Φαίνεται πως το Σκοπιανό πρόβλημα που ταλανίζει τη χώρα για αρκετές δεκαετίες μπαίνει στην τελική του ευθεία. Οι ολονύχτιες συνομιλίες του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Ζόραν Ζάεφ, των Σκοπίων, την περασμένη εβδομάδα στη Σόφια, έδειξε ότι υπάρχει βέβαια μακρύς δρόμος πριν καταλήξουμε στο ονοματολογικό. Ο Αλέξης Τσίπρας ξεκαθάρισε στον ομόλογό του, πως στενεύουν τα περιθώρια μέχρι τέλους Ιουνίου, να προκύψει μια προσυμφωνία, ώστε να δοθεί το πράσινο φως για την πορεία προς ένταξη στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ με όνομα για την χώρα του “Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)”. Την τελευταία στιγμή της διαπραγμάτευσης ο Ζάεφ, σύμφωνα με τα ΜΜΕ των Σκοπίων, εκτός από τα άλλα ονόματα έριξε για πρώτη φορά στο τραπέζι το όνομα “Republika ilidenska Makedonija” (Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν). Από ελληνικής πλευράς επίσημα δηλώνεται, πως ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν μπήκε στην ονοματολογία γιατί πολύ απλά προηγείται η ανάγκη για συνταγματική αναθεώρηση και η αποδοχή της αρχής erga omnes.
H ονοματολογία “Μακεδονία του Ίλιντεν” παραπέμπει στην εξέγερση του 1903 στην περιοχή του Κρούσεβο (βόρεια του Μοναστηρίου) και για τους αναγνώστες έχει την παρακάτω προέλευση και ιστορία: Η εξέγερση αυτή στο έδαφος της πολυεθνικής Οθωμανικής αυτοκρατορίας, έχει ερμηνευτεί ως βουλγαρικό εθνικό κίνημα, ως απαρχή της εθνογένεσης των Σλαβομακεδόνων σε πολιτικό επίπεδο ή ως κίνηση χριστιανικών υπόδουλων διαφορετικών εθνοτήτων υπό την Οθωμανική κυριαρχία. Κύρια θέατρα των εξεγέρσεων ήταν το βιλαέτι (διοικητική διαίρεση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας) του Μοναστηρίου, όπου ξέσπασε η καθ’ αυτό εξέγερση του Ίλιντεν, που όπως διακρίνεται και από το όνομά της καθορίστηκε ανήμερα του Προφήτη Ηλία στις 20-7-1903, ενώ σημαντική ήταν και η συνδεόμενη με αυτή της “Μεταμόρφωσης του Σωτήρα”, ανήμερα της συγκεκριμένης γιορτής στις 6-8-1903 στο βιλαέτι της Αδριανούπολης στη Θράκη. Μικρότερης έκτασης γεγονότα έλαβαν χώρα και στο βιλαέτι της Θεσσαλονίκης. Είναι γνωστό πως η Οθωμανική Μακεδονία ήταν ένα πολυπολιτισμικό μωσαϊκό, κάτι που πέρασε και σε κάποιες ευρωπαϊκές γλώσσες, που υποδηλώνουν υπό τον όρο “Macedoine” στα γαλλικά ή “Macedonia” στα ιταλικά. Ο χώρος αυτός μετά τα μέσα του 19ου αιώνα είχε αρχίσει να γίνεται χώρος διεκδίκησης από τα συνορεύοντα βαλκανικά αστικά κράτη κυρίως εκτός της Ελλάδας (που της ανήκε γεωγραφικο-ιστορικά), της Βουλγαρίας και της Σερβίας με όχημα την παρουσίαση διάφορων ιστορικών, θρησκευτικών ή και “φυλετικών” δικαίων πάνω στους πληθυσμούς. Οι αρχικές επιτυχίες των εξεγερμένων ήταν εντυπωσιακές που συνέστησαν την λεγόμενη “Δημοκρατία του Κρούσοβο” (πόλη στη σημερινή Π.Γ.Δ.Μ.) υπό την ηγεσία του δασκάλου Νικόλα Κάρεφ. Μετά από 10 ημέρες η “Δημοκρατία του Κρούσοβο” κατέρρευσε και 1000 μαχητές έπεσαν στη μάχη ή εκτελέστηκαν αργότερα. Η Π.Γ.Δ.Μ. αυτοκαθορίζονταν ως πολιτειακή συνέχεια της “Δημοκρατίας του Κρούσοβο”, κάτι που αποτελεί σαφώς αναχρονισμό, πρακτικά όμως καθόλου ασυνήθιστο σε μια σειρά εθνογενέσεων και συγκεκριμένα στην περιοχή των Βαλκανίων. Έπειτα απ’ όλ’ αυτά με μια τέτοια ονομασία θα έβαζε στην άκρη τους ανιστόρητους ισχυρισμούς περί κοινής καταγωγής των Σκοπιανών με αυτή του μακεδόνα Μ. Αλεξάνδρου, πλην όμως και η αναφορά στο “Ίλιντεν” θυμίζει κάποιον αλυτρωτισμό. Σ’ αυτό το τελευταίο στηρίζεται η αντιπολίτευση και περισσότερο η Αξιωματική και το Κιν.Αλ. που ωρύονται εναντίον της κυβερνητικής διαπραγματευτικής ομάδας για το Σκοπιανό. Δεν μας λένε όμως αυτοί οι γνωστοί εθνοπατριώτες, ποια ονομασία θα ήθελαν και γιατί δεν την επέβαλλαν στους γείτονές μας τόσα χρόνια που κυβερνούσαν..!
Κώστας Μπουμπουρής
Αστυν.Δ/ντής ε.α.-Συγγραφέας
(k.boubouris@yahoo.gr)