Οι αντιδράσεις Φουρνάς και Μυρίκης
Το τεράστιο ζήτημα της εγκατάστασης αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων σε διάφορες περιοχές της Ευρυτανίας, φαίνεται να απασχολεί την τοπική κοινωνία με τους πολίτες και μόνιμους κατοίκους να αντιδρούν δυναμικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οι κοινότητες και οι κινήσεις πολιτών αντιτάσσονται εδώ και χρόνια στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα Άγραφα και φωτοβολταϊκών στη Λίμνη Κρεμαστών και τα Βοσκοτόπια της Βαλαώρας, ενώ τώρα σειρά έχουν ο αιολικός σταθμός στη Φουρνά και φωτοβολταϊκό πάρκο στη Μυρίκη.
Σήμερα η γνωμοδότηση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον Αιολικό Σταθμό
Τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου: «Αιολικός Σταθμός Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) ισχύος 72,45MW στη θέση «ΛΥΚΟΜΝΗΜΑΤΑ – ΡΕΛΙΑ – ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ» θα συζητήσει σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο Καρπενησίου, λαμβάνοντας υπόψιν το έγγραφο της Επιτροπής Περιβάλλοντος & Χωρ. Σχεδιασμού Στερεάς Ελλάδας, αλλά και τις από 15-7-2024 απόψεις της Κοινότητας Φουρνάς.
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος & Χωρ. Σχεδιασμού Στερεάς Ελλάδας αναφέρει ότι βρίσκεται σε διαβούλευση η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου: «Αιολικός Σταθμός Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) ισχύος 72,45MW στη θέση «ΛΥΚΟΜΝΗΜΑΤΑ – ΡΕΛΙΑ – ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ» και των συνοδών του έργων στις Δ.Ε. Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού και Μακρακώμης Δήμου Μακρακώμης Π.Ε. Φθιώτιδας, στις Δ.Ε. Ρεντίνης και Μενελαΐδας Δήμου Σοφάδων Π.Ε. Καρδίτσας και στις Δ.Ε. Κτημενίων και Φουρνά τουΔήμου Καρπενησίου Π.Ε. Ευρυτανίας», της εταιρείας με την επωνυμία «WPD ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 3 Μ.Ι.Κ.Ε.».
Εντός των διοικητικών ορίων της Δ.Ε. Φουρνάς βρίσκονται 12 από τις 21 συνολικά ανεμογεννήτριες.
Εντός των διοικητικών ορίων της Δ.Ε. Φουρνάς βρίσκονται οι πλατείες των ανωτέρω Ανεμογεννητριών, τμήματα της οδοποιίας του έργου, τμήμα του εσωτερικού δικτύου μεταφοράς Μ.Τ. του έργου και τμήμα του εξωτερικού δικτύου μεταφοράς Μ.Τ. του έργου. Οι ανεμογεννήτριες έχουν ονομαστική ισχύ 3,45 MW, ύψος πύργου 132 μ και διάμετρο ρότορα 136μ. Το σύνολο των ανωτέρω έργων περιλαμβάνονται στη Ζώνη Περιμετρικού Φυσικού περιβάλλοντος (Ζ2) και ειδικότερα εντός της ΠΠΔ: Περιοχής προστασίας του Δάσους όπως ορίζεται στο ΣΧΟΟΑΠ Φουρνάς.
Επιπλέον οι θέσεις άλλων 8 ανεμογεννητριών περιλαμβάνονται στην περιοχή Ο.Π.2 του οικολογικού Πάρκου Φουρνάς. Όμορες προς αυτές είναι ανεμογεννήτριες άλλων έργων (Μαυρόραχης, Αλογοβρυσης και Λεπούχια)
Εντός των διοικητικών ορίων της Δ.Ε. Κτημενίων χωροθετείται το τμήμα του υπόγειου δικτύου μεταφοράς Μ.Τ., το οποίο οδεύει εξολοκλήρου εντός του καταστρώματος υφιστάμενου οδικού δικτύου.
Η άποψη της Κοινότητας Φουρνάς
Η απάντηση της κοινότητας Φουρνάς είναι κάθετη και αρνητική στην κατασκευή των συγκεκριμένων έργων. Χαρακτηριστικά αναφέρει:
«[…]Αναφορικά με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου για τον Αιολικό Σταθμό (ΑΣΠΗΕ) στη θέση ‘’ΛΥΚΟΜΝΗΜΑΤΑ – ΡΕΛΙΑ – ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ’’ της εταιρείας ‘’WPD ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 3 Μ.Ι.Κ.Ε’’, σας γνωρίζουμε ότι το ζήτημα αυτό, όπως και οι περιπτώσεις των άλλων ΑΣΠΗΕ στην περιοχή μας, μας έχει απασχολήσει αρκετές φορές. Η κοινότητά μας είναι αντίθετη στην κατασκευή αυτών των έργων, και ως κάτοικοι και φορείς (Σύλλογος των Απανταχού Φουρνιωτών «Ο Λεπενιώτης», Σύλλογος Φουρνιωτών Φθιώτιδας «Το Ζαχαράκι», Σύλλογος Γυναικών Φουρνά) έχουμε συμμετάσχει και έχουμε στηρίξει τις προσφυγές για την ακύρωση των Βεβαιώσεων Παραγωγής στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, όπου εκκρεμεί και η εκδίκαση της ακύρωσης της Βεβαίωσης Παραγωγής του συγκεκριμένου ΑΣΠΗΕ.
