Όνομα: Δημήτρης Σούφλας
Ιδιότητα: Εκπαιδευτικός
Τόπος Καταγωγής: Καροπλέσι
Τόπος Διαμονής: Καρδίτσα & Καροπλέσι
Ο κ. Δημήτρης Σούφλας έχει βραβευτεί από την ελληνική μειονότητα της Χειμάρρας για την προσφορά του ως δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο για τέσσερα χρόνια. Μας μιλάει για την μοναδική εμπειρία του εκεί, καθώς και όλη την ιστορική διαδρομή της μειονότητας και το σήμερα, όπως το βίωσε, όταν το 2006 αποφάσισε να πάει εκεί, για να ανοίξει το δημοτικό και να διδάξει ελληνικά σε δεκάδες παιδιά.
ΕΠ. Για κάποιον που δε γνωρίζει, πείτε μας δυο λόγια για τον ελληνισμό στην περιοχή της Χειμάρρας.
ΔΣ. Στη Χειμάρρα οι Έλληνες είναι γηγενείς. Όπως είμαστε εμείς εδώ στην Ελλάδα Έλληνες, άλλο τόσο είναι κι αυτοί. Δεν έφυγαν ποτέ από τον τόπο τους, εκεί βρέθηκαν και εκεί έμειναν. Επειδή η περιοχή της Χειμάρρας είναι λιμάνι, οι άνθρωποι ασχολήθηκαν με το εμπόριο και ήταν γενικώς ανεξάρτητοι κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, όπως ήταν και άλλα νησιά της Ελλάδας, η Χίος φερ’ ειπείν. Μετά την επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους, το 1830, δεν προσαρτήθηκε η περιοχή στην Ελλάδα. Εκείνη απελευθερώθηκε το 1912 κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Με το πρωτόκολλο της Κέρκυρας του 1914 κήρυξε αυτονομία με τα χωριά της κι έγινε αυτόνομη ανεξάρτητη επαρχία.
ΕΠ. Ποια ήταν η κατάσταση με τα ελληνικά σχολεία εκείνη την περίοδο;
ΔΣ. Ο Χότζας που ήταν δικτάτορας σεβόταν γενικότερα την ελληνική γλώσσα και στα 99 χωριά της νότιας Αλβανίας υπήρχαν ελληνικά σχολεία, όπως και το Πανεπιστήμιο του Αργυροκάστρου, στο οποίο υπήρχε Σχολή Ελληνικής Φιλολογίας. Ωστόσο, επειδή το 1946 η Χειμάρρα δεν πήγε να ψηφίσει στο δημοψήφισμα αναφορικά με την αποδοχή ή απόρριψη του καθεστώτος του Χότζα, εκείνος την αφαίρεσε από τα μειονοτικά χωριά και από το 1946 κι έπειτα δεν αναγνωριζόταν ως μειονότητα και άρα δεν είχε το πολυπόθητο σχολείο.
ΕΠ. Υπήρχε σχολείο, όμως, πριν το 1946;
ΔΣ. Φυσικά και υπήρχε. Το θεμελίωσε ο Κοσμάς ο Αιτωλός επί τουρκοκρατίας. Πρόκειται για το σχολείο, στο οποίο εργάστηκα εγώ αργότερα ως δάσκαλος. Δίπλα ακριβώς από αυτό το σχολείο βρίσκεται ο Ναός των Αγίων Πάντων. Κάθε οικογένεια της περιοχής είχε το «ελάττωμα» να έχει τη δική της εκκλησία, με αποτέλεσμα η Χειμάρρα να έχει γύρω στις 200 εκκλησίες. Ο Κοσμάς ο Αιτωλός διαπίστωσε ότι ήταν διχασμένοι από αυτό το θέμα οι κάτοικοι και γι’ αυτό κοντά στο σχολείο έφτιαξε την εκκλησία των Αγίων Πάντων και τους είπε «εδώ θα μαζεύεστε όλοι μαζί». Δίπλα από τους Αγίους Πάντες βρισκόταν ο Ναός του Αγίου Νικολάου. Εκείνος ζήτησε να γκρεμιστεί η εκκλησία αυτή και να φτιαχτεί σχολείο στη θέση του.
