Γράφει ο Κώστας Μπουμπουρής
Ο Αχελώος, γνωστός κι ως Ασπροπόταμος, είναι ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της χώρας. Πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου και συγκεκριμένα από το όρος Λάκμος (Περιστέρι) νοτιοδυτικά του Μετσόβου και μετά από μια διαδρομή 220 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, έχοντας σχηματίσει με τις προσχώσεις του τα νησιά Εχινάδες. Κατά τη διαδρομή του διέρχεται από τους νομούς Τρικάλων, από τα όρια Καρδίτσας και Άρτας και στη συνέχεια από τα όρια των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας.
Οι αρχαίοι τον θεωρούσαν πατέρα όλων των ποταμών. Γιο της Τηθούς και του Ωκεανού τον αναφέρει ο Ησίοδος. Μυθικό θεό τον θέλει ο Όμηρος. Η μυθολογία εικάζει πως ο Ηρακλής πάλεψε μαζί του και τον νίκησε, αλλάζοντας το ρου του ποταμού σε κάποιο σημείο, προστατεύοντας από καταστροφικές πλημμύρες την εύφορη γη της Αιτωλίας. Παρομοιάζει τον Αχελώο με φοβερό θηρίο, που ξεπροβάλλει απ’ τα σύννεφα σαν αστραπή, σαν τεράστιο φίδι ή σαν ανθρωπόμορφος ταύρος.
Αυτό το φοβερό τέρας της αρχαιότητας ήρθε να δαμάσει η σύγχρονη τεχνική, μεταβάλλοντάς το σε ενέργεια για την ελληνική πρόοδο. Φράγματα (τα μεγαλύτερα των Κρεμαστών και του Καστρακίου), τεχνητές λίμνες και εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής άλλαξαν τον φυσικό γύρο της διαδρομής του, δημιουργώντας νέα μορφή στο γεωγραφικό χάρτη της περιοχής. Το τίμημα αυτών των έργων βέβαια για τις περιοχές που κατασκευάστηκαν τα έργα ήταν βαρύ για τους ντόπιους κατοίκους. Κεφαλοχώρια με παράδοση και ιστορία, αρχιτεκτονικά μνημεία από εκκλησιές και πέτρινα γεφύρια βρέθηκαν στο βυθό της λίμνης. Οι κάτοικοι ξεριζωμένοι απ΄ τον τόπο τους σκόρπισαν να βρουν αλλού να ζήσουν. Η περιοχή του Αχελώου, από τις πηγές ως τις εκβολές του, συνδέεται με τους αγώνες του Έθνους στην Τουρκοκρατία. Ο Άνω Αχελώος ήταν από τις πιο δύσβατες και απρόσιτες περιοχές για εχθρικές επιδρομές από τα τούρκικα φουσάτα. Δεξιά και αριστερά του ποταμού λειτουργούσαν ονομαστά Μοναστήρια, Σέλτσου, Λιτσάς, Μικροσπηλιάς, Βραγγιανών, Προυσού και Τατάρνας, που ασκούσαν διοικητική εξουσία. Το καθένα απ’ αυτά έχει την δική του μακραίωνη ιστορία. Υπήρξαν καταφύγια και παρηγοριά των υπόδουλων. Στα μοναστήρια λειτούργησαν κρυφά σχολειά και του Γένους ονομαστές σχολές, που δίδαξαν μεγάλοι δάσκαλοι. Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Αθανάσιος Γόρδιος, ο Διονύσιος Φιλόσοφος και άλλοι. Μεγάλα ιστορικά γεγονότα συνδέονται με τον Αχελώο. Ο πνιγμός ολόκληρης τούρκικης στρατιάς μετά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου. Η πανωλεθρία και ο πνιγμός των ξεριζωμένων Σουλιωτών στο μοναστήρι του Σέλτσου. Το θρυλικό κατόρθωμα του ήρωα Κατσαντώνη, που έμεινε ως “πήδημα του Κατσαντώνη” στην ομώνυμη τοποθεσία, όπου έγινε το φράγμα των Κρεμαστών. Στον Αχελώο ορίστηκαν τα σύνορα του πρώτου Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους στα 1830.Αυτά τα λίγα για την ιστορία του Αχελώου…!
Τις τελευταίες εβδομάδες οι κάτοικοι περιοχών που διέρχεται ο Αχελώος γίνονται μάρτυρες ενός σπάνιου φαινομένου. Ο ποταμός όλο και στερεύει, φαινόμενο που έχει να εμφανιστεί πάνω από 20 χρόνια, με την ανομβρία του φετινού καλοκαιριού να παίζει το ρόλο της. Όσο κι αν κινδυνολογούν βέβαια οι ειδικοί αναλυτές, ο “ημίθεος” Αχελώος αιώνες τώρα τραβάει τον ίδιο δρόμο και δεν πρόκειται να τον σταματήσει..!
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν.Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)
