Στις αρχές του μήνα η Τοπική Επιτροπή Ζαγορίου της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του Ζαγορίου ως Πολιτιστικό Τοπίο στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση: ‘‘Η υποψηφιότητα αναδεικνύει με τον πλέον επίσημο τρόπο, σε ολόκληρο τον κόσμο, την οικουμενική αξία του Ζαγορίου ως κοινό δημιούργημα της φύσης και των ανθρώπων. Η δε πολυαναμενόμενη ένταξη θα δώσει στο Ζαγόρι μια θέση ανάμεσα στα πιο εμβληματικά τοπία του πλανήτη. Δημιουργούνται έτσι ένα παγκόσμιο κοινό αλλά και ένα διεθνές σημείο αναφοράς για τις πράξεις και παραλείψεις όλων μας όσον αφορά την διατήρηση και την εξέλιξή του. Πολίτες και κάτοικοι, δήμος, περιφέρεια, κράτος, καλούμαστε όλοι να αναλάβουμε τώρα σημαντικές ευθύνες και ως προς το πλαίσιο αυτό.
Στην ΕΛΛΕΤ πιστεύουμε ότι η εγγραφή στον Κατάλογο της UNESCO, εφόσον υλοποιηθεί, δεν θα πρέπει να εκφυλιστεί απλώς σε ένα εργαλείο μάρκετινγκ και ένα “παράσημο” προς τουριστική επίδειξη – αν και η συνδρομή της στην παγκόσμια αναγνωρισιμότητα της περιοχής μας θα είναι μεγάλη και καλοδεχούμενη. Αντίθετα, την αντιμετωπίζουμε κυρίως ως μια μεγάλη ευκαιρία σκέψης, διαβούλευσης και δράσης, σε ένα χρονικό σημείο που είναι κομβικό για το Ζαγόρι’’.
Και πάμε τώρα στα δικά μας. Τι έχει κατοχυρώσει ο τόπος μας σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση του φυσικού, πολιτισμικού και αρχιτεκτονικού πλούτου μας; Απολύτως τίποτα. Ένα από τα καθαρότερα σημεία στην Ευρώπη και με απαράμιλλή ορεσίβια ομορφιά, μοναδική σε όλη τη Μεσόγειο, παραμένει στην αφάνεια και τελείως απροστάτευτο. Έρμαιο της τσιμεντοποίησης και της εκμετάλλευσης των αρχόντων μας που καπηλεύονται και τάζουν την προστασία του κατόπιν εορτής. Και σε ό,τι αφορά την αρχιτεκτονική του τόπου στην Ευρυτανία δεν έχουμε ούτε έναν οικισμό που να μπορεί να χαρακτηριστεί συνολικά διατηρητέος, παρά μόνο χωριά που τμηματικά κατάφεραν να διασώσουν κομμάτια του πολιτισμού και της ιστορίας του.
Η ΕΛΛΕΤ συνεχίζει… ‘‘Ποια η θέση του Ζαγορίου στο παγκόσμιο τοπίο του μαζικού τουρισμού; Ποια η χρυσή τομή αειφορίας και τουριστικής ανάπτυξης; Ποια η αντίδρασή μας σε όποια προσπάθεια παραβίασης των κανόνων που το προστατεύουν; Τέτοια ερωτήματα εκτιμούμε ότι θα πρέπει να κυριαρχούν στο δημόσιο διάλογό μας, αυτό το κρίσιμο διάστημα της αναμονής για την απόφαση. Και προφανώς, η ελεγκτική επιτροπή της UNESCO που αναμένεται να επισκεφτεί σύντομα το Ζαγόρι, θα πρέπει να το βρει γνήσιο, αψεγάδιαστο, ευπαρουσίαστο και λαμπερό.’’
Στην Ευρυτανία ποιος θα θέσει τα αντίστοιχα ερωτήματα; Πόσο μάλλον που η τουριστική ανάπτυξη είναι ίσως η μοναδική ‘χαραμάδα’ αισιοδοξίας για την επιβίωση του τόπου. Δυστυχώς οι άρχοντες του τόπου τρέχουν πίσω απ’ τις εξελίξεις και είναι ήδη αργά με δεδομένα ότι και χωρίς την UNESCO το Ζαγόρι έχει ήδη πάρει όλο το κομμάτι του εισερχόμενου ορεινού τουρισμού και μεγάλο τμήμα από τους επισκέπτες που έρχονταν στην Ευρυτανία. Οι υψηλές πληρότητες που είχαν από τον περασμένο Ιούνιο για όλο το διάστημα έως σήμερα αποδεικνύουν το ‘‘κατόπιν εορτής’’ για τον τόπο μας.