Όνομα: Θωμάς Τσέτσος
Ιδιότητα: Συνταξιούχος Ανώτατος Υπάλληλος Ο.Γ.Α., συγγραφέας, λαογράφος
Τόπος διαμονής: Αθήνα, Νέο Αργύριο
Τόπος καταγωγής: Νέο Αργύριο
ΕΠ. Σπουδάσατε Θεολογία και Νομικά. Πώς καταφέρατε να συνδυάσετε δυο τόσο διαφορετικούς, φαινομενικά, κλάδους;
ΘΤ. H φοίτησή μου στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών πέραν από αίτημα ψυχής που είχε και την προοπτική επαγγελματικής αποκατάστασης, άλλωστε στην οικογένειά μου υπήρχε και μακρά ιερατική παράδοση αφού εκτός από τον ιερέα πατέρα μου και ο παππούς του αλλά και ο προπάππος του υπηρέτησαν ως εφημέριοι του Νέου Αργυρίου.
Η φοίτηση μου και στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών υπήρξε απαραίτητη, γιατί πέραν του ότι το πτυχίο της νομικής διανοίγει και ευρύτερους επαγγελματικούς ορίζοντες, με βοήθησε και στην υπηρεσιακή μου ανέλιξη στους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς που υπηρέτησα (Ταμείο Ασφαλίσεως Ορθοδόξου Εφημερειακού Κλήρου της Ελλάδας –Τ.Α.Κ.Ε. και Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων- Ο.Γ.Α.)
ΕΠ. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε και να καταγράψετε τη λαογραφία και τη Δημοτική Παράδοση της Ευρυτανίας;
ΘΤ. Από τότε που κατάλαβα τον εαυτό μου, μου έκανε τρανή εντύπωση η έντονη παρουσία του δημοτικού τραγουδιού σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής στο χωριό, τις χαρές και τις λύπες, τους γάμους και τα βαφτίσια, τα πανηγύρια και τις γιορτές, της ζωή του αγρού και του βουνού, τη σπορά και τον «σκάλο», το θέρισμα του σταριού και το «βαντάκισμα» των καλαμποκιών, το φύλαγμα των σπαρτών και ιδίως των καλαμποκιών, το καλοκαίρι από τα «σερπετά», τα «ξεφλουδίσματα», που ήταν σωστό πανηγύρι, το φύλαγμα των ζωντανών…
Άκουγα να τραγουδάνε με πάθος και προσοχή οι τραγουδιστές, κι ήταν τόσοι πολύ και αξιόλογοι στο χωριό και έβλεπα να χορεύουν με μεράκι να κεντάνε κυριολεκτικά οι χορευτές με τα πρωτότυπα τσακίσματα του κορμιού και τις κινήσεις ποδιών και χεριών. Έτσι, με τη συγκέντρωση των τραγουδιών, θέλήσαμε να μη χαθούν τραγούδια, με τα οποία μεγαλώσαμε και τα αγαπήσαμε τόσο που έγιναν πια κομμάτια ακριβό της ζωής μας.
ΕΠ. Έχετε γράψει πολλά λαογραφικά βιβλία και εκδόσατε και cd με δημοτικά τραγούδια των Αγράφων και της Ευρυτανίας γενικότεερα. Πείτε μας λίγα λόγια για το έργο σας
ΘΤ. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί δύο τόμοι με 704 δημοτικά τραγούδια υπό τον τίτλο «Τραγούδια από τ’ Άγραφα», δύο τόμοι υπό τον τίτλο «Λαογραφικά Νέου Αργυρίου Ευρυτανίας» και 4 cds με 59 τραγούδια της περιοχής του τ. Δήμου Απεραντίων της Ευρυτανίας.
Στα ανωτέρω προαναφερθέντα έργα, πρέπει να προστεθεί και το πονημα «Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στην παράδοση των Αγράφων». Σημειωτέον ότι από τα 704 δημοσιευθέντα τραγούδια τα 477 «μου τα’ παν» χωριανοί και χωριανές μου. Μάλιστα δε, ένας μόνο χωριανός, ο μπαρμπα Θανάσης Παπαντώνης, δεύτερος εξάδελφος του Ζαχαρία Λ. Παπαντώνη (Παπαντωνίου), μου είπε 134 τραγούδια!
Στα τρία cds πέζουν βιολί και λαούτο και ο τραγουδούν οι ταλαντούχοι μουσικοί και τραγουδιστές Ευστάθιος Παπαντώνης και Γεώργιος Κουλτούκης από το Νέο Αργύριο και στο τέταρτο cd παίζει βιβλίο Ευστάθιος Παπαντώνης και τραγουδάει ο , επίσης ταλαντούχος, Κωνσταντίνος Μάης από την Πρασιά Απεραντίων. Σημειωτέων, ότι την έκδοση των Cds ανέλαβε η Ενορία Νέου Αργυρίου με τη σημαντική οικονομική βοήθεια για τα τρία cd του τότε (2002) Νομάρχη Ευρυτανίας και του τότε Δημάρχου Ασπροποτάμου.
