Μια είδηση που διάβασα στο διαδίκτυο πριν από λίγες μέρες ήρθε και προστέθηκε στο ιδιαίτερα ψηλό ‘βουνό’ των απίστευτων να πω, των απαράδεκτων να πω… των τραγικών θα πω, γεγονότων των τελευταίων εβδομάδων. Η είδηση; Ο Ρενέ Ρομπέρ, ένας γνωστός Ελβετός φωτογράφος πέθανε σε κεντρικό δρόμο της Γαλλίας, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή, έχοντας μείνει λιπόθυμος και αβοήθητος για εννέα ώρες.
Ο Michel Mompontet, φίλος του και δημοσιογράφος, έκανε γνωστή την είδηση ότι ο 85χρονος φωτογράφος, έμεινε για σχεδόν εννέα ώρες, υποκύπτοντας από το κρύο και την υποθερμία, χωρίς κανείς να έχει ενδιαφερθεί για εκείνον.
“Ζαλίστηκε και έπεσε”, έγραψε ο δημοσιογράφος στο Twitter, περιγράφοντας όσα έγιναν: “Αδυνατώντας να σηκωθεί, έμεινε στο σημείο και στο κρύο για εννέα ώρες μέχρι που ένας άστεγος κάλεσε τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Ήταν πολύ αργά. Είχε υποθερμία και δεν μπορούσε να ζήσει. Κατά τη διάρκεια αυτών των εννέα ωρών κανένας περαστικός δεν σταμάτησε για να ελέγξει γιατί αυτός ο άντρας ήταν ξαπλωμένος στο πεζοδρόμιο. Ούτε ένας”. Στην περιοχή εκείνη, κοιμούνται πολλοί άστεγοι και σύμφωνα με συλλόγους αστέγων, περίπου 600 άνθρωποι φέρονται να πεθαίνουν στους δρόμους της Γαλλίας κάθε χρόνο.
Ο Ρομπέρ είχε μία λαμπρή πορεία, με λήψεις σπουδαίων καλλιτεχνών του φλαμένκο, συμπεριλαμβανομένων των Camarón de la Isla και Paco de Lucía και ο θάνατός του έχει προκαλέσει θλίψη και θυμό στη Γαλλία. Η “Figaro” έγραψε: “Ο φωτογράφος Ρενέ Ρομπέρ, νεκρός από την αδιαφορία στη μέση του δρόμου”. Η ισπανική πρεσβεία στην Ολλανδία έγραψε στο Twitter : “Ο θάνατος του Ρενέ Ρομπέρ, που απαθανάτισε με την κάμερά του όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες του φλαμένκο, προκαλεί τη συλλογική μας συνείδηση”.
Και τώρα έρχεται η κρίσιμη ερώτηση. Έχουμε και αν ναι ποια είναι η συλλογική μας συνείδηση;
Η συλλογική συνείδηση είναι μια θεμελιώδης κοινωνιολογική έννοια που αναφέρεται στο σύνολο των κοινών πεποιθήσεων, ιδεών, στάσεων και γνώσεων που είναι κοινές σε μια κοινωνική ομάδα ή κοινωνία. Ο ιδρυτής κοινωνιολόγος Εmile Durkheim ανέπτυξε αυτήν την ιδέα για να εξηγήσει πώς μοναδικά άτομα συνδέονται μεταξύ τους σε συλλογικές ενότητες όπως κοινωνικές ομάδες και κοινωνίες. Η συλλογική συνείδηση ενημερώνει την αίσθηση του ανήκειν και της ταυτότητάς μας, και τη συμπεριφορά μας.
Ο Durkheim, που γεννήθηκε το 1858, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο συνδέουμε έναν κοινό πολιτισμό ως «αλληλεγγύη».
Σήμερα, περίπου 150 χρόνια μετά, είναι ακόμη ζητούμενη τόσο η αλληλεγγύη, όσο και η συλλογική συνείδηση. Ζούμε τις μέρες που έχει επέλθει η απόλυτη σύγχυση στο ανθρώπινο είδος μη μπορώντας να συνεννοηθούμε και να ακολουθήσουμε πλέον ούτε βασικές αρχές όπως δεν σκοτώνουμε τον διπλανό μας, δεν σκοτώνουμε κανένα ζωντανό οργανισμό για πλάκα, δεν ευτελίζουμε την αξιοπρέπεια και την υπόσταση κανενός όντος, μοιραζόμαστε, βοηθάμε, συμπονούμε, ενωνόμαστε για την κοινή προκοπή…
Όταν πάσχει τόσο πολύ η ατομική συνείδηση του καθενός μας πώς μπορούμε να έχουμε μια συλλογική συνείδηση;
Μάλλον δεν έχουμε. Γιατί αν είχαμε όταν βλέπαμε όλες αυτές τις τραγελαφικές καταστάσεις, αυτές τις γελοίες πολιτικές συμπεριφορές, αυτή την καταστρατήγηση κάθε δικαιώματος και ελευθερίας σε παγκόσμιο επίπεδο, η συλλογική μας συνείδηση δεν θα μας άφηνε σε ησυχία. Θα μας ξεσήκωνε, θα μας τσιγκλούσε να αντιδράσουμε σε κάθε προσπάθεια διάλυσης της ατομικής και της συλλογικής μας προσωπικότητας, της ταυτότητας του είδους μας.