‘‘Περισσότερη τιμή πρέπει ς’ αυτούς που θυσίασαν τη ζωή τους…’’
Κάθε χρόνο τις ημέρες αυτές, τιμούμε το θαύμα του ΄40. Θαύμα!… Η μοναδική λέξη που ερμηνεύει τη λάμψη του Έπους και αυτής της Ημέρας! Ιστορικής Ημέρας που, αναπολώντας την, βρίσκουμε συμπυκνωμένες τις αρετές του Έλληνα, ο οποίος, σαν σήμερα, πριν από 84 χρόνια:
–Κατανίκησε την αγωνία σε μια εποχή που ο κόσμος ζούσε στην αγωνία!
–Νίκησε τη βία για την Ελευθερία, τη Δικαιοσύνη, την Αλήθεια!
–Ξύπνησε μέσα του τις εθνικές μνήμες!
-«Μολών λαβέ»! είπε παλιά. Αργότερα: «Το δε την Πόλιν σοι δούναι ούτ’ εμόν εστί, ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν αυτή. Κοινή γάρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ού φεισώμεθα της ζωής ημών». Μετά: «Ελευθερία ή Θάνατος»! Και τώρα, βροντερά και πελώρια: «ΟΧΙ»! Πολέμησε για τη γη των πατέρων του και για την τιμή του. Ρυάκια από αίμα έχυσε και μαρτύρησε!
Η εποποιία του ’40 σφραγίστηκε με πολλές και επώδυνες θυσίες. Στα πολεμικά μέτωπα και στα μετόπισθεν χιλιάδες ήταν οι νεκροί κι αμέτρητοι οι κρυοπαγημένοι και τραυματίες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού οι νεκροί του Έπους 1940-41 ανέρχονται σε 13.325, οι τραυματίες σε 62.663, οι αγνοούμενοι σε 1.290 και οι αιχμάλωτοι στο πεδίο της μάχης 2.465!
Από τους παραπάνω νεκρούς, τραυματίες, αγνοούμενους και αιχμαλώτους αρκετοί είναι και οι Ευρυτάνες, που από την αρχή βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του Μετώπου και ο πατριωτισμός τους στις δραματικές και ένδοξες εκείνες ώρες συντέλεσε στο «θαύμα» του ΄40. Σε σχετική έρευνα που αναφέρεται στο βιβλίο «ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΣ», το οποίο εκδόθηκε από την Πανευρυτανική Ένωση το 2015 και ήδη έχει εξαντληθεί, αναφέρονται συνολικά 201 Ευρυτάνες νεκροί, εκ των οποίων 12 αξιωματικοί (6 μόνιμοι και 6 έφεδροι) και 189 οπλίτες, αριθμός, συγκριτικά με το σύνολο της πατρίδας, αρκετά σημαντικός. Σημειώνεται πως σ΄ αυτό υπάρχουν λεπτομερείς περιγραφές για την πορεία και τον τόπο θυσίας του καθενός από τους παραπάνω ήρωες! Είναι η μοναδική έρευνα που έγινε σε επίπεδο Νομού.
Εκείνοι, οι νεκροί μας, «υπέρ πίστεως και πατρίδος» καθυπόταξαν και τη Ζωή και το Θάνατο σε μια μόνο στιγμή! Έτσι, δεν έφυγαν από τη Ζωή! Από το Θάνατο έφυγαν!
Εμείς, όμως, «οι ζώντες, οι περιλειπόμενοι», τους τιμήσαμε και τους τιμούμε καθώς πρέπει; Δυστυχώς, όχι! Κάθε χρόνο, αυτές τις μέρες, οι εορταστικές εκδηλώσεις όλες, σχεδόν, πανομοιότυπες: παρελάσεις, καταθέσεις στεφάνων, τήρηση 1΄ σιγής και ομιλίες γενικόλογες, στις οποίες, κατά κανόνα, μνημονεύονται επώνυμοι λαμπροί αξιωματικοί, που έπαιξαν όντως πρωταγωνιστικό ρόλο αλλά επέστρεψαν ζωντανοί στα σπίτια τους και η πολιτεία τους τίμησε δεόντως εν ζωή (παράσημα, μισθοί κ.ά). Πουθενά, σχεδόν, ο λόγος για τους επώνυμους νεκρούς (έστω ένα προσκλητήριο), πουθενά για απόδοση τιμών στους απογόνους (παιδιά – όσα ακόμα ζουν – εγγόνια κ.λπ.), για μνημόσυνα στους ναούς κ.ά.