Πέραν των όσων κι εσείς τονίζετε στο έγγραφό σας, θέλουμε να επισημάνουμε ότι ο Νομός Ευρυτανίας με την αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Στερεάς (ΦΕΚ 299/14.12.2018) έχει χαρακτηριστεί ως Περιφερειακό Πάρκο Ορεινής Αμιγούς Φύσης και Ορεινής Μεσογειακής Παραδοσιακής Κληρονομιάς. Έχει δε εκπονηθεί ήδη η Μελέτη – οδικός χάρτης από την Περιφέρεια Στερεάς και είναι σε εξέλιξη το έργο της ανάδειξης (ΑΔΑ: Ω0ΒΠ7ΛΗ-Υ6Ψ). Συγκεκριμένα στο Άρθρο 12 «Φυσική και πολιτιστική κληρονομιά και πόροι και κλιματική αλλαγή» το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Στερεάς αναφέρει:
«3.4 Περιφερειακό Πάρκο Ευρυτανίας: Οι περιοχές της Χωρικής Ενότητας της Ευρυτανίας συνθέτουν ένα υψηλής βιοποικιλότητας και σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης σύνολο οικοσυστημάτων μερικά ενταγμένο στο Δίκτυο NATURA 2000 και παρουσιάζουν εξαιρετική αραιοκατοίκηση. Λόγω αυτών των χαρακτηριστικών τους, προσφέρονται κατ’ εξοχήν σαν περιοχές οικοανάπτυξης και πρότυπης διαχείρισης με όρους προστασίας της φύσης και των τοπίων και παράλληλα ανάδειξης του περιβάλλοντος σε παράγοντα ολοκληρωμένης ήπιας ανάπτυξης και διατήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς των ορεινών χώρων της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η υπαγωγή μετά από τη σχετική ειδική μελέτη, της Χωρικής Ενότητας της Ευρυτανίας στις διατάξεις του άρθ. 19 παρ. 3.2 του ν. 1650/1986 και ο χαρακτηρισμός της ως ≪Περιφερειακό Πάρκο≫. Στις προβλεπόμενες σε αυτό περιφερειακές ζώνες, που ορίζονται ως περιοχές οικοανάπτυξης, ενισχύεται με κίνητρα η άσκηση ήπιων και περιβαλλοντικά φιλικών ασχολιών και παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως η αναψυχή, ο τουρισμός φύσης, η ολοκληρωμένη ή βιολογική γεωργία, η βιολογική καλλιέργεια υδρόβιων οργανισμών, η περιβαλλοντική και πολιτιστική εκπαίδευση και η μεταποίηση τοπικών προϊόντων.»
Αναφέρεται επίσης ότι: «Το Σύμπλεγμα Ευρυτανικών Υψηλών Ορεινών Περιοχών προτείνεται ως κατ’ εξοχήν περιοχή φυσικού αποθέματος και τοπική ενότητα υψηλής αξίας. Προωθείται ο χαρακτηρισμός της σε Περιφερειακό Πάρκο, προκειμένου να γίνει αποτελεσματική η ≪έξυπνη≫ ανάπτυξη της ιδιαίτερης αυτής περιοχής (αραιοκατοίκηση) και να προστατευτεί το αξιόλογο φυσικό της περιβάλλον, μέσω της διατήρησης των παραδοσιακών και αγροτοδασικών δραστηριοτήτων και του συνδυασμού τους με την ανάπτυξη ήπιων δραστηριοτήτων αναψυχής και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ελκυστικής κατοίκησης για κύρια και παραθεριστική κατοικία, σε συνθήκες εξαιρετικά καθαρής ορεινής φύσης στα πλαίσια των νέων δυνατοτήτων του διαδικτύου και σύμφωνα με το προβλεπόμενο από το παρόν πρότυπο οικιστικής οργάνωσης.»
Επισημαίνουμε δε ότι εκκρεμεί γενικά η Αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, στο οποίο πιστεύουμε πως, σύμφωνα με τα παραπάνω, η Ευρυτανία στο σύνολό της θα εξαιρεθεί από Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας.
