του Χρόνη Μίσσιου, Εκδόσεις γράμματα
Το έργο του Χρόνη Μίσσιου “Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” αποτελεί ένα αυτοβιογραφικό κείμενο αναφορικά με τη ζωή του συγγραφέα κατά τη διάρκεια της ταραχώδους περιόδου του ελληνικού εμφυλίου πολέμου και αργότερα της μετεμφυλιακής περιόδου. Ο Μίσσιος (1930-2012) περιγράφει τις προσωπικές του εμπειρίες ως μέλος της αριστεράς κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και αργότερα ως μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ).
Μέσα από μια χρονολογική οργάνωση της αφήγησης, ο αναγνώστης ακολουθεί τον Μίσσιο από τη σύλληψή του και την απάνθρωπη μεταχείρισή του στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι την εξορία και τη ζωή του ως πολιτικός κρατούμενος. Με έντονη συναισθηματική φόρτιση και κριτική ματιά, ο ίδιος περιγράφει τη σκληρότητα, την αδικία και την προδοσία που βίωσε, αλλά και τις αξίες της αλληλεγγύης, της αντίστασης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας που κράτησαν ζωντανό το πνεύμα του.
Με γλαφυρό τρόπο περιγράφει την απάνθρωπη μεταχείριση των συγκρατούμενών του, την πείνα, τα βασανιστήρια και τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα, αναφέρεται στη στιγμή που ένας συγκρατούμενός του, εξαντλημένος από τις κακουχίες, βρίσκει τη δύναμη να χαμογελάσει και να μιλήσει για την ελπίδα και την ανθρώπινη αντοχή. Ο Μίσσιος αναφέρει: “Στα μάτια του έβλεπα την πείνα και τον πόνο, αλλά και μια φλόγα που δεν είχε σβήσει. Μου είπε: ‘Κρατάμε, αδερφέ, κρατάμε. Δε θα τους αφήσουμε να μας λυγίσουν’. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι η ελπίδα δεν είναι απλώς μια λέξη, αλλά μια δύναμη που μας δίνει ζωή και νόημα, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές.”
Ο τίτλος του έργου αντικατοπτρίζει την πικρία και την ειρωνεία απέναντι στην απώλεια των συντρόφων του και στη δική του επιβίωση σε έναν κόσμο γεμάτο αδικία. Το έργο αποτελεί σημαντικό τεκμήριο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και μια βαθιά προσωπική μαρτυρία ενός ανθρώπου που έζησε στα άκρα της πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής.
