του Γιώργου Χαραλαμπίδη, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Το έργο του Γιώργου Χαραλαμπίδη «Δωσίλογοι» αποτελεί μια εκτενή και αναλυτική μελέτη για ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και σκοτεινά κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας: τη συνεργασία Ελλήνων με τους κατακτητές κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-1944). Ο Χαραλαμπίδης, μέσα από πλούσιο ιστορικό υλικό, ντοκουμέντα και πρωτογενείς πηγές, εξετάζει σε βάθος τις διάφορες μορφές δωσιλογισμού και τις πολυδιάστατες αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση.
Στο βιβλίο γίνεται ανάλυση των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που επικρατούσαν στην Ελλάδα κατά την περίοδο της κατοχής, με απώτερο σκοπό να γίνει φανερό πώς και γιατί ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας επέλεξε να συνεργαστεί με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς κατακτητές. Ο Χαραλαμπίδης αναλύει τις δομές εξουσίας που εγκαθιδρύθηκαν από τους κατακτητές και τον ρόλο των ντόπιων συνεργατών, από πολιτικούς και στρατιωτικούς μέχρι αστυνομικούς και επιχειρηματίες, που εξασφάλισαν προνόμια, πλούτο ή απλώς την επιβίωσή τους.
Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στο ψυχολογικό προφίλ των δωσιλόγων, στην ιδεολογική τους ταυτότητα και στα κίνητρα που τους ώθησαν στη συνεργασία. Ο συγγραφέας αναλύει τις διαφορετικές κατηγορίες δωσιλόγων, όπως τις ένοπλες ομάδες που δρούσαν ενάντια στους αντιστασιακούς, τις διοικητικές και οικονομικές συνεργασίες, και τους παράγοντες που επιχείρησαν να ελέγξουν τον κρατικό μηχανισμό για προσωπικό όφελος. Σημαντικό, επίσης, μέρος του βιβλίου καταλαμβάνει η μεταπολεμική αντιμετώπιση των δωσιλόγων. Έρευνα, επίσης, γίνεται για να φανεί ο τρόπος με τον οποίο πολλοί από αυτούς όχι μόνο απέφυγαν τη δικαιοσύνη μετά την απελευθέρωση, αλλά κατέλαβαν και σημαντικές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό της μεταπολεμικής Ελλάδας. Αντί δηλαδή να τιμωρηθούν για τις πράξεις τους, πολύ συχνά εντάσσονταν στην πολιτική, στρατιωτική και οικονομική ελίτ, διαμορφώνοντας τον χαρακτήρα του μεταπολεμικού ελληνικού κράτους. Επιπλέον, σημαντικό μέρος του έργου επικεντρώνεται στην κοινωνική διάσταση του δωσιλογισμού, αναδεικνύοντας τις επιπτώσεις στη συλλογική μνήμη και την εθνική ταυτότητα, αλλά και συνολικότερα στην ιστορική διαμόρφωση της Ελλάδας.