ΕΠ. Από το 1946, λοιπόν, παύει να υπάρχει σχολείο στη Χειμάρρα ενώ σε άλλες μειονότητες λειτουργούν κανονικά σχολεία. Τι γίνεται το 2006;
ΔΣ. Τότε, λοιπόν, το 2006, το αλβανικό κράτος δέχεται να λειτουργήσει ελληνικό σχολείο με μία τάξη, την Α’ τάξη. Εγώ για προσωπικούς λόγους αποφάσισα να εργαστώ στο εξωτερικό, χωρίς να γνωρίζω τι θα αντιμετωπίσω. Εγώ κι ένας ακόμη συνάδελφος φτάσαμε στο σχολείο και γνωρίσαμε μία νηπιαγωγό, μιας και τότε λειτουργούσε μόνο νηπιαγωγείο σε μια εκκλησία. Ξεκινήσαμε με βιβλία μειονοτικά που ήταν γραμμένα και στα ελληνικά και τα αλβανικά. Περιμέναμε να έρθουν 5-6 παιδιά αλλά μόλις έμαθαν οι Χειμαρριώτες ότι κατέφτασαν Έλληνες δάσκαλοι, την πρώτη μέρα ήρθαν 24 παιδιά. Μιλάμε τότε για πληθυσμό της τάξεως των 3.000 ατόμων.
ΕΠ. Πώς συνεχίστηκε το όλο εγχείρημα;
ΔΣ. Συντονιστήκαμε, λοιπόν, με τον συνάδελφο και φτιάξαμε δύο τμήματα στην Α’ τάξη και κάναμε από μισές ώρες στο καθένα. Πολλά παιδιά εγκατέλειψαν το αλβανικό σχολείο, ακόμη κι αν ήταν σε μεγαλύτερη τάξη, και ήρθαν στο δικό μας και γράφτηκαν στην Α’ τάξη. Η κοινωνία μάς υποδέχτηκε σαν μικρούς θεούς. Ήμασταν οι πρώτοι Ελλαδίτες αντιπρόσωποι του κράτους για εκείνους. Γι’ αυτό, λοιπόν, αισθανόμουν μεγάλη την ανάγκη να προσφέρω στην περιοχή. Οργάνωσα απογευματινά φροντιστήρια για τα μεγαλύτερα άτομα, γυμνασίου και λυκείου. Είχαν μαζευτεί γύρω στα 250 άτομα. Μέχρι να φύγω, μετά από τέσσερα (4) χρόνια, οι τάξεις ήταν τέσσερις (4), Α’,Β’,Γ’ και Δ’ από τις εννιά (9) που είναι σύνολο στη Αλβανία, δεν είναι έξι (6) όπως σ’ εμάς. Ασχοληθήκαμε, επίσης, με το θέατρο, κάναμε γιορτές και θεατρικές παραστάσεις. Την επόμενη χρονιά ήρθε και τρίτος δάσκαλος. Σε κάποια φάση μάς επισκέφτηκε και ο Άγγελος Συρίγος που τότε ήταν Ειδικός Γραμματέας στο Υπουργείο Παιδείας, για να δει τι γίνεται. Έμεινε κατάπληκτος με τη δουλειά που κάναμε. Του ζήτησα να μου στείλει κι άλλους δασκάλους, ζήτησα έναν καθηγητή Αγγλικών, έναν Γυμναστή κι έναν Πληροφορικάριο. Πράγματι μου τους έστειλε! Όταν έφυγα από το σχολείο, ήταν γύρω στα 200 άτομα. Βέβαια, το παράπονό μας που διαρκεί ακόμα είναι πως όταν τα παιδιά τέλειωναν το εννιατάξιο σχολείο, πήγαιναν σε αλβανικό λύκειο, γιατί ακόμα δεν υπάρχει ελληνικό λύκειο στην περιοχή.
ΕΠ. Ο πληθυσμός στη Χειμάρρα είναι δίγλωσσος; Πώς είναι τα χειμαρριώτικα;
ΔΣ. Όλος ο πληθυσμός είναι ελληνόφωνος εκτός από τους εργάτες. Εγώ ήμουν τέσσερα (4) χρόνια εκεί και δεν έμαθα ούτε μία αλβανική λέξη. Τα χειμαρριώτικα έχουν μία προφορά που μοιάζει με την κρητική διάλεκτο και έχουν διατηρήσει πολλές αρχαιοελληνικές λέξεις. Την κότα την λένε «όρνιθα», το κατσίκι το λένε «ερίφιο». Αυτό που έμαθα αργότερα είναι πως και στην επανάσταση των Κρητών και στην αυτονομία της Χειμάρρας υπήρχε βοήθεια μεταξύ των δύο ‘λαών’, οπότε και μεγάλη γλωσσική αλληλεπίδραση.
ΕΠ. Πριν την παραμονή σας στη Χειμάρρα, ήσασταν δάσκαλος στα Άγραφα και στα Κέδρα. Συγκρίνοντας αυτούς τους δύο τόπους, τι θα σημειώνατε;
ΔΣ. Στα Άγραφα είχα εννιά (9) παιδιά. Κι εκεί τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα και προσπάθησα να κάνω το καλύτερο που μπορούσα! Δεν έμεινα εκεί πάρα πολύ, μετά διετέλεσα δάσκαλος στη Βοιωτία, στα Δωδεκάνησα και στην Καρδίτσα.
