Αυτές τις μέρες με την ευκαιρία της εθνικής επετείου της Ελληνικής επανάστασης του 1821, ακούμε διθυραμβικά λόγια για τους ένδοξους προγόνους μας, τα κατορθώματά τους και τις αυτοθυσίες τους. Σπάνια όμως- λες και ντρέπονται οι Νεοέλληνες- να θυμηθούν και να μιλήσουν για το άδοξο τέλος πολλών από τους αγωνιστές του γενικού ξεσηκωμού. Ο 2ετής εμφύλιος (1823-1825) κατά την διάρκεια της επανάστασης είναι από τις πιο μελανές σελίδες της νεώτερης ελληνικής μας ιστορίας. Όπως κάθε εμφύλιος, που οι συνέπειές του είναι τραγικές, έτσι και τότε παρ’ ολίγο να πλήξει ανεπανόρθωτα τον απελευθερωτικό αγώνα.
Εκτός απ’ τις άλλες αρνητικές συνέπειες, αποτέλεσμα και κατάλοιπο ήταν και ο διωγμός πολλών ηρωικών αγωνιστών και αγωνιστριών από τους πολιτικούς κυρίως της εποχής. Πίσω απ’ αυτούς τους διωγμούς σχεδόν πάντα ήταν οι ξένες ‘’προστάτιδες’’ δυνάμεις και συνηγόρησαν στο άδοξο τέλος τους. Μακρύς είναι ο κατάλογος αυτών που διώχτηκαν και θανατώθηκαν, αλλά θα αναφερθούμε στους πιο γνωστούς:
-Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο τρομερός Γέρος του Μοριά, καταδικάστηκε μια φορά σε φυλάκιση το 1825 από τον Μαυροκορδάτο και τον κύκλο του και μια σε θάνατο το 1833 για στάση απέναντι στο βασιλιά Όθωνα. Τελικά αποφυλακίστηκε έπειτα από την λαϊκή κατακραυγή και πέθανε τον Φλεβάρη του 1843. Αυτός ο αγωνιστής με τα λίγα κολυβογράμματα που ήξερε, έγινε στρατηγός, πολιτικός και με έναν παροιμιώδη λόγο από στήθους, στην Πνύκα στις 7 Οκτωβρίου 1838.
Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, καταδικάστηκε σε θάνατο, με μηχανορραφίες του Μαυροκορδάτου στις 2-4-1824, αλλά από την δικαιολογημένη λαϊκή οργή αφέθηκε ελεύθερος κι επέστρεψε στον αγώνα. Στις 23 Απριλίου βέβαια του ίδιου έτους στη μάχη του Φαλήρου δολοφονήθηκε, μάλλον από ‘’τσιράκι’’ του Μαυροκορδάτου, καθώς επέστρεφε στο στρατόπεδο μετά τη μάχη.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, δολοφονήθηκε από πρωτοπαλίκαρο του Μαυροκορδάτου στις φυλακές της Ακρόπολης στις 5 Ιουνίου 1825, αφού είχε κατηγορηθεί συκοφαντικά για συνεργασία με τον εχθρό. Οι δολοφόνοι του, πέταξαν το σώμα του απ’ την Ακρόπολη κι εμφάνισαν τον θάνατό του σαν απόπειρα απόδρασης.
Οι δύο καπετάνισσες του αγώνα, Μαντώ Μαυρογένους και Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, που έδωσαν όλη τους την περιουσία για τον αγώνα και πολέμησαν και οι ίδιες, είχαν άδοξο τέλος. Η πρώτη πέθανε από πείνα και εξουθένωση στον Πόρο, η δε Μπουμπουλίνα δολοφονήθηκε μέσα στο σπίτι της από Σπετσιώτες ‘’πατριώτες’’. Η ελληνική πολιτεία έκλεισε την υπόθεση και δεν αναζήτησε καν τους δράστες.
Ο Νικηταράς, ο θρυλικός ‘’Τουρκοφάγος’’, είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση παραγκωνισμού και εξαθλίωσης. Έπειτα από άδικους διωγμούς και φυλακίσεις κατέληξε στον Πειραιά να ζει με την άρρωστη γυναίκα του, ως επαίτης. Έμεινε ως ‘’ο Στρατηγός που ζητιάνευε στον Πειραιά’’ και κατοικούσε σε ένα φτωχοκάλυβο μιας καρβουνομάντρας, που του παραχώρησε ένα από τα παλικάρια του. Στις 25-9-1849 έφυγε άδοξα από τις κακουχίες, τυφλός σε ηλικία 68 ετών. Όλοι αυτοί οι δοξασμένοι αγωνιστές μπορεί να μην δικαιώθηκαν στα μάτια των συγχρόνων τους, αλλά οι μορφές τους σημάδεψαν τις ψυχές του λαού. Αθάνατοι..!
