- Αναλυτικά η πρόταση Λιβάνιου
- Τι απαντούν για το θέμα Κακαβάς και Καρδαμπίκης
Μιλώντας στο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ο υπουργός Θοδωρής Λίβανος παρουσίασε την πρόταση του Υπ. Εσωτερικών αναφορικά με την μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σχετικά με το εκλογικό σύστημα, αλλά και με ζητήματα διακυβέρνησης, εποπτείας, οικονομικής διαχείρισης και άλλα.
Πιο αναλυτικά, η πρόταση είναι να μην υπάρχει β’ γύρος εκλογικής αναμέτρησης στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, να εισαχθεί η ηλεκτρονική ψήφος, να υπάρχει η δυνατότητα κήρυξης πρόωρων εκλογών αλλά και η δυνατότητα ορισμού συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης.
Ειδικότερα, για την πρόταση κατάργησης του β’ γύρου εκλογών ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Αυτή η μέθοδος πιθανόν να λύσει εν μέρει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον β΄γύρο των εκλογών αλλά θα μειώσει και σημαντικά το κόστος διεξαγωγής του.
Οι 20 προτεινόμενες αλλαγές θα αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης για τον νέο ενιαίο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι σημαντικότερες αλλαγές, που θα αποτελέσουν τη βάση διαλόγου για τη σύνταξη του νέου Ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οι εξής:
Α. Αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές
Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν και μόνο γύρο
Οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές της χώρας θα εκλέγονται σε έναν και μόνο γύρο. Ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση.
Η προτεινόμενη αλλαγή του εκλογικού συστήματος αφενός επιλύει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και, αφετέρου, εξαλείφει το σημαντικό κόστος διενέργειας του δεύτερου γύρου.
Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές Δήμων και Περιφερειών
Δίνοντας ένα ακόμη εργαλείο για τη διευκόλυνση των εκλογέων στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, μετά την επιτυχημένη εισαγωγή της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές του 2024, το υπουργείο Εσωτερικών προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον εκλογέα το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.
Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας
Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί να αξιοποιηθεί εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και ο δήμαρχος ή περιφερειάρχης αντίστοιχα. Με την αλλαγή αυτή μπαίνει τέλος σε φαινόμενα διοικητικής παράλυσης που δημιουργούνται σε περιπτώσεις ανεξαρτητοποίησης δημοτικών συμβούλων.
Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης
Κάθε συνδυασμός θα μπορεί να ορίσει επιπλέον υποψηφίους έως:
-1 υποψήφιο σε συμβούλια με έως 19 μέλη
-2 υποψηφίους σε συμβούλια με 25 έως 39 μέλη
-3 υποψηφίους σε συμβούλια με 43 μέλη.
Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών. Στόχος της αλλαγής είναι η προσέλκυση ικανών επιστημόνων και υποψηφίων εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες.
Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς
Στόχος η ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.
Κατάργηση της δυνατότητας απόσπασης αιρετών δημοσίων υπαλλήλων λόγω εκλογής
Η εκλογή αποτελεί στάση προσφοράς στα κοινά και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται ως όχημα αποσπάσεων, αποδυναμώνοντας υπέρμετρα τη στελέχωση δημόσιων υπηρεσιών.
Μείωση του αριθμού των υποψηφίων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα
Με τη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού, ένας συνδυασμός δημοτικών εκλογών σε ένα συμβούλιο 31 μελών, αντί για έως 78 υποψηφίους, που μπορούσε να είχε το 2023, θα έχει 47.
Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα
Δεκαπέντε χρόνια μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και τις συνενώσεις των καποδιστριακών δήμων, δεν υφίσταται πλέον λόγος να διατηρείται η διακριτή εκλογική περιφέρεια.
Ενιαίο παράβολο συνδυασμού
Το ύψος του παραβόλου θα είναι ανάλογο με τον πληθυσμό του δήμου ή της περιφέρειας.
Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου
Η αλλαγή αυτή θα μειώσει το χρονικό διάστημα από τη διεξαγωγή των εκλογών μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες αρχές, μειώνοντας, αντίστοιχα, το ενδεχόμενο κενό εξουσίας.
Β. Αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ
- Υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση για όλες τις κανονιστικές πράξεις πριν εισαχθούν στο δημοτικό / περιφερειακό συμβούλιο.
- Αποκλειστικά ηλεκτρονικά τοπικά δημοψηφίσματα για θέματα αρμοδιότητας των δήμων.
- Σύσταση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα σε δήμους άνω των 200.000 κατοίκων.
- Αύξηση της αντιμισθίας δημάρχων και αντιδημάρχων, αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας δημάρχου σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων και υποχρεωτική άδεια για το σύνολο της θητείας.
- Κατάργηση χωρικής αρμοδιότητας των Ελεγκτών Νομιμότητας. Κάθε πράξη που θα εισέρχεται για έλεγχο νομιμότητας θα κατανέμεται τυχαία σε Ελεγκτή Νομιμότητας άλλης χωρικής αρμοδιότητας. Συντονισμός των 7 Ελεγκτών Νομιμότητας από τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας ΟΤΑ.
- Επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων για έλεγχο νομιμότητας εντός 10 ημερών.
- Διατήρηση του Δημοτικού Τέλους για την κάλυψη ανταποδοτικών υπηρεσιών και καθιέρωση Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης, με την ενσωμάτωση σε αυτό του Δημοτικού Φόρου και του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας. Το ΤΤΑ θα καθορίζεται ελεύθερα από τους δήμους και θα αξιοποιείται για την κάλυψη πάσης φύσης δαπανών και επενδυτικών δραστηριοτήτων.
- Επαναφορά του προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για εντάλματα άνω των 15.000 ευρώ.
- Σύσταση Κέντρου Διαχείρισης Δημοτικών Εσόδων υπό την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στο οποίο θα αναρτώνται κάθε είδους βεβαιωμένες οφειλές προς δήμους. Το Κέντρο αυτό θα είναι η διεπαφή της Αυτοδιοίκησης με ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και όλα τα απαραίτητα Μητρώα του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ θα παρέχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικών πληρωμών των οφειλών, οι οποίες θα αποδίδονται άμεσα στους Δήμους, χωρίς να καταργηθεί η δυνατότητα πληρωμών απευθείας στους Δήμους.
- Ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Κεντρικού Κράτους με 3 κριτήρια:
– Τοπικός, περιφερειακός ή εθνικός χαρακτήρας της αρμοδιότητας
– Ποιος μπορεί να την ασκήσει αποτελεσματικότερα προς όφελος των πολιτών
-Τεκμήριο αρμοδιότητας κατά δέσμη πολιτικής.
Τι δήλωσαν Κακαβάς και Καρδαμπίκης στον Ευρυτανικό Παλμό
Αναφορικά με αυτή την αλλαγή στο εκλογικό σύστημα μίλησαν στον Ευρυτανικό Παλμό ο Δήμαρχος Καρπενησίου Χρήστος Κακαβάς και ο Δήμαρχος Αγράφων Αλέξης Καρδαμπίκης.
Δήμαρχος Καρπενησίου: «Το προηγούμενο τετραήμερο ήμασταν στο συνέδριο του ΚΕΔΕ στη Ρόδο, όπου τέθηκαν πάρα πολλά θέματα αναφορικά με την τοπική αυτοδιοίκηση α’ βαθμού. Θεωρώ ότι το πρόβλημα στην αυτοδιοίκηση δεν είναι το νέο εκλογικό σύστημα. Ήταν άλλα πολύ πιο σοβαρά θέματα που συζητήσαμε εκεί, όπως η υποχρηματοδότηση των δήμων, η υποστελέχωση των δήμων, η ενεργειακή ακρίβεια και άλλα πολλά θέματα.
