Όνομα: Θεοδώρα Σερετάκη
Ιδιότητα: Βιολόγος και μηχανικός περιβαλλοντικής διαχείρισης
Τόπος καταγωγής: Καρπενήσι
Τόπος διαμονής: Καρπενήσι και Γερμανία
ΕΠ. Είστε βιολόγος και μηχανικός περιβαλλοντικής διαχείρισης. Πείτε μας λίγα λόγια για τις σπουδές σας. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτόν τον κλάδο;
ΣΘ. Οι επιστήμες της ζωής και της φύσης με είχαν συναρπάσει από μικρή όταν με τον παππού ανεβαίναμε στην Καλιακούδα και πίναμε το νερό πηγής όπως και με τη γιαγιά που πηγαίναμε στο χωράφι στη Μεσοχώρα περνώντας το ποτάμι και μαζεύαμε μήλα και καρύδια. Στο σπίτι είχαμε κήπο με όλα τα λαχανικά, αρκετές κότες, μία κατσίκα και έναν γάιδαρο. Όλα αυτά τέλειωσαν για μένα ξαφνικά όταν 4 ετών βρέθηκα στην Αθήνα. Τα ξαναζούσα μόνο τα καλοκαίρια. Μετά τη δεκαετία του 60 ήρθε η περίφημη ανάπτυξη και έχασαν όλοι τη φύση μέσα από τη ζωή τους όχι μόνο εγώ. Μετά το σχολείο σπούδασα Βιολογία με οικολογική κατεύθυνση στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Επειδή όμως ένας Βιολόγος είχε μόνο δύο επιλογές για εργασία, δηλ. την εκπαίδευση ή την έρευνα, εγώ δεν είχα επαγγελματικό αντικείμενο. Ήθελα να ασχοληθώ με πρακτικά ζητήματα που δίνουν λύσεις σε προβλήματα της καθημερινότητας. Υπάρχει όμως ένα παράδοξο στους βιολογικούς καθαρισμούς με τους οποίους εγώ ήθελα να ασχοληθώ. Δεν χρειάζονται Βιολόγους αλλά Πολιτικούς Μηχανικούς και Μηχανολόγους. Αυτό συμβαίνει διότι βασίζονται σε μπετονένιες κατασκευές και στον χειρισμό ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Άρα έπρεπε να ψάξω περισσότερο. Τότε έφυγα για τη Γερμανία, όπου συνάντησα τον καθηγητή- εφευρέτη της φυσικής μεθόδου του «Ριζικού Συστήματος». Εκεί, στο Πανεπιστήμιο του Kassel απέκτησα τον τίτλο του Μηχανικού Οικολογικής Διαχείρισης Περιβάλλοντος και τεχνογνωσία στους φυσικούς βιολογικούς καθαρισμούς.
ΕΠ. Είστε ιδρύτρια της «ΡΙΖΟΤΕΧΝΙΚΗΣ», μία επιχείρηση εξειδικευμένη στην επεξεργασία κάθε είδους λυμάτων και υγρών αποβλήτων με τη μέθοδο του ριζικου συστηματος. Πείτε μας λίγα λόγια για την επιχείρηση και τις δράσεις της.
ΣΘ. Η ΡΙΖΟΤΕΧΝΙΚΗ υπάρχει ήδη 30 χρόνια και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ελβετία. Ταυτόχρονα συνεργαζόμαστε διεθνώς με μία ομάδα επιχειρήσεων του ίδιου αντικειμένου, στην Ευρώπη, τον Καναδά και την Κίνα. Επαγγελματικά ξεκίνησα από τη Γερμανία δουλεύοντας σε μία εγκατάσταση επεξεργασίας στραγγισμάτων από χωματερή τοξικών αποβλήτων, μίας από τις περίπου 5000 τέτοιες χωματερές αποβλήτων πετρελαιοειδών από το λιμάνι του Αμβούργου που βρίσκονται διασκορπισμένες και παραμένουν άγνωστες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσα σε ένα πάρκο έβγαιναν τα τοξικά στραγγίσματα και ενοχλούσαν τους περαστικούς οι οποίοι αντέδρασαν. Έτσι ο Δήμος αναγκάστηκε να βρει ένα τρόπο καθαρισμού. Στην Ελλάδα η ΡΙΖΟΤΕΧΝΙΚΗ μελετά, κατασκευάζει και λειτουργεί εγκαταστάσεις διαχείρισης κυρίως βιομηχανικών αποβλήτων. Συμμετείχε στην καταγραφή της περιβαλλοντικής ρύπανσης της Λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου και πρότεινε τρόπους διαχείρισής της. Ακόμη κλήθηκε στην Ελβετία για να διεκπεραιώσει τρεις δικαστικές πραγματογνωμοσύνες με αντικείμενο δικαστικές διαμάχες μεταξύ συμβατικών και φυσικών συστημάτων βιολογικών καθαρισμών. Όλες αυτές οι δράσεις συνοδεύονται από συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια, αρθρογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά καθώς και συμμετοχές σε εκθέσεις.