‘‘ Έπος 1940-41: 201 Ευρυτάνες νεκροί’’
Και το σπουδαιότερο, κατά τη γνώμη μας πρόβλημα: Η αναζήτηση των πεσόντων ηρώων μας και η εκταφή των οστών τους και στη συνέχεια η ταυτοποίησή τους και η ανακομιδή τους στη γενέθλια γη… Το 2017 ξεκίνησε η διαδικασία αυτή. Μάλιστα η Πανευρυτανική Ένωση, στηριζόμενη σε έρευνα του συνεργάτη της δημοσιογράφου κ. Απόστολου Μπρέντα, είχε δημοσιεύσει κατάλογο δώδεκα (12) νεκρών ηρώων μας που είχαν εντοπιστεί οι τάφοι τους! Από αυτούς μόνον ένας δικαιώθηκε: ο Κουτσολάμπρος Μιλτιάδης του Λάμπρου από το Τροβάτο. Στις 13-7-2019 εγένετο μεγαλοπρεπέστατη τελετή ανακομιδής των οστών του στη γενέθλια γη ενώπιον εκκλησιαστικών (Μητροπολίτη Καρπενησίου κ. Γεωργίου), στρατιωτικών και πολιτικών αρχών, καθώς και με στρατιωτική μουσική. Οι στιγμές λίαν συγκινητικές και ανεπανάληπτες… Για όλους τους άλλους συμπατριώτες μας καμία είδηση! Δυστυχώς, όμως, οι προσπάθειες που άρχισαν σταμάτησαν απότομα. Γιατί; Κανένας φορέας δεν ευαισθητοποιήθηκε έκτοτε…
Αλλά, παράδειγμα προς μίμηση απόδοσης τιμών στους ήρωές μας αποτελεί ο σοφός – κατά πάντα – Αρχιεπίσκοπος Τυράννων και Πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ο οποίος «από την πρώτη κιόλας περιοδεία του το καλοκαίρι εκείνο του 1991 σε κάθε πιθανό σημείο μαχών (επί αλβανικού εδάφους) – άρα και πεσόντων – διέκοπτε το ταξίδι του για να προσευχηθεί. Μάλιστα τελώντας πολλές φορές όχι απλό Τρισάγιο ή Μνημόσυνο αλλά και όλη την Νεκρώσιμο Ακολουθία, διότι έλεγε πως πολλοί εξ αυτών σίγουρα δεν είχαν την τιμή παρουσίας ιερέα και κηδεύτηκαν όπως – όπως στο Μέτωπο».
Φρόντισε να είναι κοντά στα μέρη αυτά, κυρίως στην Μητρόπολη Αργυροκάστρου και Κορυτσάς, τις μέρες τιμής της Επετείου του 1940-41 για την απόδοση τιμών…
Ο ίδιος ο Μακαριότατος Αναστάσιος δηλώνει: «…άκουγα διηγήσεις για εκατοντάδες διεσπαρμένους άταφους στρατιωτικούς κι έψαλλα τρισάγια και διάφορα τροπάρια από τη νεκρώσιμη ακολουθία… Δοξάζω το Θεό, διότι αξιωθήκαμε όχι μόνο να φροντίσουμε το παλαιό νεκροταφείο στους Βουλιαράτες, αλλά και να κατασκευάσουμε, παρά τις πολλαπλές δυσκολίες, το μεγάλο στρατιωτικό κοιμητήριο στα στενά της Κλεισούρας… σε μια έκταση περίπου τριών στρεμμάτων… Περιλαμβάνει 360 τάφους και 600 οστεοφυλάκια….
Μέσα στο επιβλητικό αυτό φυσικό τοπίο, ο μεγάλος Σταυρός από σκυρόδεμα, ύψους 17 μέτρων, συνοψίζει σιωπηλά το έπος της αυτοθυσίας, του μυστικού Πάθους, αλλά και τη βαθιά ελπίδα στην Ανάσταση και την Ειρήνη…».
Ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος έκανε και κάνει το ΧΡΕΟΣ του με το παραπάνω. Εμείς; Τιμούμε τους νεκρούς ήρωές μας δεόντως; Ασφαλώς και ΟΧΙ. Οι παρακάτω προτάσεις μας για την απόδοση των τιμών στους ήρωες αυτούς είναι ενδεικτικές:
-Σε κάθε τοπική κοινότητα να στηθεί (όπου δεν υπάρχει) μνημείο πεσόντων με τα ονόματα όλων των νεκρών όλων των πολέμων.
-Κάθε χρόνο, στις εκδηλώσεις για την επέτειο του ΟΧΙ, να γίνεται ονομαστικό προσκλητήριο των νεκρών.
-Στους Ιερούς Ναούς, να τελείται κάθε χρόνο μνημόσυνο για τους πεσόντες. με πρωτοβουλία και συνεργασία των συγγενών των νεκρών ηρώων αλλά και των τοπικών φορέων (Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Εκκλησίας, Συλλόγων κ.λπ.)
-Στα κατά τόπους Μουσεία (όπου υπάρχουν) να αναρτηθούν φωτογραφίες των νεκρών.
-Να γίνει ονοματοδοσία οδών στις ιδιαίτερες πατρίδες (τοπικές κοινότητες) των πεσόντων ηρώων με τα ονόματά τους.
-Να γίνουν συντονισμένες προσπάθειες, από αρχές και συγγενείς, ώστε να βρεθούν τα οστά όλων των ηρώων μας και να αναπαυθούν αξιοπρεπώς.
Έτσι, θα αποδοθεί τιμή και δόξα σ΄αυτούς τους ήρωες και μάρτυρες, γιατί φύλαξαν τις Θερμοπύλες όχι από υποχρέωση αλλά από το ΧΡΕΟΣ.
Ας είναι χλοερός ο τόπος που αγκάλιασε και σκέπασε τους χαλύβδινους αυτούς πολεμιστές και ας είναι αιώνια η μνήμη τους!
