Όλα όσα συμφωνήθηκαν
Σημαντική ήταν η ημέρα της 25ς Φεβρουαρίου 2022 για το Δήμο Αγράφων, καθώς πραγματοποιήθηκε συνάντηση στην Παλιά Βίνιανη με εκπροσώπους του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με σκοπό την υπογραφή Πρωτοκόλλου συνεργασίας για την ανάδειξη της ιστορικής αυτής περιοχής, επιβεβαιώνοντας και το αποκλειστικό ρεπορτάζ του Ευρυτανικού Παλμού που πρώτος ανέδειξε το θέμα.
Ο Δήμος Αγράφων εκπροσωπούμενος από τον Δήμαρχο, κ. Αλέξη Καρδαμπίκη και το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, εκπροσωπούμενο από το Διευθυντή του, Καθηγητή ΕΜΠ κ. Νίκο Μπελαβίλα «έδωσαν τα χέρια» για τον σχεδιασμό ενός νέου προτύπου με στόχο την αναβίωση του Ιστορικού Τόπου της Παλαιάς Βίνιανης όπως και την υποστήριξή της.
Τις τοπικές αρχές εκπροσώπησαν ο Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Ευρυτανίας Αριστείδης Τασιός, ο π. Ευάγγελος Φεγγούλης, Αρχιερατικός Επίτροπος Αγράφων, εκ μέρους του Μητροπολίτη Καρπενησίου, οι αντιδήμαρχοι Αννέτα Κοτρώνα, Χρήστος Δημητρόπουλος, Σωτηρία Νταλαφούρα και Ηλίας Μάκκας, ο περιφερειακός σύμβουλος Μωυσής Μπερμπερής, ο εκπρόσωπος της Κοινότητας Βίνιανης Παντελής Μαντής, ο τέως βουλευτής Θωμάς Κώτσιας, ο τέως δήμαρχος Νίκος Γεωργίου και οι ειδικοί σύμβουλοι Δημάρχου Αγράφων Χρήστος Μάκκας και Κωνσταντίνος Κουτσοθανάσης.
Ποιο το περιεχόμενο του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας
Μεταξύ των δύο πλευρών συμφωνήθηκαν τα εξής: Τα κυριότερα στοιχεία που καθορίζουν τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του οικισμού είναι η δομή του, η οικοδομική των κτισμάτων, η κλίμακα και οι αναλογίες των κτιριακών όγκων και η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου.
Στο πρωτόκολλο συνεργασίας περιλαμβάνεται να: Γίνει αρχιτεκτονική αποκατάσταση και στατική ενίσχυση των κτισμάτων, με διατήρηση όμως των οικοδομικών αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών των λιθόκτιστων όγκων των κτιρίων, χωρίς επιχρίσματα, με εμφανή την λιθοδομή, ενώ η ανακατασκευή των ξύλινων στεγών και των κουφωμάτων θα διατηρήσει την αρχιτεκτονική μορφή των κτιρίων του οικισμού. Η πολεοδομική οργάνωση του οικισμού να γίνει με αναβίωση, συντήρηση και ανάταξη των λιθόστρωτων ή χωμάτινων οδών και μονοπατιών, πλατειών και την οριοθέτηση ρεμάτων, συντήρηση υφιστάμενων γεφυρών και κατασκευή νέων, όπου αυτό απαιτείται. Να σχεδιαστεί νέο υδραυλικό δίκτυο ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης όμβριων, εγκατάσταση ηλεκτρικού δικτύου και τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων, ενταγμένου και εναρμονισμένου στο συνολικό ιστορικό και φυσικό περιβάλλον. Να γίνει η σύνδεση της Παλαιάς Βίνιανης με το γειτονικό σύγχρονο οικιστικό δίκτυο και το δίκτυο των επαρχιακών οδών. Για τον μετασχηματισμό του οικισμού της Παλιάς Βίνιανης σε πόλο έλξης λόγω του ιστορικού χαρακτήρα και του φυσικού περιβάλλοντος, είναι απαραίτητος ο εκσυγχρονισμός του οικισμού με διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα αυτού́ και της αρχιτεκτονικής του.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο της συνεργασίας, ο Δήμος Αγράφων θα στηρίξει το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ με διάθεση στοιχείων, πληροφοριών και τεχνικών δεδομένων κατά την εκπόνηση των σχεδίων και εν γένει της έρευνας. Θα αναλάβει τη φιλοξενία των ερευνητικών ομάδων του Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ οι οποίες θα εργαστούν επί τόπου. Το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ θα αναλάβει την εκπόνηση του προκαταρκτικού συνολικού στρατηγικού σχεδίου ανάδειξης και αναβίωσης του ιστορικού οικισμού της Παλαιάς Βίνιανης, στους τομείς της διαχείρισης και αποκατάστασης ιστορικών κτισμάτων και της πολεοδομικής οργάνωσης του οικισμού.
