Η μαμή Γιαννιώ Λάζου (1878-1975)
Στη πλατεία του χωριού Στένωμα της Ευρυτανίας υπάρχει μία προτομή που δεν απεικονίζει κάποιον ήρωα της επανάστασης, ένα σπουδαίο εθνικό πρόσωπο ή ευεργέτη. Το γλυπτό του διαπρεπής Έλληνα γλύπτη Βασίλης Παπασάικα απεικονίζει την μαμή του χωριού, Γιαννώ Λάζου. Η Γιαννιώ εκτός από μαμή υπήρξε και η πρακτική γιατρός της περιοχής. Τα ξενιτεμένα παιδιά στην Αμερική που ξεγέννησε η Γιαννιώ θεώρησαν καθήκον τους να στήσουν την προαναφερόμενη προτομή σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και σεβασμού για την προσφορά της.
Η Γιαννιώ Λάζου γεννήθηκε το 1878 και πέθανε το 1975. Υπήρξε για πολλά χρόνια η μοναδική μαμή και πρακτική γιατρός της περιοχής. Η προσφορά της υπήρξε τεράστια τότε που τα χρόνια ήταν δύσκολα για την επαρχία και πολύ δυσκολότερα για τη δυσπρόσιτη Ευρυτανία, ιδιαίτερα τους χειμώνες, που οι μετακινήσεις ήταν αδύνατες. Η Γιαννιώ προσέφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες της όχι μόνο στο Στένωμα αλλά και στα γύρω χωριά.
Η “θειάκω Γιαννιώς Λάζου”, όπως ήταν γνωστή στο Στένωμα και στα γύρω χωριά για τις αυτοδίδακτες γνώσεις που είχε στο να φροντίζει τις εγκυμονούσες, τις λεχώνες και συγχωριανούς της με τραύματα και μολύνσεις. Ξεχώριζε για τον πολύ πρόθυμο και ζεστό χαρακτήρα της, που την έκαναν πολύ αγαπητή και αναγκαία στα πολύ σκληρά χρόνια της ορεινής Ευρυτανίας. Τα χρόνια εκείνα δεν υπήρχαν στα χωριά γιατροί και οι συνθήκες μετακίνησης προς το Καρπενήσι, όπου υπήρχε μεγαλύτερη ιατρική φροντίδα ήταν μακρινό, χρονοβόρο και δύσκολο μιας δεν υπήρχαν ούτε καν οι πόροι για να πάει κάποιος. Η μαμή Γιαννιώ Λάζου ήταν αυτοδίδακτη και φημίζονταν ότι μπορούσα να θεραπεύει ασθένειες, μικροτραυματισμούς και κατάγματα οστών φτιάχνοντας φυτικά σκευάσματα και αλοιφές.. Οι κάτοικοι ακόμα και σήμερα τη θυμούνται και την ευγνωμονούν για την προσφορά της και την βοήθεια της. Μέχρι και σήμερα την ονομάζουν ‘Μάνα του χωριού’ για τη στοργικότητα και την προσφορά της.
‘‘Είναι τιμή μου να στέκομαι δίπλα στο άγαλμα της γιαγιά μου’’ λέει η κα Πολυτίμη Καλύβα, εγγονή της θειάκω Γιαννιώς. ΄΄Ακόμα και εμένα μου ξεγέννησε τα τρία παιδιά μου και κάθε μέρα έρχονταν με τρυφερότητα να τα δει και να με βοηθήσει τις πρώτες μέρες που δεν ήξερα τι να κάνω΄΄. Συγκινεί η εικόνα με τους κατοίκους τρίτης ηλικίας του χωριού που συγκεντρώνονται στη προτομή της Γιαννιώς Λάζου για να τιμήσουν τη μνήμη της και να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους. Όλους τους του ξεγέννησε η ‘Μάνα του χωριού’ σε χρόνια που πολλές γυναίκες και μωρά χάνονταν την ώρα του τοκετού.
Σε μία εποχή που δεν υπήρχε κρατική μέριμνα και η υγειονομική περίθαλψη ήταν ανύπαρκτη, η Γιαννιώ έσωζε ζωές και ανακούφιζε ασθενείς και τραυματίες. Η σημαντικότερη όμως προσφορά της, ήταν η βοήθεια στις εγκύους πριν και κατά τη διάρκεια του τοκετού. Όλα τα παιδιά της περιοχής είδαν το φως της ζωής με τη βοήθεια της Γιαννιώς. Τα χρόνια πέρασαν και οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης ανάγκασαν τα παιδιά που ξεγέννησε η Γιαννιώ να ξενιτευτούν στην Αμερική. Δεν ξέχασαν όμως ποτέ τη γυναίκα που προσέφερε τόσα πολλά στον τόπο τους, και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης έστησαν την προτομή της στην πλατεία του χωριού τους.
Πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό Γιάννης Γιαννακόπουλος
