Στην πολιτική ‘θύελλα’ που βρισκόμαστε εδώ και πολλούς μήνες, η πόλωση προς όλες τις κατευθύνσεις είναι αναπόφευκτη. Το κλίμα διχασμού έχει ενταθεί ακόμη περισσότερο με τα φαινόμενα βίας που παρακολουθήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, με τις τεράστιες αντιδράσεις για τα εμβόλια και την επικινδυνότητά τους, με τους χειρισμούς της κυβέρνησης για την πανδημία και τα απανωτά lockdown, με τους επιχειρηματίες να βρίσκονται σε απόγνωση και τους πολίτες ένα βήμα πριν την τρέλα από τον εγκλεισμό.
Η πόλωση που παρατηρείται στην κοινωνία έχει ήδη καταγραφεί και στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, με το σενάριο πρόωρων εκλογών ορατό πλέον. Αυτήν ακριβώς την πόλωση παρουσιάζει και έρευνα για την πολιτική συναίνεση του Vouliwatch και του News247.
Τα ενδιαφέροντα ευρήματα της έρευνας για το επίπεδο της συναίνεσης στο ελληνικό Κοινοβούλιο, στην ψήφιση νομοσχεδίων και στις ονομαστικές ψηφοφορίες στην τρέχουσα ΙΗ’ κοινοβουλευτική περίοδο (2019-2021), δείχνουν ότι σε αναντιστοιχία με τη γενικότερη «αίσθηση» που επικρατεί στην κοινωνία, για το επίπεδο πολιτικής συναίνεσης των κομμάτων στη Βουλή, είναι τα πραγματικά στοιχεία που απεικονίζουν το κατά πόσο οι πολιτικοί σχηματισμοί συμφωνούν μεταξύ τους στα νομοσχέδια που ψηφίζονται.
Η τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδος, με βάση τα στοιχεία της οποίας πραγματοποιήθηκε η έρευνα, αφορά τη Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019. Τα ευρήματα ιχνηλατούν, δηλαδή, ένα νέο πολιτικό τοπίο που έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
• Ένα κόμμα που με βάση τον εκλογικό νόμο διαθέτει αυτοτελή κοινοβουλευτική πλειοψηφία 158 βουλευτών. Σε αντίθεση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο όταν στην κυβέρνηση είχαμε μία κυβέρνηση που προέκυψε από τη συμφωνία δύο (ετερόκλητων μάλιστα) πολιτικών κομμάτων (ΣΥΡΙΖΑ & ΑΝΕΛ).
• Σαφέστερη πολιτική γεωγραφία εφόσον τα 6 κόμματα που μετέχουν έχουν πολύ πιο οριοθετημένο πολιτικό στίγμα.
• Το τρίτο δεδομένο που οφείλει κανείς να συνυπολογίσει, είναι πως πρόκειται για μία περίοδο με αξιόλογη νομοθετική παραγωγή (μόνο μέσα στο 2020 έχουν ψηφιστεί 113 νομοσχέδια). Ως εκ τούτου, υφίσταται σημαντικά μεγάλη νομοθετική βάση προκειμένου τα κόμματα να εκφραστούν.
Όσον αφορά την εικόνα που δίνει το επίπεδο πολιτικής συναίνεσης στην παρούσα Βουλή, τόσο αυτόνομα όσο και συγκριτικά με την προηγούμενη ένα είναι το βασικό χαρακτηριστικό: Πρόκειται για ένα Κοινοβούλιο με ενισχυμένο το στοιχείο της πόλωσης.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο προκύπτει αυτό το συμπέρασμα είναι ότι η αξιωματική αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ) έχει ψηφίσει σχεδόν 5 στα 10 νομοθετήματα που έχει εισηγηθεί η κυβέρνηση. Σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο, όταν η τότε αξιωματική αντιπολίτευση (Ν.Δ) είχε ψηφίσει τα 6 από τα 10 κυβερνητικά νομοθετήματα.
Εκ πρώτης όψεως, η διαφορά φαίνεται μικρή, όμως μια εξέταση των δεδομένων με πολιτικά κριτήρια δείχνει κάτι διαφορετικό. Αυτό διότι οφείλει κανείς να συνυπολογίσει πως το μειωμένο επίπεδο συναίνεσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης προκύπτει από το ότι συνυπάρχουν τρία δεδομένα που θα δικαιολογούσαν διαφορετική εικόνα:
• Οι προσπάθειες της κυβέρνησης το πρώτο 4μηνο της διακυβέρνησής της να επιτύχει πολιτικές συναινέσεις, όπως για παράδειγμα με το νομοσχέδιο για την ψήφο των αποδήμων που υπερψηφίστηκε με 288 ψήφους και μόνη διαφωνία αυτή του ΜέΡΑ25.
• Επίσης, η ομοφωνία που υπάρχει ανάμεσα σε κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση σε σειρά νομοσχεδίων που αφορούν τα εθνικά θέματα. Θυμίζουμε ότι o ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί να μην ασκήσει «πολωτική» αντιπολίτευση στο πεδίο των εθνικών θεμάτων και σε σημαντικά νομοσχέδια έχει τηρήσει τη δέσμευσή του. Έχει υπερψηφίσει, σχεδόν, το σύνολο των νομοθετικών ρυθμίσεων που βρίσκονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εξωτερικών, όπως για παράδειγμα την επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο, την Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την ΑΟΖ, τη συμφωνία για τον EastMed και θέματα που αφορούν εξοπλιστικά προγράμματα. Μάλιστα αρκετά από αυτά, τα θεωρεί νομοσχέδια που ξεκίνησαν επί της δικής του διακυβέρνησης.
• Ένα μεγάλο μέρος των νομοθετημάτων συνεχίζει να προκύπτει μέσα από την κύρωση ευρωπαϊκών ή διακρατικών συμβάσεων που κατά κανόνα συγκεντρώνουν τη θετική στάση της πλειοψηφίας των πολιτικών κομμάτων. Κυρίως όσων υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας.
Ένας από τους βασικούς λόγους που φαίνεται να μην επιτυγχάνονται μεγαλύτερα ποσοστά συναίνεσης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης (είτε της αξιωματικής, είτε της ελάσσονος) φαίνεται να είναι ο έντονα ιδεολογικός χαρακτήρας νομοθετημάτων που προωθούνται, μιας και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε ριζική αλλαγή της νομοθεσίας της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ σε σειρά τομέων. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να επιτύχει τη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Παράλληλα οι επιλογές της κρίνονται ότι κινούνται σε «νεοφιλελεύθερη» κατεύθυνση, από τα υπόλοιπα 2 κόμματα της αριστεράς (ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) .
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι τα θέματα που αφορούν την περιβαλλοντική νομοθεσία, τα νομοσχέδια των αλλαγών στην Παιδεία, η απαγόρευση των διαδηλώσεων αλλά και η μόνιμη παρουσία της Ελληνικής Αστυνομίας στα πανεπιστήμια. Επίσης, χαρακτηριστική περίπτωση νομοσχεδίου που πόλωσε το κοινοβούλιο, ήταν το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τον Πτωχευτικό Κώδικα που καταψήφισε η αντιπολίτευση.
Ελένη Ευαγγελία Αρωνιάδα
Εκδότρια
