Ανησυχία και στους δύο Δήμους
Τα σενάρια για το μέλλον του νομού
Το τεράστιο πρόβλημα του δημογραφικού και της συνεχόμενης εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης από το νομό Ευρυτανίας προς τα μεγάλα αστικά κέντρα και το εξωτερικό έχει αρχίσει να πιέζει ασφυκτικά ολόκληρη τη ζωή αλλά και τη βιωσιμότητα του τόπου μας. Με τα φαινόμενα μαζικής ερήμωσης να θυμίζουν λίγο από τις δεκαετίες του 1950 – ’60, όταν έγινε το μεγάλο ‘φευγιό’ και άδειασαν τα χωριά της Ευρυτανίας αλλά και το Καρπενήσι, η κατάσταση είναι πέρα από οριακή κάτι που θα φανεί περίτρανα όταν βγουν και τα επίσημα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής πληθυσμού από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Οι μεγαλύτερες απώλειες που θα διαφανούν από την απογραφή αναμένεται να αφορούν περισσότερο το Δήμο Καρπενησίου και κυρίως την πόλη και πρωτεύουσα του νομού. Ο Δήμος Αγράφων έχει εδώ και χρόνια χάσει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του, οπότε οι απώλειες αναμένονται μικρότερες ή τουλάχιστον όχι πολύ τραγικές.
Αναμένονται τα επίσημα στοιχεία βέβαια για να αναδείξουν αν υπάρχει τελικά πρόβλημα ή όχι, αλλά μια μικρή βόλτα στο συνήθως έρημο Καρπενήσι αποτελεί την πιο μεγάλη απόδειξη ανεξάρτητα από τους αριθμούς.
Ανησυχία σε Καρπενήσι και Άγραφα
Με αγωνία φαίνεται να αναμένουν τα στοιχεία της απογραφής οι δύο δήμοι του νομού για να δουν τι μέλει γενέσθαι, αν και σίγουρα έχουν ήδη μια μικρή εικόνα του τι θα αντιμετωπίσουν.
Το Καρπενήσι, δυστυχώς μέρα με τη μέρα βλέπει την πόλη κυρίως να μετατρέπεται σε πόλη φάντασμα, φαινόμενο που είχε ξεκινήσει πριν από την πανδημία και κορυφώθηκε τον τελευταίο χρόνο που πολλοί νέοι άνθρωποι έφυγαν από την πόλη τους για να ζήσουν σε μια μεγαλύτερη πόλη που θα τους προσφέρει εργασία, ευκαιρίες και προσωπική ζωή. Τα καταστήματα στην πόλη του Καρπενησίου φυτοζωούν και όσοι έχουν απομείνει δεν βγαίνουν συχνά ούτε για ψώνια αλλά ούτε και για διασκέδαση, μιας και το κόστος ζωής έχει ανέβει στα ύψη, όπως σε ολόκληρη τη χώρα φυσικά, μαζί βέβαια και με τις ανατιμήσεις της δυσπρόσιτης και ορεινής περιοχής που ανεβάζει ακόμη περισσότερο τις τιμές.
Αν εξαιρέσουμε τις γιορτές, κάποια τριήμερα και Σαββατοκύριακα και το καλοκαίρι που κινείται περισσότερος κόσμος, η απογοήτευση είναι διάχυτη σε επαγγελματίες και πολίτες.
Στα Άγραφα τα πράγματα κινούνται σε παρόμοιο ρυθμό, με τη διαφορά ότι δεν υπάρχει συγκεντρωμένος πληθυσμός σε ένα κέντρο αλλά διάσπαρτα στα χωριά, με άλλα να έχουν περισσότερους κατοίκους και άλλα λιγότερους, όπως έχει διαμορφωθεί μέσα στις τελευταίες δεκαετίες με την μετανάστευση αλλά και τους πολλούς θανάτους των πιο ηλικιωμένων που αποτελούσαν ‘δεμένο’ ιστό των χωριών. Το θέμα με το Δήμο Αγράφων είναι ότι είναι πολύ ‘απλωμένος’ σε μεγάλη έκταση και έχει πολλούς πυρήνες, με χωριά – κλειδιά που αποτελούν και τη ‘σωτηρία’ όσον αφορά το δημογραφικό, τουλάχιστον προς το παρόν.
