Το ξύλο σε πρώτο πλάνο, στην πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα που διοργάνωσε το Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Καρπενήσι, την Πέμπτη 11 Απριλίου 2024. Πλεονεκτήματα, τεχνογνωσία, εφαρμογές, προοπτικές, κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον των παραβρισκόμενων Καθηγητών, φοιτητών, αλλά και πολιτικών μηχανικών, αρχιτεκτόνων και κατασκευαστών που παρακολούθησαν την ημερίδα με τίτλο «Χρήσεις ξύλου – Οι ξύλινες δομικές κατασκευές στην Ελλάδα». Τον συντονισμό της ημερίδας είχε ο κ. Ευστράτιος Αϊδινίδης, Λέκτορας Εφαρμογών στο Τμήμα, και ομιλητές ήταν επίσης οι κύριοι Αναστάσιος Βασίλαινας, Μηχανικός Ξύλου και Δασοπόνος και ο κ. Χρήστος Γκίνης, Μηχανικός Ξύλου και Δασολόγος, οι οποίοι μίλησαν για τις εφαρμογές του ξύλου στις κατοικίες, τουριστικές και σχολικές μονάδες και τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ξύλινων σταβλικών εγκαταστάσεων, αντίστοιχα.
Η ημερίδα ξεκίνησε με την εισήγηση του Δρ. Ιωάννη Κακαρά, Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αναφορικά με τις ξύλινες δομικές κατασκευές στην Ελλάδα, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή. Ο Δρ. Κακαράς μίλησε στον Ευρυτανικό Παλμό για τις εφαρμογές του ξύλου, την αειφορία και τον δασικό πλούτο της Ευρυτανίας.
ΕΠ. Ποια είναι συνοπτικά τα πλεονεκτήματα του ξύλου;
ΙΚ. Σημαντικά πλεονεκτήματα ξεχωρίζουν το ξύλο από τις άλλες πρώτες ύλες, όπως ότι αναπαράγεται από τη φύση συνεχώς, δηλαδή είναι προϊόν αειφορίας, ενώ οι άλλες πρώτες ύλες (πετρέλαιο, μεταλλεύματα) εξαντλούνται.Με μηχανική και χημική κατεργασία του ξύλου παράγουμε χιλιάδες προϊόντα, όπως: δομική ξυλεία, καπλαμάδες, διάφορες ξυλοπλάκες, προϊόντα κυτταρίνης, χαρτί, διάφορα πλαστικά, συνθετικές ίνες, αιθυλική αλκοόλη, γλυκόζη, συνθετική βανίλια, νέφτι, δεψικές ουσίες, φυσικές ρητίνες, τεχνητό μετάξι, στερεά, υγρά και αέρια καύσιμα, χρωστικές ουσίες, αρώματα κ.α. Επίσης, είναι ζεστό υλικό με ιδιαίτερη αίσθηση στην αφή και στην όραση.Είναι άριστο δομικό υλικό με τεράστιες κατασκευαστικές δυνατότητες και μεγάλη αρχιτεκτονική αξία. Κτίρια με ξύλινο σκελετό παρέχουν τεράστια αντισεισμική προστασία.Έχει μεγάλη μηχανική αντοχή και ελαστικότητα σε σχέση με το βάρος του.Είναι μονωτικό υλικό στη θερμότητα και τον ηλεκτρισμό.Δεν οξειδώνεται, η κατεργασία του είναι εύκολη και με μικρή κατανάλωση ενέργειας και τέλος δε ρυπαίνει το περιβάλλον.
ΕΠ. Ποια σημεία της κατασκευής πρέπει να προσέξει κάποιος που θέλει να φτιάξει μια κατοικία με βασικό δομικό προϊόν την ξυλεία:
ΙΚ. Αρχικά επιλέγουμε το κατάλληλο είδος ξύλου. Έλατο, Πεύκο, Κυπαρίσσι, Καστανιά είναι κατάλληλα για Ξύλινες κατοικίες. Πρέπει να επιλέξουμε προϊόντα ξύλου (πριστή ξυλεία, ξυλοπλάκες, επικολλητή ξυλεία, κόντρα πλακέ) πιστοποιημένα για δομική χρήση. Κάθε τεμάχιο ξυλείας που θα χρησιμοποιηθεί, πρέπει να φέρει δύο σήματα: Σήμα CE, και Σήμα μηχανικής αντοχής (C14 έως C50). Η ξυλεία πρέπει να είναι ξηραμένη στο 12%. Η ελληνική ξυλεία συνήθως δεν πιστοποιείται στη χώρα μας. Δεν υπάρχει έλεγχος, αν και η Νομοθεσία μάς επιβάλλει τη χρήση πιστοποιημένης δομικής ξυλείας από το 2007.
Εάν η ξύλινη κατοικία συντηρηθεί και βαφεί σωστά, διαρκεί πολλές 10άδες χρόνια. Εξωτερικές επιφάνειες ξύλου, εφόσον εκτίθενται στη βροχή και στον μεσογειακό ήλιο, πρέπει να βάφονται με έγχρωμη ακρυλική λάκα ή με διαδικασία ριπολίνης, ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ, στο επιθυμητό χρώμα. Η μόνωση στο μεσογειακό κλίμα, πρέπει να είναι επαρκής, ειδικά για τις υψηλές θερμοκρασίες. Ο πετροβάμβακας μεγάλης πυκνότητας είναι καλή μόνωση με αντιπυρική προστασία. Η τήρηση κανόνων αντιπυρικής προστασίας αποτελεί βασική προϋπόθεση.
