«…Διαλέγω τον ανήφορο, γιατί κατά κει με σπρώχνει η καρδιά μου.
-“Απάνω! Απάνω! Απάνω!” φωνάζει η καρδιά μου και την ακολουθώ μ’ εμπιστοσύνη. Κάποιος μέσα μου αγωνίζεται ν’ ανασηκώσει ένα βάρος, ν’ αναμερίσει τη σάρκα και το νου, νικώντας τη συνήθεια, την τεμπελιά και την ανάγκη. Δεν ξέρω από πού έρχεται και που πάει…»
«…Χρέος έχεις και μπορείς στο δικό σου τον τομέα να γίνεις ήρωας. Αγάπα τον κίντυνο. Τι είναι το πιο δύσκολο; Αυτό θέλω!
Ποιο δρόμο να πάρεις; Τον πιο κακοτράχαλον ανήφορο. Αυτόν παίρνω κι εγώ ακλούθα μου!
Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες:
Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.
Ν’ αγαπάς τον καθένα ανάλογα με τη συνεισφορά του στον αγώνα. Μη ζητάς φίλους να ζητάς συντρόφους! …
Να ‘σαι ανήσυχος, αφχαρίστητος, απροσάρμοστος πάντα. Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις. Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η ευχαρίστηση».
(Νίκος Καζαντζάκης, ‘Ασκητική’)
Είναι χρόνια τώρα, αιώνες μάλλον που ζούμε μακριά από την ευθύνη εμείς οι Έλληνες. Είναι ελάχιστοι αυτοί που δέχονται και ακόμη λιγότεροι αυτοί που αποζητούν την ευθύνη σε αυτή τη χώρα. Είναι λίγοι αυτοί που διαλέγουν το δύσκολο δρόμο, τον ανηφορικό, αυτόν που σε αναγκάζει να γίνεις υπεύθυνος και κυρίαρχος πάνω στις συνήθειές σου.
Όταν κάτι δεν λειτουργεί καλά ή πάει στραβά στο κράτος, δεν υπάρχει ούτε ένας υπεύθυνος για την κατάσταση, πάντα φταίει ο προηγούμενος ή κάποιος άλλος πιο αρμόδιος από τον πρώτο. Το ίδιο συμβαίνει σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής, στην υγεία, στην παιδεία, στην πολιτική προστασία, στην ασφάλιση και φυσικά στην πολιτική. Είναι όλοι άμοιροι ευθυνών.
Δεν θα έπρεπε όμως, να μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση και να αγανακτούμε ως πολίτες, γιατί έτσι ακριβώς είμαστε κι εμείς οι ίδιοι. Στη δουλειά μας φταίει το σκληρό και στυγνό αφεντικό ή ο κακός συνάδελφος εάν είμαστε υπάλληλοι, και αν είμαστε εμείς οι ίδιοι τα αφεντικά ή έστω αυτοαπασχολούμενοι μας φταίει το κράτος, οι νόμοι και όλες οι εξωτερικές συνθήκες που συμβάλλουν σε ενδεχόμενη αποτυχία. Ακόμη και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, σχεδόν πάντα φταίει ο άλλος, ο απέναντί μας, ο σύζυγος, ο φίλος, ο συγγενής ή ο γείτονας, ποτέ εμείς! Εμείς δεν φέρουμε καμία ευθύνη για απολύτως τίποτα…
Ο Καζαντζάκης, μέσα σε ένα πολύ συμπυκνωμένο έργο, την Ασκητική (Salvatores Dei), μια κραυγή όπως λέει ο ίδιος, κατάφερε να δώσει ένα εγχειρίδιο για τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο που αγωνίζεται πρώτα μέσα του. Τον άνθρωπο που βλέπει τα σκοτάδια του και δεν εθελοτυφλεί, αλλά αγωνιωδώς προσπαθεί να τα κατανοήσει και να τα φωτίσει. Είναι αυτές οι φράσεις του, που πέφτουν σα χαστούκι δυνατό στο αφράτο και καλά προφυλαγμένο μας ‘εγώ’, που μας κάνουν να αντιδρούμε στη σκέψη και μόνο να ξεβολευτούμε και να κουραστούμε. Μας θυμίζουν ότι πρέπει να είμαστε κύριοι των πράξεων και των λόγων μας να μην είμαστε ευθυνόφοβοι και αφερέγγυοι και να αποβάλλουμε το υπερπροστατευτικό σύστημα γαλούχησής μας που μας κάνει κακομαθημένους τεμπέληδες και ήσυχους στη μικρή φωλιά μας.
Ποιο δρόμο να πάρεις; Τον πιο κακοτράχαλον ανήφορο. Αυτόν παίρνω κι εγώ ακλούθα μου..!