Όλο αυτό το πρόβλημα ερήμωσης που περιγράφουμε παραπάνω φέρνει και το εξής σημαντικό ερώτημα: ‘ποιο είναι το μέλλον της Ευρυτανίας;’. Θα υπάρχουν οι Δήμοι όπως τους ξέρουμε και σε πέντε ή δέκα χρόνια;
Τα σενάρια
Δεν χωράει πια καμία αμφιβολία ότι τουλάχιστον για την Ευρυτανία το σύστημα ‘Καποδίστριας’ με περισσότερους και μικρότερους δήμους λειτούργησε καλύτερα, με θέματα βέβαια ελέγχου τα οποία δεν είναι σίγουρο ότι επιλύθηκαν με τον ‘Καλλικράτη’ παρόλο που προσπαθεί.
Το πρόγραμμα ‘Καλλικράτης’ που έχουμε εδώ και έντεκα χρόνια από την αρχή του έφερε αντιδράσεις για τη συνένωση δήμων και μια συγκεντρωτική διοίκηση. Το Πρόγραμμα ‘Καλλικράτης’, ακριβέστερα Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης, ονομάζεται ο ελληνικός νόμος 3852/2010, με τον οποίο μεταρρυθμίστηκε η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας το 2011 και επανακαθορίστηκαν τα όρια των αυτοδιοικητικών μονάδων (ΟΤΑ), ο τρόπος εκλογής των οργάνων και οι αρμοδιότητές τους. Το πρόγραμμα πυροδότησε αντιδράσεις σε όλη την Ελλάδα με κινητοποιήσεις που εκδηλώθηκαν ποικιλοτρόπως από αποκλεισμούς δρόμων μέχρι και απεργία πείνας.
Σήμερα μετά από μια δεκαετία, η κατάσταση στους δήμους της Ευρυτανίας είναι πολύ δύσκολη και με αγωνία περιμένουν την επόμενη μέρα, έχοντας το βλέμμα στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές που θα διεξαχθούν σε έναν περίπου χρόνο.
Σενάριο νο 1
Το σενάριο λοιπόν να ξαναγίνουν μικρότεροι και περισσότεροι δήμοι ώστε να αποκτήσουν ξανά δύναμη, αυτονομία και ευελιξία τουλάχιστον για τα αμέσως επόμενα χρόνια φαντάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, παρόλο που θα έδινε ζωή στον τόπο.
Σενάριο νο 2
Ένα σενάριο που ακούγεται εδώ και πολύ καιρό και από πολλές πλευρές είναι το σενάριο διάσπασης του νομού σε δύο ή και σε τρία τμήματα, τα οποία θα προσαρτηθούν στους όμορους νομούς Φθιώτιδας, Αιτωλοακαρνανίας και Καρδίτσας. Το ενδεχόμενο αυτό θα αποτελέσει και το τέλος του Νομού Ευρυτανίας, ενώ θα οδηγήσει στην πλήρη ερήμωση των χωριών των Αγράφων αλλά και του Καρπενησίου.
Σενάριο νο 3
Ένα σενάριο επίσης πολύ δημοφιλές στις συζητήσεις των πολιτών είναι η πιθανολογούμενη απόφαση να συνενωθούν οι δύο δήμοι Αγράφων και Καρπενησίου και να γίνουν ένας. Φυσικά μια τέτοια συνένωση θα σήμαινε ότι ο Δήμος Καρπενησίου θα απορροφούσε το Δήμο Αγράφων και θα είχαμε Δήμο Καρπενησίου που θα περιλάμβανε ολόκληρο το νομό ουσιαστικά. Η ιδέα αυτή ακούγεται πολύ στους Καρπενησιώτικους κύκλους μιας και τώρα το Καρπενήσι ήδη βοηθά σε πολλούς τομείς το Δήμο Αγράφων, λόγω έλλειψης προσωπικού του δεύτερου.
Σενάριο νο 4
Το τέταρτο σενάριο έχει αρχίσει τον τελευταίο χρόνο να συζητιέται και αφορά στη συνένωση όλων των Αγράφων σε μια ενότητα δήμων. Όταν μιλάμε για Άγραφα εννοούμε όχι το σημερινό Δήμο Αγράφων αλλά τον παλιό Δήμο Αγράφων και τα χωριά των Αγράφων από την πλευρά της Καρδίτσας, τα οποία ανέκαθεν είχαν μια συνοχή.