ΕΠ. Πώς λειτουργεί το ριζικό σύστημα επεξεργασίας αποβλήτων;
ΣΘ. Το «Ριζικό Σύστημα» λειτουργεί όπως τα έλη των καλαμιώνων και άλλων υδροχαρών φυτών που όλοι γνωρίζουμε. Αυτοί οι υγροβιότοποι παρεμβαίνουν στην ενδιάμεση ζώνη μεταξύ στεριάς και υδάτινων οικοσυστημάτων. Π.χ. είναι τα δέλτα των ποταμών και η παρόχθια ζώνη των λιμνών. Εκεί προνόησε η φύση να λειτουργούν τα φίλτρα κατακράτησης και καθαρισμού των υλικών που μεταφέρονται από τα βουνά και από τις γεωργικές εκτάσεις. Πρόκειται για το σφουγγάρι που μαζεύει τους ρύπους και απορροφά μεγάλες ποσότητες υδάτων. Στη συνέχεια τα νερά απορρέουν στους υδάτινους αποδέκτες καθαρά ενώ στη στεριά αποφεύγονται οι πλημμύρες. Αυτές οι ζώνες δυστυχώς καταστρέφονται σήμερα. Πριν από δύο μέρες ο Καθηγητής Διαχείρισης Καταστροφών κύριος Λέκκας δήλωσε για την καταστροφή της Βαλένθια: « ̈Έχουν ακυρώσει το ποτάμι που περνούσε μέσα από την πόλη. Έχουν κάνει ένα καινούργιο ποτάμι έξω από την πόλη με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές, η φύση δρα με τους δικούς της νόμους. Είμαστε πολύ μικροί για να αντιμετωπίσουμε τη γνώση και τη σοφία της φύσης, η οποία βεβαίως δεν είναι τωρινή.» Η λειτουργία του ριζικού συστήματος στηρίζεται πολύ απλά στη δράση των μικροοργανισμών του χώματος που συμβιούν στο ριζικό σύστημα των φυτών και εκτελούν μία σειρά φυσικών και βιοχημικών αντιδράσεων για τον καθαρισμό. Η ενασχόλησή μας στο Πανεπιστήμιο του Kassel ήταν ακριβώς η κατανόηση αυτών των πολύπλοκων διεργασιών και η εφαρμογή τους στην πράξη. Ο γενικός τίτλος είναι: Τεχνητοί Υγροβιότοποι.
ΕΠ. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της χρήσης του ριζικού συστήματος;
ΣΘ. Τα πλεονεκτήματα του συστήματος είναι η μηδενική κατανάλωση ενέργειας, η μεγάλη απόδοση καθαρισμού άνω του 95 % και η παντελής έλλειψη λυματολάσπης. Ας σημειωθεί ότι έχουμε ερευνήσει τους συμβατικούς βιολογικούς, όπου αποδείξαμε ότι η απόδοσή τους ανέρχεται μόλις στο 38 %. Το υπόλοιπο 62 % των ρύπων μεταφέρεται κατά 55 % στη λυματολάσπη (πρωτογενή και δευτερογενή) και 7 % στους τοξικούς ρύπους που εκβάλλουν στους υδάτινους αποδέκτες. Ένας από τους λόγους της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας οφείλεται στην χρήση φυσικών συστημάτων βιολογικών καθαρισμών έχοντας σαν συνέπεια την εξοικονόμηση κατά περίπου 20 % απαιτούμενων ενεργειακών πόρων.
ΕΠ. Πώς το συγκεκριμένο σύστημα ενισχύει την προστασία του περιβάλλοντος;
ΣΘ. Όπως ήδη αναφέρθηκε με μηδενική κατανάλωση ενέργειας και παντελή απουσία λυματολάσπης. Ταυτόχρονα οι εγκαταστάσεις αποτελούν αποθήκες οργανικού άνθρακα απορροφώντας CO2. Πρόκειται για την παραγωγή χούμου, μιας διεργασίας παρόμοια με την παραγωγή τύρφης, λιγνίτη και πετρελαίου. Επίσης οι εγκαταστάσεις είναι αποκεντρωμένες και γι αυτό δεν απαιτούνται μεγάλα αποχετευτικά δίκτυα. Όσο και αν φαντάζει παράξενο τέτοιες εγκαταστάσεις αποτελούν χώρους πρασίνου και συγκέντρωσης σπάνιων πουλιών.
ΕΠ. Θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια παρόμοια δράση στην Ευρυτανία για την προώθηση του βιολογικού καθαρισμού;
ΣΘ. Βεβαίως. Πριν από 15 χρόνια 3 Κοινότητες του πρώην Δήμου Προυσού αποφάσισαν να εφαρμόσουν, η κάθε μία χωριστά, αυτή τη Μέθοδο Βιολογικού Καθαρισμού. Προχώρησαν μάλιστα και στην εκπόνηση των αντίστοιχων Προμελετών. Όμως εκεί σταμάτησε η προσπάθεια. Φυσικά πολλά μπορούν να γίνουν. Το προσωπικό μου όνειρο είναι να γίνει στην περιοχή ένα κέντρο έρευνας και εφαρμογής για την περεταίρω εξέλιξη αυτού του φυσικού Συστήματος, που μοιάζει απλό και είναι τόσο πολύπλοκο.
Μία δική μου παρατήρηση θα ήθελα ακόμη να προσθέσω σχετικά με τον τόπο μας και την μονοκαλλιέργεια του τουρισμού. Από αρκετά ταξίδια μου στην Ελβετία, που είναι επίσης ορεινή χώρα, παρατήρησα ότι την οικονομική της ανάπτυξη τη στηρίζει στην ήπια γεωργία και τον ήπιο τουρισμό. Δίπλα στα εργοστάσια βόσκουν αγελάδες.
