Πώς ιδιοκτήτες ‘χάνουν’ τις περιουσίες τους σε όλο το νομό
Αναμένεται νομοθετική ρύθμιση για τους δασωμένους αγρούς
Τι μας είπαν ΤΕΕ Ευρυτανίας & Διεύθυνση Δασών
Στην επικαιρότητα και πάλι το ‘καυτό’ ζήτημα των Δασικών Χαρτών σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά ακόμη περισσότερο στην Ευρυτανία που φαίνεται να βγαίνει στο μεγαλύτερο μέρος της Δασική έκταση!
Και φυσικά ο νομός μας καλύπτεται κυρίως από δάση, αλλά δυστυχώς με την προανάρτηση των Δασικών Χαρτών έχουν χαθεί ως δασικά αγροτεμάχια και τα χωράφια των παππούδων και των πατεράδων μας, ακόμη κι αν τα δήλωσαν οι ιδιοκτήτες τους. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίζεται στα χωριά του νομού κι όχι τόσο στο Καρπενήσι, με τεράστιο αγκάθι στις δηλώσεις τους δασωμένους αγρούς που χάνονται… ‘υπέρ πίστεως και πατρίδος’.
Το μεγάλο αυτό πρόβλημα που έφερε στην επιφάνεια η ανάρτηση των δασικών χαρτών σε όλη την ελληνική επικράτεια, η δάσωση αγροτικών εκτάσεων, εξαιτίας της εγκατάλειψης της ελληνικής υπαίθρου, με την Ευρυτανία να πιάνει μεγάλο ποσοστό που πολλοί πιστεύουν ότι αγγίζει το 95% του νομού, είναι πολύ πιο σημαντικό από όσο μπορεί κάποιος να πιστεύει.
Το λυπηρό γεγονός ότι τα χωράφια που τάισαν γενιές και γενιές, με τα χρόνια έγιναν δάση και ως δάση αποτυπώνονται στους δασικούς χάρτες, με τους ιδιοκτήτες τους να χάνουν το δικαίωμα εκμετάλλευσης της περιουσίας τους καθώς πλέον διεκδικούνται από το ελληνικό δημόσιο, είναι πρόβλημα όχι για την πιθανή οικονομική αξία των χωραφιών, αλλά γιατί σε περίπτωση που θελήσουν νέοι άνθρωποι να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους, στο γερασμένο νομό μας, δεν θα έχουν καθόλου γη να καλλιεργήσουν και να αξιοποιήσουν.
Η αναμενόμενη Νομοθετική Ρύθμιση
Για το ακανθώδες αυτό θέμα το επιτελείο του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιώργου Αμυρά αναζητούσε εδώ και μήνες μια συνταγματικά ανεκτή λύση, η οποία, όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του υπουργείου, έχει πλέον διαμορφωθεί και αναμένεται να έρθει στη Βουλή προς ψήφιση. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, βάσει της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει για να ξαναγίνουν κύριοι της περιουσίας τους θα πρέπει να προσκομίσουν τεκμήρια 20ετίας που να αποδεικνύουν τη χρήση της έκτασης, δηλαδή όπως ισχύει σήμερα για τη χρησικτησία. Όπως επισημαίνει -αν και ακόμη δεν έχουν καταλήξει στη λίστα με τα έγγραφα που θα γίνονται δεκτά- στα αποδεικτικά μπορεί να περιλαμβάνονται συμβολαιογραφικά έγγραφα ή προσύμφωνα, αποδοχές κληρονομίας, έγγραφα χορήγησης επιδότησης, παλαιά τοπογραφικά διαγράμματα, μισθωτήρια κλπ. Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνει παράγοντας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) η ρύθμιση που αναμένεται να προταθεί αφορά δασωμένους αγρούς έως 30 στρέμματα. Αυτοί, εφόσον τα τεκμήρια που θα προσκομίζονται θα γίνονται και δεκτά, θα αποδίδονται στους ιδιοκτήτες τους για ελεύθερη χρήση αν στον Δασικό Χάρτη αποτυπώνονται ως χορτολιβαδική έκταση και για αγροτική χρήση εάν αποτυπώνονται ως δάσος. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ κρίνει ότι, η ρύθμιση που ετοιμάζει θα επιλύσει οριστικά το πρόβλημα. Άλλωστε οι πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (1364/21 και 1365/21) που έκρινε ότι η εκχέρσωση δασικών εκτάσεων με βάση διοικητικές πράξεις «δεν συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή του δασικού προορισμού και χαρακτήρα των εκτάσεων» ανοίγουν τον δρόμο και για την εξαίρεση από τη δασική νομοθεσία των δασωμένων αγρών.