Στο συγκεκριμένο έργο η εγκατάσταση του συνόλου σχεδόν των ανεμογεννητριών προβλέπεται να γίνει μέσα στο δάσος. Σε συνδυασμό δε με τα συνοδά έργα -και αναφερόμαστε στη διάνοιξη δρόμων πρόσβασης πλάτους τουλάχιστον 10 μέτρων και σε πολλές περιπτώσεις 20 μέτρων, την εσωτερική οδοποιία με εκσκαφές και εκβραχισμούς, την εγκατάσταση εργοταξίων, την ανέγερση οικίσκων ελέγχου, το υπόγειο και εναέριο δίκτυο μεταφοράς (πυλώνες) για τη σύνδεση με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, την ανέγερση υποσταθμού ανύψωσης τάσης κλπ- θα προκαλέσουν υποβάθμιση, διάβρωση, κατακερματισμό και καταστροφή των φυσικών βιοτόπων των οργανισμών του δάσους, θα επιδράσουν αρνητικά στη χλωρίδα και στην πανίδα της περιοχής και θα αυξήσουν δραματικά τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς.
Είναι γνωστό δε ότι το ελατόδασος του Δασαρχείου Φουρνά είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε μέγεθος στην Ελλάδα, με την καλύτερη ποιότητα ελάτινου ξύλου, που για τους μόνιμους οικονομικά ενεργούς εναπομείναντες κατοίκους αποτελεί πηγή ζωής και εισοδήματος.
Οι θέσεις εγκατάστασης των ανεμογεννητριών είναι σε υψόμετρα μέχρι και πάνω από τα 1400 μέτρα, που το ορεινό τοπίο στα υψόμετρα αυτά θεωρείται, και πρέπει να προστατεύεται, ως φυσικό απόθεμα και απόθεμα βιοποικιλότητας, περιοχή φυσικού κάλους με πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα.
Ο πληθυσμός της περιοχής μας διαρκώς συρρικνώνεται. Πεποίθησή μας είναι ότι η συγκράτηση του πληθυσμού περνάει μέσα από την προώθηση και υποστήριξη του ήπιου ορεινού εναλλακτικού τουρισμού, την αξιοποίηση του δασικού πλούτου και τη στήριξη της μελισσοκομίας και της μικρής παραδοσιακής κτηνοτροφίας, στοιχεία που υπονομεύονται από την εγκατάσταση των αιολικών σταθμών. Οι οικονομικές συνέπειες στην τοπική οικονομία (κτηνοτροφία, μελισσοκομία, βότανα κ.ά.) και στον ορεινό-εναλλακτικό τουρισμό, στην υγεία των οργανισμών και στην πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής μας θα είναι καταλυτικές.
Τέλος να θυμίσουμε, κατά το παρελθόν, για αντίστοιχα έργα (εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ) στην περιοχή, έχουν εκδοθεί αρνητικές γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, τον Δήμο Καρπενησίου, τους Καποδιστριακούς Δήμους και το Δασαρχείο Φουρνά».
Αντιδρούν οι σύλλογοι και για τα φωτοβολταϊκά στη Μυρίκη
Η Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος απέστειλε Υπόμνημα Ενστάσεων προς το Δημοτικό Συμβούλιο Καρπενησίου σχετικά με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στη Μυρίκη με αποτέλεσμα να αλλάξει χρήση η γη. Χαρακτηριστικά αναφέρει το Υπόμνημα:
«Σχετικά με την επιχειρούμενη αλλαγή χρήσης γης σε βοσκοτόπια του Δήμου Καρπενησίου
Ενημερωθήκαμε πρόσφατα για την πρόθεση του Δήμου Καρπενησίου να παραχωρήσει δασική έκταση βοσκοτόπων στην περιοχή της Μυρίκης για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού πάρκου. Δηλώνουμε την αντίθεσή μας στη σχεδιαζόμενη αλλαγή χρήσεων γης στα εν λόγω βοσκοτόπια στην τοποθεσία ΝΕΡΑΪΔΟΒΟΥΝΙ Μυρίκης και σε κάθε βοσκότοπο, που αποτελεί αγροτική κτηνοτροφική πολιτιστική κληρονομιά και ως τέτοια προστατεύεται από την κείμενη νομοθεσία και τη νομολογία του ανώτατου νομικού οργάνου του ελληνικού κράτους. Σχετική νομική αναφορά καταγράφεται και στο Περιφερειακό Χωροταξικό Στερεάς Ελλάδας, όπου προσδιορίζονται οι βασικοί στόχοι για την αειφόρο ανάπτυξη του δήμου Καρπενησίου.