ΕΠ. Ποιοτικά πως αξιολογείτε την ξυλεία της Ελλάδας;
ΙΚ. Η ελληνική ξυλεία προέρχεται από φυσικά δάση, ενώ τα δάση της Ευρώπης είναι κυρίως τεχνητές φυτείες μονοκαλλιέργειας ταχυαυξών δένδρων. Η δομική ξυλεία εισαγόμενων ταχυαυξών δένδρων είναι χαμηλότερης ποιότητας των μη ταχυαυξών, όπως τα ελληνικά. Τα δικά μας ξύλα είναι πιο δυνατά και με σωστή κατεργασία, ξήρανση και ποιοτική ταξινόμηση είναι κατάλληλα για όλες τις δομικές κατασκευές.Υπάρχουν στην Ελλάδα ξύλινες κατασκευές από ελληνικό ξύλο, από την εποχή του μεσοπολέμου, σε πολύ καλή κατάσταση. Το ελληνικό κυπαρίσσι είναι άριστο ανθεκτικό δομικό ξύλο.
Απαιτείται ενεργοποίηση και συντονισμός της Πολιτείας, των Μηχανικών, του ΤΕE, φορέων Τεχνικής Εκπαίδευσης, Εργολάβων κατασκευαστών, Τεχνητών Ξύλινων κατασκευών για την προσαρμογή στα ευρωπαϊκά δεδομένα.
ΕΠ. Τα δάση της Ευρυτανίας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως μοχλός ανάπτυξης της περιοχής; Και υπό ποιες προϋποθέσεις;
ΙΚ. Είναι ανεπίτρεπτο οι περισσότερες ξύλινες κατασκευές σε όλη την Ελλάδα να γίνονται με εισαγόμενη ξυλεία μη πιστοποιημένη, εν πολλοίς κατώτερης της ελληνικής.
Η Ευρυτανία παράγει ετησίως γύρω στα 20.000 με 30.000 κυβικά μέτρα κορμών έλατου και 25.000 χωρικά κυβικά μέτρα καυσόξυλων, που κυρίως κατεργάζονται εκτός Νομού, εκτός από 3 Μονάδες Πριονιστηρίων που λειτουργούν εντός Νομού. Η ορθολογική αξιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής των δασών μας απαιτεί η κατεργασία του δασικού πλούτου να λαμβάνει χώρα κοντά στα δάση προέλευσης.
Η αξιοποίηση των δασικών προϊόντων της Ευρυτανίας, μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής με πολλούς τρόπους. Αρχικά, με τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων Πριονιστηρίων με εγκατάσταση ξηραντηρίων και εμποτιστηρίων ξυλείας, μηχανημάτων παραγωγής σύνθετης επικολλητής ξυλείας και Μηχανής Ποιοτικής Ταξινόμησης – Πιστοποίησης της πριστής ξυλείας. Αυτά απαιτούν χρηματοδότηση του Κράτους. Έπειτα, με την καθετοποίηση της παραγωγής των Πριονιστηρίων, με ίδρυση μικρών μονάδων ξύλινων δομικών κατασκευών όπως, κατασκευών υπαίθρου (κιόσκια, πέργκολες, περιφράξεις, τραπεζόπαγκοι κ.α.), παιδικών χαρών, ξύλινων ζευκτών στέγης, ξύλινων κατοικιών. Επιπλέον, με την αξιοποίηση μέρους της ποσότητας καυσοξύλων δρυός, έλατου, φτελιάς, καρυδιάς, πλατάνου, καστανιάς, αλλά και γέρικων δασικών δένδρων που αποτελούν άριστη πρώτη ύλη για παραγωγή παραδοσιακών πατωμάτων, ξύλινων κατασκευών και επίπλων. Τέλος, με την ενεργοποίηση και στήριξη των Δασικών Συνεταιρισμών εργασίας, κυρίως στην επί χρόνια εγκαταλελειμμένη δραστηριότητα αειφορικής διαχείρισης των δασών μας, παράλληλα προς την στελέχωση και επανίδρυση της άλλοτε δραστήριας και σωτήριας για την ανάπτυξη της ορεινής και ημιορεινής Ελλάδας, Δασικής Υπηρεσίας.
ΕΠ. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον των ξύλινων δομικών κατασκευών σε σχέση με τη βιωσιμότητα του πλανήτη;
ΙΚ. Η βιωσιμότητα του πλανήτη εξαρτάται από τη σωτηρία των δασών, τα οποία αποτελούν αντικείμενο καταστροφικής εκμετάλλευσης. Στην Ευρώπη η μονοκαλλιέργεια των δασών με διαχείριση αποψιλωτικών υλοτομιών και τεχνητή αναδάσωση με μονοκαλλιέργεια ταχυαυξών κωνοφόρων, αποδεικνύεται λανθασμένη.
Τα δομικά προϊόντα ξύλου είναι ιδανικές δομικές πρώτες ύλες, αποτελούν αποθήκη ηλιακής ενέργειας και για την παραγωγή τους ‘εργάζεται’ το δάσος, χωρίς κατανάλωση ενέργειας, με ταυτόχρονη δέσμευση CO2 , με παραγωγή οξυγόνου και δεκάδων άλλων ωφελειών. Το ξύλο είναι 1700 φορές πιο μονωτικό από το αλουμίνιο, 380 φορές από τον χάλυβα, 15 φορές από το μπετόν. Οι ξύλινες κατοικίες είναι οι πιο αντισεισμικές, όπως αποδεικνύεται στην πράξη. Ο 21ος αιώνας είναι αιώνας ξύλινων δομικών κατασκευών παγκοσμίως.