Οι εκτάσεις που στους αναρτημένους δασικούς χάρτες εμφανίζονται ως ΑΔ (δηλαδή άλλης μορφής, κυρίως αγροτικής, σε αεροφωτογραφίες παλαιότερης λήψης και δάση ή δασικές στις αεροφωτογραφίες πρόσφατης λήψης και στις αυτοψίες ή στους κτηματικούς χάρτες) ή ως ΑΧ (πρώην αγροτικές και νυν χορτολιβαδικές), σύμφωνα με τα στατιστικά των αναρτημένων δασικών χαρτών, αποτελούν περίπου το 5,5% στο σύνολο των στρεμμάτων. Έτσι, οι δασωμένοι αγροί είναι 6.816.167 στρέμματα (ΑΔ) και 13.804 στρέμματα (ΑΧ) σε σύνολο 123.451.135 στρεμμάτων. Πάντως, έως ότου ψηφιστεί από τη Βουλή η νέα ρύθμιση, για να διεκδικηθούν οι συγκεκριμένες εκτάσεις θα πρέπει να υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας (συμβόλαια) προγενέστεροι της 23ης Φεβρουαρίου 1946 και να έχουν μεταγραφεί στο υποθηκοφυλακείο, ενώ όσοι πολίτες δεν διαθέτουν τους περιμένει ένας …Γολγοθάς που δύσκολα θα καταφέρουν να τον ανέβουν, διαβάζουμε στο ενημερωτικό site Agrocapital.gr.
Επίσης, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου στην Καθημερινή (14/11), η νομοθετική ρύθμιση που αναμένεται θα έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
• Η αγροτική χρήση στο παρελθόν θα πρέπει να αποδεικνύεται πέραν πάσης αμφιβολίας από τις αεροφωτογραφίες και ενδεχομένως (δεν έχει ακόμα αποφασιστεί) να πρέπει να συνοδεύεται από κάποιου είδους απόδειξη. Τέτοια θα μπορούσαν να είναι τα «ίχνη» παλαιάς αγροτικής χρήσης, όπως οι αναβαθμίδες, οι ξερολιθιές, παλαιά κτίσματα κ.ο.κ.
• Η μελλοντική χρήση των εκτάσεων θα εξαρτάται από τη σημερινή τους κατάσταση. Αν η έκταση σήμερα είναι δάσος, τότε θα επιτρέπεται στο εξής (μετά την αποψίλωσή της) μόνο η γεωργική της χρήση. Μάλιστα εξετάζεται το ενδεχόμενο να τεθεί περιορισμός στην έκταση που θα μπορεί να αλλάξει χρήση (ένα σενάριο μιλάει για ανώτατο όριο στα 30 στρέμματα). Αν η έκταση είναι δασική (η νομοθεσία ορίζει πότε η βλάστηση θεωρείται ότι συνιστά δάσος και πότε δασική έκταση, ανάλογα με τα είδη των φυτών, την πυκνότητά τους κ.ο.κ.), τότε δεν θα υπάρχει περιορισμός στη μελλοντική της χρήση. Στην περίπτωση αυτή ο ιδιοκτήτης θα μπορεί και να χτίσει, με βάση τα εκάστοτε ισχύοντα για την εκτός σχεδίου δόμηση.
Μετά τη νομοθετική ρύθμιση για τους δασωμένους αγρούς, το υπουργείο Περιβάλλοντος σκοπεύει να επεξεργαστεί ανάλογη ρύθμιση για τις παράνομα εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις.(με πληροφορίες από kathimerini.gr)
Τι λέει η Διεύθυνση Δασών
Σε επικοινωνία που είχαμε με την αρμόδια υπηρεσία της Διεύθυνσης Δασών Ευρυτανίας και τον Διευθυντή κ. Φάκα, μας ενημέρωσε ότι το πρόβλημα με τους δασωμένους αγρούς αλλά και τα διάφορα λάθη, είναι όντως πολύ μεγάλο, απλώς αυτή τη στιγμή δεν μπορούν να έχουν το ακριβές ποσοστό χαρακτηρισμού ως δασική έκταση για την Ευρυτανία, μιας και η υπηρεσία τους είναι υποστελεχωμένη και καλείται να διαχειριστεί μεγάλο όγκο δουλειάς.