Αυτό θα περιλαμβάνει την ανάπτυξη των κατάλληλων ερευνητικών εργαλείων για την αποτύπωση, μελέτη και πρόταση αποκατάστασης των κτισμάτων και εγκαταστάσεων, την πρόβλεψη κινδύνων και στην εκτίμηση του κόστους-οφέλους, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του σχεδίου δράσης όπως και την ανάλυση και επιστημονική τεκμηρίωση του αντίκτυπου των παρεμβάσεων στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.
Στόχος είναι η προετοιμασία ενός πρώτου φακέλου ωρίμανσης των σχετικών έργων όπως και η διοργάνωση σχετικών δράσεων ανάδειξης και ευαισθητοποίησης. Ισχύς του παρόντος Πρωτοκόλλου Συνεργασίας.
Το Πρωτόκολλο δεν περιλαμβάνει ούτε προβλέπει οικονομικές υποχρεώσεις ή ρήτρες μεταξύ των δύο φορέων, πέραν της αναφερομένης σχετικής υποχρέωσης φιλοξενίας των ερευνητικών ομάδων. Σε περίπτωση συναπόφασης ανάπτυξης περαιτέρω συστηματικής συνεργασίας αυτή θα λάβει μορφή Προγραμματικής Σύμβασης. Το Πρωτόκολλο ισχύει από την ημερομηνία υπογραφής του από τον Δήμο Αγράφων και το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ για δύο έτη, και ανανεώνεται αν είναι αναγκαίο με κοινή συναπόφαση των δύο συμβαλλομένων και έως την ολοκλήρωση των δράσεων που αναφέρονται σε αυτό.
ΕΜΠ: Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος
Για τη Συνεργασία του Δήμου Αγράφων με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την αναβίωση της Παλαιάς Βίνιανης, της έδρας της «Κυβέρνησης του βουνού» το Εργαστήριο του ΕΜΠ αναφέρει:
«Μία σημαντική συμφωνία συνεργασίας για την αναβίωση του Ιστορικού Τόπου της Παλαιάς Βίνιανης στα Άγραφα υπεγράφη μεταξύ του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Δήμου Αγράφων.
Η Παλαιά Βίνιανη, στο φαράγγι του ποταμού Μέγδοβα της Ευρυτανίας ήταν η έδρα της «Κυβέρνησης του Βουνού» (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, Π.Ε.Ε.Α.) κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Πυρπολήθηκε από τα ναζιστικά στρατεύματα και στη συνέχεια καταστράφηκε από σεισμούς το 1966. Αποτελεί προστατευόμενο Ιστορικό Τόπο σύμφωνα με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού από το 1988.
Ο οικισμός και το τοπίο διατηρούν ακέραια τα χαρακτηριστικά της εποχής του πολέμου, κτίρια-σύμβολα όπως το Δημοτικό Σχολείο στο οποίο συνεδρίαζε η αντάρτικη κυβέρνηση, ναοί, κατοικίες όπου έζησαν οι υπουργοί της κυβέρνησης του βουνού, οι αρχηγοί του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ και της Βρετανικής Αποστολής. Εκεί οργάνωσαν την επιχείρηση ανατίναξης της γέφυρας τους Γοργοποτάμου. Τα βασικά στοιχεία του οικισμού, η αρχιτεκτονική και ο δημόσιος χώρος έχουν παραμείνει αναλλοίωτα στον χρόνο, καθώς η Βίνιανη εγκαταλείφθηκε και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν σε νέο οικισμό σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων. Στον οικισμό λειτουργεί το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο στεγάζεται στο ιστορικό διατηρητέο κτίριο του Παλαιού Δημοτικού Σχολείου. Οι δράσεις για την Παλαιά Βίνιανη έχουν και τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων η οποία προ τετραετίας ενέκρινε κονδύλι για τη συντήρηση και αναβάθμιση του Μουσείου.
Το Μνημόνιο Συνεργασίας υπεγράφη από τον Δήμαρχο Αγράφων, Αλέξανδρο Καρδαμπίκη και τον Διευθυντή του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, καθηγητή Νίκο Μπελαβίλα, παρουσία του Αντιπεριφερειάρχη Ευρυτανίας Αριστείδη Τασιού.
