του Μίλαν Κούντερα, Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ
“Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι” είναι ένα φιλοσοφικό μυθιστόρημα γραμμένο από τον Μίλαν Κούντερα, Τσέχο συγγραφέα με γαλλική υπηκοότητα. Η ιστορία διαδραματίζεται στην Τσεχοσλοβακία, τη δεκαετία του 1960, και περιστρέφεται γύρω από τις ζωές τεσσάρων χαρακτήρων, του Τομάς, ενός επιτυχημένου και γυναικά χειρουργού, της Τερέζα, συζύγου του, της Σαμπίνα, ερωμένης του και ζωγράφου, και του Φραντς, εραστή της Σαμπίνα και καθηγητή.
Οι δύο κεντρικοί ήρωες, ο Τομάς και η Τερέζα, συναντιούνται στην πόλη της Βοημίας κι εκεί ξεκινάει να εκτυλίσσεται ένα ερωτικό τετ α τετ. Η Τερέζα τον συνοδεύει στον σταθμό των τρένων για την Πράγα, λίγες μέρες μετά μεταβαίνει κι εκείνη στην Πράγα για να τον δει, κι έκτοτε οι δυο μένουν για πάντα μαζί. Όλη η υπόλοιπη ιστορία του βιβλίου αναφέρεται στην πορεία αυτής της σχέσης: πώς ο Τομάς συνεχίζει τις εξωσυζυγικές σχέσεις με απόλυτη ‘ελαφρότητα’ και πώς η Τερέζα τις αντιμετωπίζει με μεγάλο ‘βάρος’.
Μια από τις κεντρικές έννοιες του βιβλίου είναι η ιδέα της ‘ελαφρότητας’ και της ‘βαρύτητας’. Ο Κούντερα λαμβάνει την ιδέα της αιώνιας επανάληψης από τον Νίτσε και αντιπαραβάλλει την ελαφρότητα της ζωής, μια κατάσταση που δεν έχει το βάρος της αιώνιας επανάληψης και στην οποία κάθε πράξη είναι μοναδική και διαφορετική, με τη βαρύτητα της ζωής, μια κατάσταση που συνεχώς επαναλαμβάνεται στο διηνεκές και παραμένει ίδια κι απαράλλαχτη για πάντα.
Έστω, προτείνει ο Νίτσε, ότι τη ζωή μας δεν την έχουμε ζήσει μία φορά, αλλά άπειρες φορές στο παρελθόν και θα την ξαναζήσουμε ξανά και ξανά στο μέλλον. Έστω ότι η ζωή είναι ένας κύκλος, ο οποίος μέρα προς μέρα, λεπτό προς λεπτό, επαναλαμβάνεται αιώνια. Σε έναν τέτοιον κόσμο, κάθε απόφαση είναι πολύ σημαντική, γιατί αν κάνουμε λάθος, τότε αυτό το λάθος θα το πληρώνουμε ξανά και ξανά. Σε αυτόν τον κόσμο, η ζωή έχει βαρύτητα, γιατί επαναλαμβάνεται. Εάν, πάλι, η ζωή είναι για μια μόνο φορά και δεν επαναλαμβάνεται, τότε τα λάθη δεν είναι και τόσο φρικτά. Έρχονται και φεύγουν… Όλα ξεχνιούνται και η ζωή ελαφραίνει…
Και, τελικά, έρχεται το ερώτημα, ‘πώς πρέπει να ζούμε’, με ελαφρότητα ή με βαρύτητα;
Το μυθιστόρημα διερευνά θέματα αγάπης, ταυτότητας, πολιτικής και τη φύση της ύπαρξης. Οι χαρακτήρες παλεύουν με τις ατομικές τους επιθυμίες, τις σχέσεις και το πολιτικό σκηνικό της εποχής, συμπεριλαμβανομένης της σοβιετικής εισβολής στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Μέσα σε αυτό βλέπουμε τις εσωτερικές συγκρούσεις των χαρακτήρων, τις επιλογές που κάνουν αλλά και τις συνέπειές τους.