Ο κ. Φάκας μας ανέφερε ότι στους δασικούς χάρτες, οι δασωθέντες αγροί είναι μια ξεχωριστή κατηγορία γης. Πρόκειται για εκτάσεις που εμφανίζονται στις ιστορικές φωτογραφίες του 1945 ή 1960 ως αγροτικές και στις νεότερες να καλύπτονται από δάσος ή δασική βλάστηση. Επίσης, τόνισε ότι «Αν ένα αγροτεμάχιο χαρακτηριστεί δασικό, ο ιδιοκτήτης αναμένει την ολοκλήρωση και οριστικοποίηση των διαδικασιών των δασικών χαρτών με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση αναγνώρισης δικαιωμάτων επί δασικών εκτάσεων.
Αναμένεται να κατατεθεί στην Βουλή πριν το τέλος του έτους, σχετική νομοθετική ρύθμιση και θα έχει τη βάση της στις δυο πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τους δασικούς χάρτες (1364, 1365/21), οπότε θα αποσταλούν στις Δασικές υπηρεσίες διευκρινιστικές αποφάσεις και εγκύκλιοι για ανάλογη εφαρμογή που θα ακολουθήσουμε».
Το ΤΕΕ απαντά στις ερωτήσεις του Ευρυτανικού Παλμού
Για όλα αυτά τα ζητήματα Ο Ευρυτανικός Παλμός μίλησε με τον Αντιπρόεδρο της Νομαρχιακής Επιτροπής ΤΕΕ Ευρυτανίας, τον μηχανικό κ. Γιάννη Καρατζένη, ο οποίος απαντά στα ερωτήματα που του θέσαμε επί του επίκαιρου ζητήματος των Δασικών χαρτών.
Ε.Π. Τι μπορούν να κάνουν οι πολίτες που βλέπουν την πατρική τους περιουσία να γίνεται δάσος;
Γ.Κ. Οι πολίτες έχουν στη διάθεσή τους δύο βασικά εργαλεία στην περίπτωση που η ιδιοκτησία τους έχει χαρακτηριστεί λανθασμένα ως δασική στους δασικούς χάρτες. Τα εργαλεία αυτά είναι η υποβολή αιτήματος διόρθωσης προδήλου σφάλματος και η υποβολή αντίρρησης κατά του δασικού χάρτη. Από εκεί και πέρα υπάρχουν άλλες περιπτώσεις όπως είναι οι δασωμένοι αγροί και οι εκχερσωμένες εκτάσεις όπου με συγκεκριμένες διαδικασίες οι εκτάσεις αυτές μπορούν να αναγνωριστούν ως ιδιωτικές ή να εξαγοραστούν αντίστοιχα. Για τις δύο τελευταίες περιπτώσει γνωρίζουμε ότι προωθούνται νομοθετικές ρυθμίσεις που θα επιλύουν όλα τα σχετικά ζητήματα που έχουν ανακύψει.
Ε.Π. Γιατί δεν λήφθηκαν υπόψιν οι αεροφωτογραφίες του 1945, όπως αρχικά υποστηριζόταν
Γ.Κ. Οι αεροφωτογραφίες του 1945 έχουν ληφθεί υπόψιν αλλά… υπέρ του δάσους! Ουσιαστικά στην διαμόρφωση των δασικών χαρτών έχουν συνεκτιμηθεί τα δεδομένα που προέρχονται από την φωτοερμηνεία αεροφωτογραφιών του έτους 1945 αλλά και αεροφωτογραφιών πρόσφατων ετών. Για να το πούμε με απλά λόγια, για να χαρακτηριστεί μια έκταση ως μη δασική στους δασικούς χάρτες θα πρέπει ταυτόχρονα να μην έχει δασική μορφή τόσο σε αεροφωτογραφία του έτους 1945 όσο και σε αεροφωτογραφίες πρόσφατων ετών. Και αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που έχουν αναδειχθεί με την ανάρτηση των δασικών χαρτών, καθώς πάρα πολλές αγροτικές εκτάσεις του παρελθόντος έχουν πλέον δασωθεί λόγω εγκατάλειψης αλλά και γειτνίασης τους με δασικές εκτάσεις. Ελπίζουμε η αναμενόμενη νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου περιβάλλοντος να δώσει κάποια λύση ώστε οι εκτάσεις αυτές να μην διέπονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και να μην προβάλλει επ’ αυτών κυριότητα το Ελληνικό Δημόσιο.