ΕΠ. Πώς βρίσκετε τις πηγές σας και συγκεντρώνετε το υλικό σας;
ΘΤ. Τους αφηγητές, τόσο των τραγουδιών όσο και του λυπού λαογραφικού υλικού, στο μεν χωριό μου τους γνώριζα, στα άλλα όμως χωριά η ανακάλυψη έγινε μετά από έρευνα. Όσον αφορά τη συγκέντρωση των διηγήσεων για τον Άγιο Κοσμάτων Αιτωλό, χρειάστηκε να επισκεφτώ χωριά τον Ευρυτανικών και Θεσσαλικών Αγράφων, αλλά και της περιοχής Ραδοβυζίου Άρτας.
ΕΠ. Πόσο σημαντική είναι η ενασχόληση των νέων με την παράδοση της χώρας και συγκεκριμένα της περιοχής μας, για την διατήρησή της;
ΘΤ. Όσο σημαντικές είναι οι ρίζες για την ευστάθεια, την ανάπτυξη και τη «ζωή» ενός δέντρου, τόσο και περισσότερο είναι αναγκαία η ενασχόληση των νέων μας και η διατήρηση των παραδόσεων κάθε περιοχής της πατρίδας μας. Επομένως και της Ευρυτανίας οι παραδόσεις είναι το «ζείδωρο ύδωρ» που αρδεύει τις πνευματικές ρύζεις ενός λαού, ο« ομφάλιος λώρος» που τον συνδέει με την ιστορία του, τις ηθικές αντιλήψεις, την κοινωνική ζωή του, το στέρεο έρεισμα για να μην άλλοτριωθεί.
ΕΠ. Πώς θα μπορούσε η δημοτική παράδοση να γίνει πιο ελκυστική για τους νέους;
ΘΤ. Οι παραδόσεις μας για τις οποίες, δικαίως, έχει γραφτεί ότι «είναι αι ευγενέστεραι του κόσμου», για να αγαπηθούν από τους νέους μας και να γίνουν κομμάτι, ακριβό, της ζωής τους, να καταγραφούν στην ψυχή τους, ως σημαντικό ιστορικό και πνευματικό εφόδιο, πρέπει να διδάσκονται συστηματικά και να βιώνονται από το δημοτικό σχολείο, στην αυθεντική τους μορφή. Ιδιαιτέρως σήμερα που βομβαρδίζονται, κυριολεκτικά, από παράξενα ήθη και έθιμα, ήχους και στίχους, πως θα αγαπήσουν κάτι που αγνοούν;
ΕΠ. Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι θα μπορούσε η Ευρυτανία να αξιοποιήσει την παράδοσή της και την λαογραφία της για να ενισχύσει τον τουρισμό της;
ΘΤ. Για να διατηρηθούν και να αξιοποιηθούν οι παραδόσεις μας πρέπει να καταγραφούν. Ειδικώς για την περίπτωση των δημοτικών τραγουδιών της Ευρυτανίας πολύ σημαντική βοήθεια θα προσέφερε, έστω και τώρα, η ίδρυση παραρτήματος του Λυκείου Ελληνίδων στο Καρπενήσι, ή εάν υπάρχει να δραστηριοποιηθεί. Εξ όσων γνωρίζω, υπάρχουν ακόμη στην Ευρυτανία παραδοσιακοί οργανοπαίκτες και τραγουδιστές οι οποίοι μπορούν να μεταλαμπαδεύσουν την εμπειρία τους σε νεότερους. Επίσης, θα ήταν πολλαπλώς ωφέλιμη για την Ευρυτανία η αξιοποίηση του ιστορικού, θρησκευτικού και λαογραφικού της πλούτου με αγάπη και σοβαρότητα.
Σκεφτείτε παραδείγματος χάρη, να αξιοποιούνταν, προβάλλονταν, θα έλεγα, το σωτήριο εθνικό «πέρασμα» του Αγίου Κοσμάτου Αιτολόγου από την Ευρυτανία, με ένα σοβαρό, μελετημένο και οργανωμένο πρόγραμμα επισκέψεως των χωριών που σπούδασε (Βραγγιανά) ή «περασε» και δίδαξε, με την υποστήριξη κάλληλου εντύπου υλικού και εξειδικευμένου προσωπικού. Εξυπακούετα,ι ότι απαιτείται προηγουμένως η βελτίωση του οδικού δικτύου και η κατασκευή των απαραίτητων υποδομών εξυπηρετήσεως των επισκεπτών σε συνδυασμό πάντα με την προστασία του μοναδικού φυσικού μας πλούτου. Θα ζωογονούσε τα χωριά μας και θα βοηθούσε την τοπική οικονομία.