Ο νέος εκλογικός νόμος έχει πολλά θέματα προς θετική κατεύθυνση όπως είναι οι νέοι που πρέπει να έχουν ποσόστωση στο νέο εκλογικό σύστημα, η μείωση του αριθμού των υποψηφίων που μέχρι τώρα ήταν πάρα πολλοί, η εκλογή των εκλογικών συμβούλων σε όλο τον δήμο και όχι ανά εκλογική ενότητα, η επαναφορά του προληπτικού ελέγχου του ελεγκτικού συνεδρίου για εντάλματα άνω των 15.000 ευρώ. Ακόμη, πολύ σημαντικό ζήτημα είναι η επιτάχυνση της έκδοσης των αποφάσεων για έλεγχο νομιμότητος εντός δέκα ημερών, η ξεκάθαρη κατανομή αρμοδιοτήτων, καθώς και κάποια άλλα.
Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια αμφιλεγόμενα σημεία για τα οποία έχω αρκετούς ενδοιασμούς όπως το γεγονός ότι μπορεί πλέον ο κάθε υποψήφιος συνδυασμός να ορίσει μέχρι δυο υποψηφίους για τα δικά μας τα συμβούλια, οι οποίοι θα εκλέγονται μόνο αν εκλεγεί αυτός ο συνδυασμός και χωρίς ψήφο, το οποίο για εμένα δεν είναι πλήρως ορθό γιατί καταπατάται η έννοια της δημοκρατίας και της επιλογής των δημοτών. Στόχος, βέβαια, του Υπουργού ήταν να προσελκύσει ικανούς επιστήμονες, οι οποίοι θα ήταν χρήσιμοι την δεύτερη ημέρα μετά τις εκλογές για τη λειτουργία του Δήμου. Ακόμη, το εκλογικό σύστημα αναφορικά με τις ψήφους είναι ένα θέμα ουσιαστικά πολλαπλής επιλογής το οποίο πέρα από την αντικειμενική δυσκολία που υπάρχει – ειδικά στα μέρη μας που υπάρχει και αρκετός γηρασμένος πληθυσμός- μπορεί να βγεί και Δήμαρχος κάποιος που ουσιαστικά είναι δεύτερη επιλογή για την πλειοψηφία. Παρουσιάζεται, δηλαδή, ένα εκλογικό σύστημα με ψηφοδέλτιο πολλαπλών επιλογών, όπου μπορείς να επιλέξεις τον πρώτο και τον δεύτερο ταυτόχρονα.
Τέλος, ήθελα να τονίσω ότι αυτός ο εκλογικός νόμος είναι ο νόμος Μητσοτάκη- Βορίδη που λεγόταν τότε ότι θα είναι μακράς πνοής. Ωστόσο, βλέπουμε πως δεν ήταν και τόσο μακράς πνοής.
Πέρα από όλα αυτά, ο γνώμονας της δικής μας Δημοτικής Αρχής και θεωρώ και των υπολοίπων είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και των επισκεπτών και η αναζωογόνηση του τόπου μας. Άρα, το εκλογικό σύστημα για εμένα είναι δευτερευούσης σημασίας. Πρωτίστως με ενδιαφέρουν οι διεκδικήσεις που κάναμε στο συνέδριο αναφορικά με τα πρώτα ζητήματα που αναφέραμε και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των δημοτών.»
Δήμαρχος Αγράφων: « Ήταν αιφνιδιασμός η πρόταση του εκλογικού νόμου, ήταν κάτι που δεν το περιμέναμε να ανακοινωθεί από τον Υπουργό στο συγκεκριμένο συνέδριο. Έρχονται στο προσκήνιο πολλά και διαφορετικά θέματα τα οποία σε πρώτη φάση φαίνεται πως θα μπερδέψουν, παρά θα διευκολύνουν την κατάσταση. Είναι μια περίοδος κατά την οποία όλοι οι δήμοι δοκιμάζονται και κάνουν αγώνα επιβίωσης να ανταπεξέλθουν στις μεγάλες ανάγκες που έχουν. Οι προτεινόμενες, έτσι, αλλαγές χρήζουν αρκετής συζήτησης. Αυτό, βέβαια που προέχει είναι η λειτουργικότητα των Δήμων και να υπάρχουν δημοκρατικές αποφάσεις.»