Φεμινισμός, παρελθόν και παρόν ενός κινήματος της Deborah Cameron, (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)
Η μελέτη της Deborah Cameron, καθηγήτριας Κοινωνιογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αναφορικά με το κίνημα του φεμινισμού, αποτελεί μία συνοπτική αναδρομή στις φάσεις του κινήματος και λειτουργεί ως ένας ασφαλής οδηγός, για να κατανοήσουμε τις ευρύτερες κοινωνικές δομές που οδηγούν στην ανδρική υπεροχή και τη γυναικεία υποτέλεια. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο ζήτημα κι έναν αγώνα που έχει περάσει πολλά εξελικτικά στάδια με σημαντικές κατακτήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατοχύρωσης της γυναικείας ψήφου, της λήψης μέτρων κατά της γυναικείας κακοποίησης, της δημιουργίας προγραμμάτων γυναικείων σπουδών και πολλών άλλων, που ωστόσο εξακολουθεί να είναι καίριο για τον πολύ απλό λόγο πως η γυναίκα συνεχίζει να είναι υποδεέστερη του άνδρα.
Λαμβάνοντας υπόψιν την τελευταία θέση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ζητήματα ισότητας φύλων, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE, 2022), σε τομείς, όπως η εργασία, τα χρήματα, η υγεία, η συγκεκριμένη μελέτη είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, για να κατανοήσουμε πού αποσκοπεί το φεμινιστικό κίνημα. Είναι σημαντικό, βέβαια, να ξεκαθαριστεί ότι, μιλώντας για ανδρική κυριαρχία, δεν αναφερόμαστε στις αντιλήψεις και τις προθέσεις ατόμων ανδρικού φύλου, αλλά ευρύτερες εδραιωμένες κοινωνικές δομές που οδηγούν την γυναίκα σε κοινωνική υποτέλεια. Η πραγματική ισότητα είναι ζήτημα δομών, όχι ηθικής συγκεκριμένων ατόμων.
Με τι μοιάζει, όμως, η δομική ανδροκρατία;
Η Cameron ξεδιαλύνει το κουβάρι των φεμινιστικών συζητήσεων σε 6 βασικούς τομείς, όπως είναι η ανδρική κυριαρχία, τα δικαιώματα, η εργασία, η κοινωνική κατασκευή της θηλυκότητας, το σεξ και ο πολιτισμός. Σε αυτό το πλαίσιο, θίγει το ζήτημα της γυναικείας απασχόλησης σε θέσεις χαμηλότερων απολαβών και κύρους και του ‘μισθολογικού χάσματος’ ως συνέπεια αυτής. Αναφέρεται στη γενικευμένη προσδοκία ότι οι γυναίκες οφείλουν αμισθί να παρέχουν φροντίδες στο νοικοκυριό τους, σαν να μη θεωρείται αυτή η άμισθη εργασία ‘κανονική’ όπως η αμειβόμενη. Σημαντική θέση της φεμινιστικής οπτικής – λαμβάνοντας υπόψιν πως οι υπηρεσίες φροντίδας και οι οικογενειακές υποχρεώσεις είναι γυναικεία υπόθεση – είναι πως η φροντίδα της οικογένειας αποτελεί εργασία όπως και κάθε επάγγελμα. Δε διστάζει να αναφερθεί στο ζήτημα της υποαντιπροσώπευσης των γυναικών στα νομοθετικά σώματα και τη μονοπώληση από τους άνδρες θέσεων πολιτικής εξουσίας και ηγεσίας. Στην εποχή του #me too, της διαδικτυακής παρενόχλησης, της βίας ως μέσο ελέγχου και του ανησυχητικά μεγάλου αριθμού γυναικοκτονιών, ο φεμινισμός ως διανοητικό, πολιτισμικό και πολιτικό κίνημα, είναι πιο επίκαιρος από ποτέ.