικής Σύμβασης. Η συγκεκριμένη συνεργασία θα έχει ισχύ για δύο έτη και ανανεώνεται αν είναι αναγκαίο με κοινή συναπόφαση των δύο συμβαλλομένων και έως την ολοκλήρωση των δράσεων που αναφέρονται σε αυτό.
Ποιοι θα συμμετάσχουν
Το ΕΜΠ θα συμμετέχει με τον Διευθυντή του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος, Καθηγητή Νίκο Μπελαβίλα, την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Έλενα Κωνσταντινίδου, νέους ερευνητές και ερευνήτριες, όπως και μεταπτυχιακούς σπουδαστές/τριες από τα ΔΠΜΣ «Προστασία Μνημείων» και «Πολεοδομία-Χωροταξία», σύμφωνα με τις πληροφορίες μας.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο της συνεργασίας, ο Δήμος Αγράφων θα στηρίξει το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ με διάθεση στοιχείων, πληροφοριών και τεχνικών δεδομένων κατά την εκπόνηση των σχεδίων και γενικά της έρευνας, ενώ πρόκειται να αναλάβει τη φιλοξενία των ερευνητικών ομάδων του Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ οι οποίες θα εργαστούν επί τόπου.
Το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ από τη μεριά του πρόκειται να αναλάβει την εκπόνηση του προκαταρκτικού συνολικού στρατηγικού σχεδίου ανάδειξης και αναβίωσης του ιστορικού οικισμού της Παλαιάς Βίνιανης, στους τομείς της διαχείρισης και αποκατάστασης ιστορικών κτισμάτων και της πολεοδομικής οργάνωσης του οικισμού. Αυτό θα περιλαμβάνει την ανάπτυξη των κατάλληλων ερευνητικών εργαλείων για την αποτύπωση, μελέτη και πρόταση αποκατάστασης των κτισμάτων και εγκαταστάσεων, την πρόβλεψη κινδύνων και στην εκτίμηση του κόστους. Έτσι θα εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του σχεδίου δράσης όπως και την ανάλυση και επιστημονική τεκμηρίωση του αντίκτυπου των παρεμβάσεων στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.