Στα ομηρικά χρόνια η ελιά φαίνεται να είχε το δικό της ξεχωριστό ρόλο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Στους κήπους του Αλκίνοου, του βασιλιά των Φαιάκων, υπήρχαν ελιές μαζί με άλλα δέντρα με βρώσιμους καρπούς. Ο ποιητής κάνει σαφή διαχωρισμό μεταξύ της άγριας ελιάς που ονομάζει «φυλίη» και της ήμερης «ελαίη».
« …Πολλά ΄ταν φυτρωμένα δέντρα ψηλά κι ολόχλωρα και παραφουντωμένα,
μηλιές με το λαμπρό καρπό και μ΄απιδιές γεμάτο ρογδιές, γλυκόκαρπες συκιές κι ελιές απάνω κάτω…»
(Οδύσσεια, Η 116)
Και αλλού :
«Ροδιές εθώριες και συκιές με σύκα σαν το μέλι κι ελιές μικρόβγαλτες…»
Οδύσσεια, Λ 590
Φαίνεται, όμως, πως και το ξύλο της ελιάς ήταν χρήσιμο για την κατασκευή ανθεκτικών επίπλων:
«…Και της στενομακρόφυλλης ελιάς τις φούντες πιάνω / κι ως τον κορμό της σώνω
που με σκεπάρνι πελεκώ, μ΄αλφάδι τον ισιώνω / πόδας κι εγίνη κρεβατιού…»
Οδύσσεια, ψ 195
Ο Όμηρος αλλού παρουσιάζει τον Οδυσσέα ναυαγό να σέρνεται γυμνός στη γη των Φαιάκων, μέχρι που βρήκε καταφύγιο σ’ ένα δάσος όπου φύονταν μαζί άγριες και ήμερες ελιές.
«…Τρύπωσε εκεί, κάτω από θάμνα δίδυμα, ελιά κι αγρίλι που ξεφύτρωσαν μαζί. Δεν έφτανε ως εδώ το μένος των υγρών ανέμων…»
Οδύσσεια, E 476
Αλλού μας λέει πως όταν η βασίλισσα των Φαιάκων ετοιμάζει την κόρη της Ναυσικά να πάει με τις δούλες στο ρέμα, να πλύνουν τα ρούχα της έδωσε:
«ένα ροΐ χρυσό, γεμάτο λάδι ν’ αλείψει αυτή κι οι σκλάβες της το σώμα, αφού λουστούνε…»
Αλλού μας διηγείται για τις περιποιήσεις που του επιδαψιλεύανε οι νεράιδες στο παλάτι της Κίρκης:
«Σα μ’ έλουσε και μ’ έτριψε με μυρωδάτο λάδι μου φόρεσε πεντάμορφη χλαμύδα και χιτώνα…»
Οι άνθρωποι της ομηρικής εποχής, όχι μόνο ήξεραν τα λιόδεντρα, αλλά γνώριζαν πώς να τα καλλιεργούν και ασφαλώς τα χαίρονταν:
«Πώς ανασταίνει μ’ έγνοια ολόδροσο φιντάνι ελιά ο ξωμάχος σε τόπο απόμερο».
Αυτές ήταν ενδεικτικά λίγες από τις αναφορές στο λάδι και στην ελιά που κάνει ο Όμηρος στα ομηρικά έπη.