Ο Νίκος Μπελαβίλας κατά την προσφώνησή του ευχαρίστησε τον Δήμαρχο Αγράφων και τις τοπικές αρχές για την ιδιαίτερα τιμητική πρόσκληση της ομάδας των πανεπιστημιακών σε αυτό τον ιερό τόπο και παρουσίασε τα σενάρια συνεργασίας, τα οποία ακολουθούν την ισχυρή παράδοση επιστημονικής προσφοράς με κοινωνικό πρόσημο του Πολυτεχνείου αναφερόμενος σε λαμπρά λαμπρά παραδείγματα, όπως την εμπλοκή του ιδρύματος στο Λαύριο, στο Μέτσοβο και στην αναστήλωση του Γεφυριού της Πλάκας στον Άραχθο.
Βασικός στόχος, όπως είπε, είναι η ενεργοποίηση σπουδαστικών και ερευνητικών ομάδων του ΕΜΠ για τη σύνταξη ενός στρατηγικού σχεδίου με αντικείμενο τον σχεδιασμό ενός νέου προτύπου για την αναβίωση του Ιστορικού Τόπου της Παλαιάς Βίνιανης όπως και την υποστήριξη της εφαρμογής του σχεδιασμού και υλοποίησης των προτάσεων, ώστε να αναδειχθεί η ιστορία, η αρχιτεκτονική, το οικιστικό δίκτυο και η τοπογραφία του.
Στην επιστημονική ομάδα της Βίνιανης συμμετέχουν επίσης η Έλενα Κωνσταντινίδου, αναπλ. καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, ο Γιώργος Πανταζής, καθηγητής της Σχολής Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών – Μηχανικών Γεωπληροφορικής ΕΜΠ και η Βάσω Τροβά, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στη συνάντηση συμμετείχε και ο Γιώργος Παπαγεωργίου, Γενικός Διευθυντής Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας».
Τι δήλωσε ο Δήμαρχος Αγράφων Αλέξης Καρδαμπίκης
Ο Δήμαρχος Αγράφων δήλωσε για το σημαντικό αυτό γεγονός: «Η Παλαιά Βίνιανη είναι ένας ονειρεμένος τόπος που όμως εδώ και πολλά χρόνια…κοιμάται. Ήρθε λοιπόν η ώρα να ξυπνήσει και να πάρει αυτό που της αξίζει. Για τον μετασχηματισμό όμως του οικισμού της Παλιάς Βίνιανης σε πόλο έλξης λόγω του ιστορικού χαρακτήρα και του φυσικού περιβάλλοντος, είναι απαραίτητος ο εκσυγχρονισμός του οικισμού με διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα και της αρχιτεκτονικής του. Αυτό λοιπόν σήμερα παίρνει σάρκα και οστά με αυτό το Πρωτόκολλο!!!»
Ο Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Ευρυτανίας Αριστείδης Τασιός για το σύμφωνο
«Με ιδιαίτερη χαρά παρευρεθήκαμε στην συνάντηση για την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Αγράφων και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την ανάδειξη και αξιοποίηση της παλιάς Βίνιανης, δηλώνοντας εμπράκτως την υποβοήθηση της σημαντικής αυτής προσπάθειας από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος. Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να συμπληρώσει μια σειρά ενεργειών που έχουν γίνει προς την κατεύθυνση αυτή με σημαντικότερη την από κοινού συνεργασία που έχουμε με την Βουλή των Ελλήνων για την αξιοποίηση και ανάδειξη του ιστορικού σχολείου- μουσείου της παλιάς Βίνιανης. Εύχομαι κάθε επιτυχία στην προσπάθεια αυτή».
Δήλωση του Περιφερειακού Συμβούλου Μωυσή Μπερμπερή
«Στο χώρο του Ιστορικού Σχολείου της Παλιάς Βίνιανης υπεγράφη σήμερα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Αγράφων και του ΕΜΠ από τους Αλέξη Καρδαμπίκη, Δήμαρχο Αγράφων και τον καθηγητή του Εργαστηρίου Αστικού Σχεδιασμού του ΕΜΠ, Νίκο Μπελαβίλα. Ένα πρώτο αλλά σημαντικό βήμα για την διατήρηση, ανάδειξη και επαναλειτουργία του εγκαταλελειμμένου σήμερα οικισμού της Παλιάς Βίνιανης. Ενός οικισμού με σπουδαία ιστορική και αρχιτεκτονική κληρονομιά, που όμως θα χρειασθεί πολύ χρόνο κόπο και χρήματα βέβαια για να ξαναβρεί την χαμένη αίγλη του».
