Ο Θεός όταν έφτιαχνε τα βουνά φύτεψε σ΄ αυτά πολλά βράχια και πέτρες, μετά έστειλε τις βροχάδες και τις καταιγίδες και πήραν το λιγοστό χώμα και το πήγαν στους κάμπους. Πολλές πέτρες έμειναν εδώ που για την άσκηση της γεωργίας είναι άχρηστες. Όμως ο βουνήσιος με το σφυρί του και τα λοιπά εργαλεία του τις έκανε χρήσιμες για την κατασκευή του δικού του σπιτιού και του σταβλαχερώνα των ζώων του. Τρία είδη χρήσιμων λίθων θήρευε ο Ευρυτάνας νοικοκύρης:
Κοινές οικοδομικές πέτρες
Οι κοινές οικοδομικές πέτρες κόβονταν απ΄ το νταμάρι ακατέργαστες. Αυτές χοντροκατεργαζόταν ο νοικοκύρης και έχτιζε τα οικήματά του. Όταν αυτά κατέρρεαν οι πέτρες αυτές συνέχιζαν να είναι χρήσιμες για καινούργιες κατασκευές, οπότε κανείς δεν τις άφηνε να πάνε χαμένες. Γρήγορα έβρισκαν την καινούργια τους θέση. Από τη δεκαετία του΄70 άρχισαν οι κατά συρροήν καταρρεύσεις σπιτιών και λοιπών τοίχων και πεζουλιών, ταυτόχρονα άρχισαν και οι διανοίξεις παλαιών μονοπατιών με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν τα χωριά από άθλια τσιμεντένια τοιχεία και ταυτόχρονα να έχουν γεμίσει οι διάφορες νεροφαγιές και τα ρέματα από ιερές και κατεργασμένες πέτρες των καταρρεόντων παλαιών κτισμάτων, που πετούσε ο κάθε πεφωτισμένος και εκσυγχρονισμένος κατσαπλιάς της τοπικής αυτοδιοίκησης, εξυπηρετώντας βέβαια -με το αζημίωτο- τις εργολαβικές επιλογές και απαιτήσεις.
Αγκωνάρια
Τα αγκωνάρια συμπύκνωναν περισσότερη τεχνική εργασία από κάθε άλλον οικοδομικό λίθο γι΄ αυτό τώρα τελευταία κάποιοι τα περισυλλέγουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τα περισσότερα βέβαια αναπαύονται ενταφιασμένα μέσα στα ρέματα.
Πλάκες
Ο παλιός νοικοκύρης κοινές οικοδομικές πέτρες εύκολα έβρισκε καθώς και αγκωνάρια απλής κατεργασίας, με λίγη εμπειρία κατάφερνε να τα διαμορφώσει σε ορθογώνια έργα της οικοδομικής τέχνης, πλάκες όμως δύσκολα εύρισκε, γιατί τα πετρώματά μας δεν είναι σχιστολιθικά κι αυτές, ως είδος, ήταν πολλαπλών εφαρμογών, κυρίως για σκεπές και άλλες πλακοστρώσεις.
Λοιπά πετρώματα
Μεγάλο ενδιαφέρον είχαν οι ειδικές σκληρές πλάκες και άλλες πέτρες με διάφορες προσμίξεις, κυρίως χαλαζία, που στα επιδέξια χέρια των λιθοξόων γίνονταν βρύσες, ταφόπλακες, γουρουνοκουρήτοι και άλλα χρηστικά αντικείμενα και άλλες, όπως από στουρνάρι (κερατόλιθος), με τις οποίες οι εξειδικευμένοι μυλωνάδες έδεναν τις μυλόπετρες ή με τη βοήθεια του πριόβολου άναβαν το τσιγάρο των καπνιστών.
ΑΝΘΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
Αυτές οι πέτρες, ως δομικά υλικά, έκαναν τα σπίτια μας μοναδικά. Έτσι όπως ήταν ενδεδυμένα την επιχώρια δική τους πέτρα, από μακριά φάνταζαν σαν να ξεφύτρωναν από τη μάνα τους τη γη. Αυτά φαντάζομαι είχε υπ΄ όψη του ο Σεφέρης όταν έγραφε:
«Άνθη της πέτρας μπροστά στην πράσινη θάλασσα
με φλέβες που μου θύμιζαν άλλες αγάπες»
Ήρθε ο καιρός που αυτά τα άνθη της πέτρας μαράθηκαν από την εγκατάλειψη και μια άπονη μπουλντόζα τα κατεδάφισε και τα πέταξε και τα εξαφάνισε στη χωματερή του νέου μας πολιτισμού. Δεν τα έκλαψε κανένας δικός τους άνθρωπος και δεν ενδιαφέρθηκε για την τύχη τους καμμιά ευαίσθητη Αρχή κι έτσι ο πανδαμάτωρ έσβησε χιλιάδες μεροκάματα που χρειάστηκαν να γίνουν και τόνοι ιδρώτα εξατμίστηκαν στο άπειρο του Θεού.
