‘Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος’, M. Scott Peck, Εκδόσεις Πεδίο
Το βιβλίο του συγγραφέα και ψυχοθεραπευτή, Μόργκαν Σκοτ Πεκ, απευθύνεται σε όσους επιθυμούν να απαντήσουν σε υπαρξιακά ερωτήματα. Ακόμη κι αν είσαι μία ρασιοναλιστική φύση που στηρίζει τις απόψεις της στην έρευνα, το βιβλίο σε κάνει να καταλάβεις ότι χρειάζεσαι την πνευματική σου πλευρά, πως εκείνη σε συμπληρώνει και πως στην τελική καθόλου δεν αποτελεί εχθρό της ορθολογιστικής σου φύσης. Μέσα από όρους που δεν ταιριάζουν σε ρεαλιστές, όπως ‘ψυχή’, ‘θεός’, ‘μυστικισμός’, το βιβλίο εξερευνά τα βάθη του ανθρωπίνου νου και καταλήγει σε δύο βασικές θέσεις: για το νόημα της ζωής και για την αγάπη.
Το νόημα της ζωής
«Η ζωή είναι δύσκολη» αναγράφεται στην αρχή του βιβλίου. Αυτό είναι μία αλήθεια που, αν την αποδεχτούμε, τότε η ζωή θα πάψει να είναι τόσο δύσκολη. Κάποιοι, βέβαια, δεν μπορούν να το κάνουν αυτό. Γκρινιάζουν, διαμαρτύρονται, λες και η ζωή θα έπρεπε να είναι εύκολη. Βέβαια, και η ζωή ορισμένες φορές φέρνει το ένα μετά το άλλο πρόβλημα ενώ ταυτόχρονα η διαδικασία αντιμετώπισης αυτών κρύβει πάλι πόνο, φόβο, άγχος και θυμό. Γι’ αυτό και όλοι μας κάνουμε ό,τι μπορούμε, για να ξεφύγουμε από τα προβλήματα. Τα αναβάλλουμε, μήπως και φύγουν από μόνα τους, κάνουμε ότι δεν τα βλέπουμε ή ότι δε μας πειράζουν ή το ρίχνουμε στο ποτό, το τσιγάρο και τα ναρκωτικά. Το να αποφεύγεις τα προβλήματα είναι η βάση για την ανάπτυξη ψυχικής ασθένειας, επισημαίνει το βιβλίο, κάτι που για πολλούς μπορεί να αποτελεί απλώς μία απλοποιημένη διαπίστωση. Και, συνεχίζει εξηγώντας πως η διαδικασία αντιμετώπισης και επίλυσης των προβλημάτων ίσως είναι κι αυτό που δίνει νόημα στη ζωή. Ο πόνος είναι αυτός που μας κάνει να επιστρατεύσουμε το κουράγιο και τη σοφία μας. Αν θεωρήσουμε την πνευματική ανάπτυξη ως ένα ‘καλό πράγμα’ και εάν το θέλουμε αυτό το ‘πράγμα’, τότε τα προβλήματα είναι κι ένας ο τρόπος, για να το πετύχουμε.
Ο ορισμός της αγάπης
«Αγάπη είναι η βούληση ενός ανθρώπου να διευρύνει τα όριά του, ώστε κάποιος άλλος να αναπτυχθεί πνευματικά», συνεχίζει. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, η αγάπη είναι μία συνειδητή διαδικασία. Είναι απόφαση με συγκεκριμένο στόχο. Επίσης, η αγάπη είναι κυκλική διαδικασία. Εάν θέλεις το καλό του άλλου, ίσως χρειαστείς κι εσύ ο ίδιος να διευρυνθείς. Κι αυτό θέλει προσπάθεια. Και μάλιστα μεγάλη. Αγαπώντας κάποιον, έρχεσαι σε επαφή με πόνο, θλίψη, ζήλεια, θυμό. Θα χρειαστεί να καταβάλεις μεγάλη πνευματική προσπάθεια αλλά και σωματική. Ο συγγραφέας συνειδητά δε χρησιμοποιεί τον όρο ‘επιθυμία’, γιατί για εκείνον δεν είναι απλώς η διάθεση για κάτι. Και σε αυτόν τον ορισμό, δεν παραλείπει να δώσει πάλι μία μυστηριακή νότα. «Η αγάπη», αναφέρει, «είναι μια υπερφυσική αίσθηση, η οποία στοχεύει στη συντήρηση των πραγμάτων, είναι αυτή που πηγαίνει κόντρα στη φυσική τάση αυτών να σκονίζονται, να πεθαίνουν και να χαλάνε. Εάν υπάρχει κάτι που μπορεί να πάει κόντρα στην τάση της ύλης να χάνεται, αυτό είναι κάτι θαυματουργό κι αυτό είναι η αγάπη.»
