Ο Δεκέμβρης του 1943 εν μέσω της μαύρης κατοχής ήταν δραματικά συνταρακτικός με τα ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων (15 Δεκέμβρη) από τους κατακτητές Ναζί.
Αλλά και ο επόμενος Δεκέμβρης του 1944 ήταν εξίσου οικτρός, που τα αιματηρά γεγονότα ως γνωστά ‘’Δεκεμβριανά’’ αποτέλεσαν το προοίμιο του βάρβαρου εμφύλιου.
Τα γεγονότα εκείνα ήταν σημείο καμπής με διεθνή σημασία για την Ελληνική ιστορία δεκαετίας του ’40. Είναι η μοναδική περίπτωση παγκοσμίως κατά την διάρκεια του Β’ παγκόσμιου πολέμου, όπου Συμμαχικές δυνάμεις συγκρούστηκαν ένοπλα με ντόπιες δυνάμεις και μάλιστα στην πρωτεύουσα ενός κράτους, που μόλις είχε απελευθερωθεί από τη Ναζιστική Κατοχή.
Οι ναζί κατακτητές μόλις είχαν αποχωρήσει άρον-άρον από την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους αποκαΐδια, συντρίμμια και πόνο. Η ‘’μάχη της Αθήνας’’ και οι συγκρούσεις μεταξύ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και των πιστών στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και των βρετανικών στρατευμάτων, σφράγισαν την μετέπειτα πορεία της χώρας.
Προάγγελος της σύρραξης ήταν η διαδήλωση στις 3 Δεκέμβρη που έγινε με πρωτοβουλία μελών του ΕΑΜ Αθήνας. Παρά την απαγόρευση της συγκέντρωσης, ο λαός που δεν έπαψε να διαδηλώνει ούτε και επί της Ιταλογερμανικής κατοχής, δεν υπάκουσε κι έγινε πάνδημη η διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας. Η παρουσία μερικών ένοπλων πολιτοφυλάκων του ΕΑΜ διάσπαρτων εντός του πλήθους (ως ομάδες περιφρούρησης), έδωσαν την αδικαιολόγητη αφορμή για απρόκλητη ένοπλη επίθεση της Αστυνομίας και μελών της ακροδεξιάς οργάνωσης ‘’Χ’’, που βρισκόταν ακροβολισμένοι στα γύρω κτήρια. 33 ήταν οι νεκροί από το πλήθος και 140 τραυματίες. Μετά απ’ αυτό ακολούθησαν επιθέσεις του ΕΛΑΣ σε αστυνομικά τμήματα, σε θύλακες κυβερνητικών δυνάμεων στο Γουδή και στο Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη. Η επέμβαση των βρετανικών δυνάμεων έφερε την γενίκευση της σύγκρουσης. Οι αλλεπάλληλες μάχες θα συνεχιστούν μέχρι τις 12 Γενάρη 1945 με την υπογραφή ανακωχής, με τα τραγικά γεγονότα εκείνα να μείνουν γνωστά ως ‘’Δεκεμβριανά’’. Παραμονές Χριστουγέννων τα ‘44 κατέφθασε στην Αθήνα ο Βρετανός Πρωθυπουργός, Ουίνστον Τσώρτσιλ για να δώσει πολιτική λύση, η οποία βέβαια θα κατοχύρωνε και τα αγγλικά συμφέροντα στην Ελλάδα. Στις επαφές και τις συσκέψεις που ακολούθησαν στο κτήριο του Υπουργείου Εσωτερικών με τη συμμετοχή του Τσώρτσιλ και όλων των πολιτικών αρχηγών και αντιπροσώπων της Γαλλίας, Αμερικής και Ρωσίας αποφασίστηκε η αντικατάσταση του Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου από τον Νικόλαο Πλαστήρα και προσωρινό Αντιβασιλέα τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό. Όπως και να έγιναν τα πράγματα στη σύσκεψη αυτή χάθηκε η ευκαιρία για εθνική συνεννόηση για να αλλάξει η ροή των πραγμάτων που κατέληξε δυστυχώς στον βάρβαρο εμφύλιο. Πρωτεργάτες αυτής της σύσκεψης, όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος και ο Δημήτρης Παρτσαλίδης, Γραμματέας τότε του ΕΑΜ, παραδέχτηκαν αργότερα ότι φάνηκαν οι ίδιοι κατώτεροι της ιστορικής εκείνης στιγμής.
Ο απολογισμός των ‘’Δεκεμβριανών’’ ήταν 5.000 νεκροί από τους ένοπλους και των δυο πλευρών, αμέτρητοι τραυματίες, πολλοί αγνοούμενοι και ανυπολόγιστες υλικές ζημίες. Τραγικά αλλά χειροπιαστά διδάγματα της ιστορίας από την διχόνοια και τις εμφύλιες συρράξεις!