Για το τέταρτο αυτό σενάριο πρόσφατα σε ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τοποθετείται και η Κίνηση Πολιτών Αγράφων – Κ.Π.Α, η οποία αναφέρει: «H νέα «θεώρηση» κάποιων ..αυτοδιοικητικών για Νομό Αγράφων με ένωση των τριών δήμων (Αγράφων-Αργιθέας-Πλαστήρα), την συγκεκριμένη χρονική στιγμή είναι παντελώς αδιέξοδη και μόνο νέα δεινά θα συσσωρεύσει στον πολύπαθο τούτο τόπο…».
Σενάριο νο 5
Ένα τελευταίο σενάριο το οποίο επίσης έχει προκύψει πρόσφατα κυρίως στους Αγραφιώτικους κύκλους, είναι η εμπλούτιση των Δήμων με νέα χωριά. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Να ενσωματωθούν στους Ευρυτανικούς Δήμους και χωριά από τους γειτονικούς νομούς που βρίσκονται πολύ κοντά στα σύνορα των νομών. Ιδιαίτερα για το Δήμο Αγράφων συζητιέται ότι δεν ακούγεται ανέφικτο να συμπεριλάβει και χωριά του Βάλτου λόγου χάριν τα παιδιά των οποίων πηγαίνουν σχολείο σε αρκετές περιπτώσεις σε χωριά της Ευρυτανίας και έχουν καθημερινή ανταπόκριση με εμπορικά καταστήματα από εκεί. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαν με την ίδια λογική να προσαρτηθούν και χωριά των Καρδιτσιώτικων Αγράφων.
Τα πολλά σενάρια που φυσικά συζητιούνται από τους Ευρυτάνες σε καθημερινή σχεδόν βάση, αποδεικνύουν και το μέγεθος της ανησυχίας τους για το μέλλον του τόπου. Η αγωνία για το πώς θα γίνει καλύτερη η καθημερινότητα με τα τόσα πολλά προβλήματα των κατοίκων της Ευρυτανίας, όπου κι αν αυτοί βρίσκονται, είναι και ο άξονας που κινούνται ή θα κινηθούν και οι ντόπιοι πολιτικοί, οι οποίοι σύντομα θα ζητήσουν την ψήφο των Ευρυτάνων. Ποιος θα είναι ο νικητής; Φυσικά αυτός που θα δώσει μια πραγματική και ουσιαστική λύση στο πρόβλημα της ερήμωσης και θα ξαναφέρει ζωή στην ημιθανή Ευρυτανία.
Πώς θα το κάνει κάποιος πολιτικός αυτό; Δίνοντας τη δυνατότητα σε νέους ανθρώπους που το επιθυμούν να ζήσουν στα χωριά των Αγράφων και του Καρπενησίου και να δημιουργήσουν νέες καινοτόμες επιχειρήσεις, νέες καλλιέργειες και όποιον άλλον τομέα επιθυμούν. Το ζήτημα είναι όμως αυτοί οι άνθρωποι που επιλέγουν και χαίρονται να ζουν στον τόπο μας να επιβραβεύονται, να βρίσκουν λύση και όχι εμπόδια στα προβλήματα που προκύπτουν, να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες της οικογένειάς τους σε περίθαλψη, σε σχολεία και σε εξωσχολικές δραστηριότητες, ώστε να μην υπάρχει λόγος να σκεφτούν να φύγουν από εδώ.
Μια πρωτοβουλία σαν αυτή που ανακοίνωσε ο Δήμαρχος Αγράφων προ καιρού για τη δωρεάν διανομή οικοπέδων και χωραφιών από το Δήμο σε όποιον έρχεται να ζήσει στα χωριά του Δήμου και δεν έχει δικά του κτήματα, είναι μια καλή αρχή κινήτρων, αν εφαρμοστεί τελικά.
Τα σενάρια μπορεί να είναι φανταστικά και να φαντάζουν ανεδαφικά, αλλά αν δεν αλλάξει κάτι γρήγορα στην Ευρυτανία, μάλλον σύντομα δεν θα μπορεί να υπάρχει…
