Γράφει ο Αλέξανδρος Χουλιάρας
Γενικώς το ψωμί (το πρόσφορο), που προσφέρεται στην Θεία Ευχαριστία, για να αγιαστεί και να γίνει Σώμα Χριστού ονομάζεται Ευλογία ή Προσφορά ή Πρόσφορο ή Αναφορά ή και σκέτη Λειτουργιά. Παλιά ιερό καθήκον της κάθε πιστής νοικοκυράς ήταν να φτιάχνει στις μεγάλες γιορτές τις λειτουργιές, που χρειαζόταν ο παπάς ώστε να τελέσει το μυστήριον της θείας Ευχαριστίας. Όταν ζύμωνε και έψηνε τις λειτουργιές έπρεπε να είναι καθαρή κι αυτή και το σπίτι, άνευ εμμήνου ρύσεως και κυρίως με εύλογο αποχή από τα συζυγικά της καθήκοντα και να προσεύχεται αδιαλείπτως.
Σήμερα όλα αυτά είναι επαχθή όχι μόνο για την άπιστη και αμαρτωλή νοικοκυρά, αλλά και για τις πιστές στον -επί τοις ουρανοίς- Θεό και -στον επί της γης- Άντρα τους. Έτσι όλες αγοράζουν μιαρά πρόσφορα από τους φουρνάρηδες και νομίζουν ότι κοροϊδεύουν τον Ιερέα (άλλο το ζυμωτό κι άλλο τ΄ αγοραστό) και το Χριστό πολύ περισσότερο. Η κάθε λειτουργιά είναι σφραγισμένη με το βλοερό ή το βουλόγυρο, όπως το λέγαμε εμείς, ή τη σφραγίδα που λέγεται εκκλησιαστικώς.
Οι καλές σφραγίδες είναι ξύλινες και σκαλιστές, που κατασκευάζονται στο Άγιος Όρος αλλά σ΄ άλλα μοναστήρια, με μεγάλη δεξιοτεχνία. Στο εμπόριο διατίθενται και πλαστικές, που μαγαρίζουν τις λειτουργιές και μειώνουν τα έσοδα στα μοναστήρια.Παλιά κάθε σπίτι είχε το βλοερό του. Τούτο φέρει στο κέντρο το τετράγωνο του Αμνού, που γράφει ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ κι από κει βγαίνει η μερίδα του Χριστού ο Αμνός που λένε. Δεξιά έχει το μονόγραμμα της Παναγίας Μ-Θ (μήτηρ Θεού) καθώς επίσης τη λόγχη και το σπόγγο της Σταύρωσης. Αριστερά έχει εννιά τριγωνάκια, που αντιστοιχούν στα εννιά τάγματα Αγίων (= τρία συντάγματα = μια μεραρχία!).
Εκείνο όμως που είχε για μας τεράστια σημασία ήταν το ανάγλυφο από το χερούλι του βουλόγηρου. Μ΄ αυτό σφράγιζαν τους σβώλους της ζύμης, που έμπαιναν ανάμεσα στις λειτουργιές και μετά το ψήσιμο, έβγαιναν τα περίφημα λειτουργόπουλα. Τούτα, αχνίζοντα ακόμα, τα απαλλοτριώναμε και κανένας γάιδαρος δεν τολμούσε να τα φάει! Σε κάθε θεία Λειτουργία χρειάζονται δύο πρόσφορα. Από το ένα εξάγεται μόνο ο Αμνός και από το άλλο οι υπόλοιπες μερίδες και ότι περισσεύει τα παίρνει ο παπάς. Να γιατί η καθ΄ ημάς Ορθοδοξία δεν… χρησιμοποιεί τον άζυμον άρτον των Καθολικών
Στα πέτρινα χρόνια του ΄60, κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα συνέπασχα και λυπόμουνα το Χριστούλη, που γεννήθηκε στο παχνί των αλόγων και ζήλευα το γομάρι του παπά, όταν το έβλεπα μετά τη Θεία Λειτουργία, να πεταλοβολά τον κατήφορο, φορτωμένο δυο τσουβάλια «της ρίγας» λειτουργιές. Αδιασταύρωτες και ίσως κακόβουλες φήμες, έλεγαν ότι το πλεόνασμα των λειτουργιών το έτρωγε ο ευτραφής και βαρβάτος παπαδογάιδαρος, γι΄ αυτό και ήταν ο αποδέκτης της οργής ημών των πειναλεόντων της μπομπότας και της βουστίνας!
Λειτουργιές δεν έφτιαχναν με καλαμποκάλευρο ή βρίζινο ή κρίθινο αλεύρι, έκαναν μόνο με σταρένιο. Μια χρονιά, που η σοδειά σε στάρι ήταν κακή, όλο και λιγόστευε η σοδειά του παπά σε λειτουργιές, όμως τα στόματα αυγάταιναν από τα γεννοβολητά της παπαδιάς, ώσπου κάποια Κυριακή λέει στο κήρυγμα: «Χωριανοί, φτιάξ’ τε καμιά λειτουργιά και ας είναι κι από μπομπότα, γιατί μαζεύτηκαν οι ψυχές να με φάνε!»