Η πρωτογενής οικονομία της κτηνοτροφίας, υπήρξε και θα είναι πάντα, η βάση της βιωσιμότητας στους ορεινούς τόπους και τις κοινότητές τους. Για το λόγο αυτό ο Διεθνής Οργανισμός Για τα Τρόφιμα και την Υγεία των Ηνωμένων Εθνών, έχει ανακηρύξει ήδη το 2026 ως Διεθνές Έτος Βοσκών και βοσκοτόπων[…]. Τα κέρδη από τη δραστηριότητα και τη διαχείριση των βοσκοτόπων είναι πολλαπλών αξιών και δυστυχώς, ο Δήμος μας, δεν έχει αναδείξει το οικονομικό και κοινωνικό όφελος από αυτή τη διαχείριση, καθώς εξακολουθεί να μην διαθέτει διαχειριστικά Σχέδια Βοσκοτόπων στις μέρες μας!
Σας κάνουμε γνωστό ότι τα συγκεκριμένα βοσκοτόπια με παραδοσιακή διαχείριση αιώνων, αποτελούν οικοτόπους μεγάλης οικολογικής αξίας καθώς φιλοξενούν βιοποικιλότητα σπάνιων και απειλούμενων ειδών, που προστατεύονται από διεθνή και εθνική νομοθεσία. Συγκεκριμένα το Νεραϊδοβούνι, αποτελεί περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και η Θέαση από το ύψωμα αυτό προς τη λεκάνη απορροής του Καρπενησιώτη και τις γύρω οροσειρές, το κατατάσσει στα πλέον σημαντικότερα σημεία θέασης από αισθητική και τουριστική άποψη. Δεν είναι τυχαίο ότι από την περιοχή διέρχονται πεζοπορικά μονοπάτια που έχει επιλεγεί για τη διέλευση από και προς το Κρίκελλο. Η νομοθεσία προστασίας τοπίου σύμφωνα με τη Συνθήκη της Φλωρεντίας, περιβάλλει και τα φυσικά τοπία ως πολιτιστικά αγαθά, πολύ δε περισσότερο στις μέρες μας που η ανάγκη των αστικών πληθυσμών για επαφή με τη φύση, ορίζει την τουριστική αγορά σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο. Επιπλέον η περιοχή του Νεραϊδοβουνίου, ως βοσκότοπος, αποτελεί:
■ Πεδίο μελέτης του Εργαστηρίου Αγροδασοπονίας και δασικής Εδαφολογίας του Τμήματος δασολογίας και διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος ενταγμένα στα ερευνητικά του προγράμματα που υποστηρίζονται από δύο διδακτορικές εργασίες για τις οικοσυστημικές υπηρεσίες (ecοsγstem serνices) της παραδοσιακής βόσκησης και των βοσκοτόπων της Ευρυτανίας ρύθμιση υδρολογικών δεδομένων, ενίσχυση βιοποικιλότητας, δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα στα εδάφη, κ.λπ.)
■ Ερευνητικό πεδίο του Εργαστηρίου Διατήρησης Βιοποικιλότητας του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων. Συγκεκριμένα το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας στο Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διεξάγει έρευνα για τα ορθόπτερα και τις πεταλούδες και έχει προγραμματίσει το προσεχές καλοκαίρι ερευνητική καταγραφή και παρακολούθηση στο πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος που υλοποιείται με χρηματοδότηση από το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος & Αειφόρου Ανάπτυξης.
Κατόπιν τούτων, σας καλούμε να εξετάσετε εκ νέου την χωροθέτηση των επιλογών της Ενεργειακής Κοινότητας που συστάθηκε προς όφελος των τοπικών κοινωνιών διαχρονικά, καθώς και να προχωρήσετε σε ανοιχτή ενημέρωση και διαβούλευση σε επίπεδο δημοτικών συμβουλίων, καθώς υπάρχει έλλειμμα δημόσιας ενημέρωσης για την στρατηγική και οικονομικοτεχνική μελέτη επενδύσεων (μελέτη κόστους και οφέλους) της εν λόγω εταιρείας που μας αφορά όλους.
Η γη των κτηνοτρόφων και των μελισσοκόμων, είναι και Θα παραμείνει γη παραγωγική της ορεινής οικονομίας και όχι της ενεργειακής βιομηχανίας. 0 προσανατολισμός ταυ Δήμου μας στην ήπια παραγωγική και τουριστική ανάπτυξη των ορεινών όγκων, έρχεται σε αντίφαση και σύγκρουση με τα επιχειρούμενα σχέδια αλλαγών χρήσεων που υπονομεύουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Αιτούμαστε, το θέμα να συζητηθεί άμεσα στο Δημοτικό Συμβούλιο και να κληθούν ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και η Ταμίας της ενεργειακής κοινοπραξίας, να απαντήσουν σε καίρια νομικά και οικονομικά ερωτήματα, καθώς και το Δημοτικό Συμβούλιο να λάβει απόφαση για νέα χωροθέτηση ή ακύρωση του έργου[…]».