Τα κουνούπια που μεταδίδουν παθογόνα μέσω του σάλιου τους είναι γνωστό ότι ευθύνονται για τον θάνατο τουλάχιστον μισού εκατομμυρίου ανθρώπων κάθε χρόνο και για εκατοντάδες εκατομμυρίων κρούσματα με σοβαρή ασθένεια.
Γίνεται, όμως, ο νέος κορονοϊός να μεταδοθεί από τσίμπημα κουνουπιού;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ήδη δώσει απάντηση σε αυτό το ερώτημα:
Ο νέος κορονοϊός ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ να μεταδοθεί μέσω τσιμπήματος κουνουπιών
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν πληροφορίες ούτε στοιχεία που να δείχνουν ότι ο νέος κορονοϊός SARS-CoV-2 μπορεί να μεταδοθεί από τα κουνούπια. Ο νέος κορονοϊός είναι ένας αναπνευστικός ιός, ο οποίος εξαπλώνεται κυρίως μέσω σταγονιδίων που δημιουργούνται όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φτερνίζεται, ή μέσω σταγονιδίων σάλιου ή εκκρίσεων από την μύτη.
Η σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας
Επιπλέον, το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), αναφέρει το εξής:
- Τα κουνούπια και τα τσιμπούρια δεν μπορούν να διαδώσουν όλους τους τύπους ιών.
- Αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε δεδομένα που να υποδεικνύουν ότι η νόσος COVID-19 ή άλλα παρόμοια νοσήματα που προκαλούνται από κορονοϊούς (π.χ. SARS, MERS) μεταδίδονται από τα κουνούπια ή τα τσιμπούρια.
- Για να περάσει ένας ιός σε ένα άτομο μέσω τσιμπήματος από κουνούπι ή τσιμπούρι, ο ιός πρέπει να είναι σε θέση να αναπαραχθεί μέσα στο έντομο-ξενιστή.
Ναι, τα κουνούπια μπορούν να μεταδώσουν άλλους ιούς
Τα θηλυκά κουνούπια χρειάζονται τα θρεπτικά συστατικά του αίματος για την παραγωγή των αυγών τους. Οι ιοί εκμεταλλεύονται αυτήν την βιολογική απαίτηση των κουνουπιών και μετακινούνται από τον ξενιστή (ζώο ή άνθρωπο) στον οικοδεσπότη (κουνούπι).
Για να μολυνθεί ένα κουνούπι, πρέπει πρώτα να τσιμπήσει ένα μολυσμένο ζώο, όπως ένα πουλί ή καγκουρό, ή άνθρωπο.
Τα κουνούπια μπορούν να μεταδώσουν διάφορους ιούς, συμπεριλαμβανομένου του δάγκειου πυρετού, του κίτρινου πυρετού, του ιού chikungunya και του ιού Zika. Μπορούν επίσης να μεταδώσουν την ελονοσία, η οποία προκαλείται από παράσιτο.
Αλλά δεν μπορούν να μεταδώσουν πολλούς άλλους ιούς, συμπεριλαμβανομένου του ιού HIV, που προκαλεί AIDS, και τον ιό Ebola.
Γιατί τα κουνούπια μεταδίδουν κάποιους ιούς και όχι άλλους;
Είναι εύκολο να θεωρεί κανείς ότι τα κουνούπια είναι μικροσκοπικές ιπτάμενες σύριγγες που μεταφέρουν σταγονίδια μολυσμένου αίματος από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πολύπλοκη.
Όταν ένα κουνούπι τσιμπάει και απορροφά λίγο αίμα που περιέχει έναν ιό, ο ιός αυτός γρήγορα καταλήγει στο έντερο του εντόμου.
Από εκεί, ο ιός πρέπει να μολύνει τα κύτταρα στο έντερο του εντόμου και από εκεί να περάσει στο υπόλοιπο σώμα του κουνουπιού, δηλαδή να εξαπλωθεί στα πόδια, τα φτερά και το κεφάλι του.
Αν φτάσει εκεί, και αν μολύνει τους σιελογόνους αδένες, τότε θα μπορεί να περάσει και στον επόμενο ξενιστή, τον οποίο θα τσιμπήσει το κουνούπι. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει λίγες μέρες έως μία εβδομάδα.
Αλλά ο χρόνος δεν είναι ο μόνος φραγμός. Ο ιός πρέπει επίσης να καταφέρει να βγει από το έντερο του κουνουπιού, να περάσει στο σώμα και να φτάσει στο σάλιο. Αυτό δεν είναι απλό. Κάθε βήμα αυτής της διαδικασίας μπορεί να αποτελεί ένα αδιαπέραστο εμπόδιο για τον ιό.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει για κάποιους ιούς, διότι μέσα από πολλά χρόνια εξελικτικής πορείας, αυτοί οι ιοί έχουν μεταλλαχθεί ώστε να μπορούν να περάσουν από το στομάχι του κουνουπιού, στο σάλιο του και από εκεί στον επόμενο ξενιστή. Αλλά αυτό δεν ισχύει για άλλους ιούς, οι οποίοι πεθαίνουν μέσα στο έντερο του κουνουπιού και αποβάλλονται.
Πηγές: https://www.who.int, https://www.mosquito.org, https://theconversation.com