Ε.Π. Πότε λήγει η προθεσμία για τις ενστάσεις και κατά πόσο μια ένσταση θα έχει αποτέλεσμα για τον ιδιοκτήτη;
Γ.Κ. Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αντιρρήσεων κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη Ευρυτανίας είναι η 3η Απριλίου 2022. Για τους κατοίκους του εξωτερικού η αντίστοιχη ημερομηνία είναι η 23ηΑπριλίου 2022.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων μία ένσταση θα έχει αποτέλεσμα για τον ιδιοκτήτη καθώς παρατηρούνται πάρα πολλά λάθη στους δασικούς χάρτες. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τις περιπτώσεις όπου στους δασικούς χάρτες δεν έχουν ληφθεί υπόψη πράξης της ίδιας της διοίκησης. Παραδείγματα τέτοιων σφαλμάτων αποτελούν οι περιπτώσεις όπου εκτάσεις αγροτικού χαρακτήρα για τις οποίες έχουν εκδοθεί στο παρελθόν τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού εμφανίζονται πλέον να έχουν δασική μορφή στους δασικούς χάρτες καθώς η σχετική πράξη δεν έχει ληφθεί υπόψη κατά την κατάρτιση των δασικών χαρτών. Και αντίστοιχα σφάλματα παρατηρούνται και σε περιπτώσεις εκτάσεων που εμπίπτουν εντός ορίων οικισμών και κανονικά θα έπρεπε να εξαιρούνται από την ανάρτηση του δασικού χάρτη. Δυστυχώς το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα από την εξέταση των δασικών χαρτών είναι ότι η κατάρτισή τους βασίστηκε κατά κύριο λόγο στην χρήση κάποιου λογισμικού, δηλαδή κάποιου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή το οποίο όπου «έβλεπε πράσινο» χαρακτήριζε δάσος, με αποτέλεσμα ακόμα και εκτάσεις με οπωροφόρα δέντρα να χαρακτηριστούν δασικές.
Ε.Π. Τι γίνεται με το γεγονός ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό των αγροτεμαχίων της Ευρυτανίας, δεν υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας αλλά μόνο μαρτυρίες;
Γ.Κ. Η ύπαρξη τίτλων ιδιοκτησίας δεν είναι απολύτως απαραίτητη για την υποβολή αντίρρησης κατά των δασικών χαρτών. Χρειάζονται ωστόσο υποχρεωτικά στην περίπτωση των παλιών αγρών που δασώθηκαν μεταγενέστερα ώστε οι εκτάσεις αυτές να αναγνωριστούν ως ιδιωτικές. Ως αντιπροσωπία του Τεχνικού Επιμελητηρίου δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι ως προς αυτό. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προτρέψουμε τον κόσμο να ασχοληθεί με τις ιδιοκτησίες του. Θα πρέπει να μεριμνήσουν όλοι οι πολίτες ώστε να ενημερωθούν για το εάν οι ιδιοκτησίες τους φαίνεται να παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα στους δασικούς χάρτες. Όσοι πολίτες μάλιστα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορούν να κάνουν και μόνοι τους αυτόν τον έλεγχο εντοπίζοντας την ιδιοκτησία τους μέσα στους αναρτημένους δασικούς χάρτες από την ιστοσελίδα του κτηματολογίου.
Ε.Π. Αν ένα αγροτεμάχιο χαρακτηριστεί δασικό, τι σημαίνει αυτό για τον ιδιοκτήτη και την ιδιοκτησία του
Γ.Κ. Το οξύμωρο είναι ότι ενώ οι δασικοί χάρτες ρυθμίζουν τον χαρακτήρα των εκτάσεων και δεν επεμβαίνουν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, παρατηρήσαμε στην πρόσφατη προανάρτηση της κτηματογράφησης ότι θίγονται τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί δασικές στους δασικούς χάρτες! Για το λόγο αυτό θα πρέπει όλοι οι πολίτες να ενημερωθούν σχετικά με το πώς απεικονίζονται οι ιδιοκτησίες τους στους δασικούς χάρτες και έπειτα να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες είτε για την διόρθωση λάθος χαρακτηρισμού της έκτασής τους, είτε για την αναγνώριση της κυριότητάς τους επί των εκτάσεων αυτών.
