Site icon evrytanikospalmos.gr

Τα εις εαυτόν

Ο Μάρκος Αυρήλιος υπήρξε αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 2ο αιώνα μ.Χ., την περίοδο που η Ρώμη είναι μία κοσμοκράτειρα δύναμη που απλώνεται από τον Ατλαντικό ως τον Ευφράτη. Αν και μυημένος στην πολιτική, δεν περιορίστηκε στα σχετικά με τη διακυβέρνηση του κράτους, αλλά διεύρυνε τις ενασχολήσεις του ασπαζόμενος τη φιλοσοφία και, συγκεκριμένα, τον Στωικισμό× το πιο σημαντικό φιλοσοφικό ρεύμα αυτής της εποχής. Η Στωική Φιλοσοφία είχε γεννηθεί νωρίτερα, κατά τα τέλη του 4ου και αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. από τον Ζήνωνα, ο οποίος ίδρυσε δική του σχολή απέναντι από την Ακαδημία του Πλάτωνα και το Λύκειο. Σημαντικοί στωικοί φιλόσοφοι με διδάγματα που άντεξαν στον χρόνο χάρη στην υπερχρονική τους αξία είναι ο Σενέκας ο Νεότερος κι ο Επίκτητος.

Βασικές αρχές του Στωικισμού είναι η απάθεια και η αταραξία. Τα πράγματα που συμβαίνουν στον έξω κόσμο δεν άπτονται της ψυχής ούτε κατ’ ελάχιστον, γι’ αυτό και ο άνθρωπος δεν έχει παρά να τα αγνοήσει και αυτομάτως βρίσκει την ηρεμία και τη γαλήνη. Το έργο «Τα εις εαυτόν» αποτελείται από δώδεκα βιβλία, τα οποία αρχικά αποτέλεσαν τις προσωπικές σημειώσεις του φιλοσόφου. Σε αυτά αναφέρεται στους προκατόχους του και τα διδάγματά τους, τη σχέση ανθρώπου και θεού, τα τρία βασικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται ο άνθρωπος (σάρκα, πνευμάτιον-ψυχή και ηγεμονικόν-νους) ενώ παράλληλα όλο του το έργο διαπνέεται από ιδέες σχετικά με τη μεταβλητότητα των πάντων, την πλήρη αποδοχή της πραγματικότητας ως έργο της φύσης και την αξία της παρούσας στιγμής.

«Ανάλογα με τις σκέψεις που θα κάνεις τις περισσότερες φορές, θα ποτιστεί και η ψυχή σου. Νότισέ την, λοιπόν, με μια σειρά από αγαθές σκέψεις. […] Μην ξεχνάς ότι ο καθένας ζει μόνο στο παρόν, το πολύ σύντομο. Τα δε άλλα ή έχουν περάσει ή δεν τα γνωρίζει ακόμη× μικρός λοιπόν είναι ο χρόνος που ζει ο καθένας, μικρή δε και η γωνίτσα της γης στην οποία ζει, ελάχιστη δε και η πιο μεγάλη μεταθανάτια φήμη, επειδή κι αυτή εξαρτάται από τη διαδοχική παρουσία ανθρωπαρίων που θα έχουν πεθάνει μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, που δεν γνωρίζουν ούτε τον εαυτό τους και καθόλου μάλιστα αυτόν που έχει πεθάνει προ πολλού. […] Να σκέπτεσαι ότι ο κόσμος είναι ένας οργανισμός που έχει μια ουσία και μια ψυχή και ότι τα πάντα επανέρχονται σε μια αίσθηση, την δική του. Σκέψου ποια είναι η σύνδεση και η πλοκή όλων. Όσα ακολουθούν είναι στενά συνδεδεμένα με όσα προηγούνται. Η πορεία του κόσμου είναι σύνδεση. […] Πρέπει ο αγαθός να μην εξετάζει τις συνήθειες των άλλων, αλλά να βαδίζει σε ευθεία γραμμή, χωρίς να σκορπά την προσοχή του. Κοίταξε πόσο χρόνο για εργασία κερδίζει εκείνος που δεν εξετάζει τι κάνει ή τι λέγει ή τι σκέπτεται ο πλησίον του× αλλά μόνο τις δικές του πράξεις, για να συμφωνούν με τον γραπτό και άγραφο νόμο. […] Σε λίγο θα έχεις πεθάνει και δεν είσαι ακόμη ούτε ειλικρινής ούτε ήρεμος ούτε έχεις απαλλαγεί από τον φόβο ότι είναι δυνατόν να σε βλάψει κάτι έξω από εσένα…»

Exit mobile version