Ένα σημαντικό βήμα για την ανάδειξη και προστασία ενός στοιχείου πολιτισμού των ορεινών μας κοινοτήτων, ολοκληρώθηκε στις 13 Ιουνίου 2024, με την εγγραφή της Κοινοτικής διαχείρισης του νερού του Τόρνου Ευρυτανίας, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
Η εγγραφή έγινε με υπουργική απόφαση, μετά από πρωτοβουλία της ομάδας εργασίας του Εργαστηρίου Αγροδασοπονίας και Δασικής Εδαφολογίας, του Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου στο Καρπενήσι, με συντονίστρια την υποψ. Διδάκτορα Κική Λάππα, των κατοίκων της κοινότητας Τόρνου, που συνέταξαν και υπέβαλαν το φάκελο υποψηφιότητας του, με τη στήριξη του Ελληνικού Σχολείου Προυσού.
Η διαχείριση του νερού στις παραδοσιακές κοινωνίες είναι χαρακτηριστικό της αρμονικής σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον. Η συγκεκριμένη εγγραφή αποκτά μεγαλύτερη σημασία για τη βιωσιμότητα και την ποιότητα ζωής έναντι της πληθυσμιακής μείωσης, των περιβαλλοντικών προκλήσεων αλλά και τις επιδιωκόμενες αλλαγές στην πολιτική του νερού στην Ελλάδα. Η κοινοτική διαχείριση του νερού του Τόρνου Ευρυτανίας, αποτελεί ένα ιδιαίτερο στοιχείο της αειφόρας και παραδοσιακής χρήσης των φυσικών πόρων στην ορεινή Ευρυτανία, λαμβάνοντας την ομόφωνη απόφαση της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για την εφαρμογή της Σύμβασης της Διαφύλαξης της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003).
Όπως αναγράφεται και στην υπουργική απόφαση, η συγκεκριμένη πρακτική διαχείρισης των κοινοτικών πηγών νερού, αποτελεί παράδειγμα του τρόπου που οι ορεινές κοινότητες διαχειρίζονται με τρόπο βιώσιμο και συλλογικό τους φυσικούς πόρους. Το Τμήμα Δασολογίας & ΔΦΠ Καρπενησίου, διατηρεί μακροχρόνια συνεργασία με το Σύλλογο Τορνιωτών, που εργάζεται άοκνα και εθελοντικά για την διατήρηση του μεγάλου σε έκταση δικτύου ύδρευσης και άρδευσης στην κοινότητα, ανταποκρινόμενος στις επιτακτικές ανάγκες των καιρών μας, καθώς η πληθυσμιακή εγκατάλειψη των ορεινών οικισμών και η κλιματική κρίση, θέτει σε διαρκής πίεση και κίνδυνο το φυσικό πόρο του νερού.
Απόσπασμα από την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ:
«Το πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο των φυσικών πηγών και των ορεινών ρεμάτων στις βορειοανατολικές πλαγιές του Παναιτωλικού Όρους, αξιοποιείται για αιώνες από τους κατοίκους της κοινότητας Τόρνου, διαμορφώνοντας ένα αειφορικό και αυτοδιαχειριζόμενο σύστημα άρδευσης των αγροτικών γαιών που εκτείνονται σε αναβαθμίδες (πεζούλες) και εγγυόνται την διατροφική επάρκεια των γενεών διαχρονικά».
