Η πρώτη καταγραφή στ΄ αυτιά μου, όσον αφορά το όνομά του σκιάχτρου, είναι «σκιάζουρας». Αυτός που φοβάται τους σκιάζουρες και άλλες απειλές πραγματικές ή φανταστικές, υλικές ή μεταφυσικές είναι το «σκιαζούρι».
Στα αρχαία ελληνικά, αλλά και στη νεοελληνική καθαρεύουσα άκουγε στο όνομα μορμολύκειον, όπως το έλεγαν και οι όποιοι αρχαιομαθείς φιλόλογοι και θεωρούσαν ότι είναι τέκνο της Μορμώς (=ο μπαμπούλας των αρχαίων) αυτού του θηλυκού δαίμονος του φοβερού στην όψη και τρομερού στην κακοψυχιά, με την οποία οι τροφοί φοβέριζαν τα μικρά παιδιά λ.χ. για να φάνε το φαΐ τους. Συνήθως ήταν μια πανάσχημη γριά ή γέρος, που η εμφάνισή της απωθούσε τους πάντες.
Ένα τέτοιο μορμολύκειο (=σκιάχτρο) έφτιαχνε και ο καλός ο νοικοκύρης για να διώχνει τα ζημιογόνα πετεινά τ΄ ουρανού και επί πλέον να απωθεί το κακό μάτι των φθονούντων τις προκοπές του. Αυτό το σκιάχτρο ήταν μια απλή «ανδρόμορφη» κατασκευή ντυμένη με κάποια παλιά ρούχα. Δεν έφτιαχναν σκιάχτρα με γυναικείες μορφές, ίσως γιατί θα τις… σκιαζόταν και ο ίδιος ο νοικοκύρης. Η αποστολή του ήταν δισυπόστατη ήταν φυσική όταν έσκιαζε τα ζημιογόνα ζώα και μεταφυσική όταν τραβούσε το μάτι των βασκανογόνων… απτέρων δίποδων.
Τα ζημιογόνα ζώα της γεωργικής παραγωγής του παραδοσιακού αγρότη, όπως αναφέρθηκαν σε προηγούμενα κεφάλαια, ήταν τα τετράποδα ή αλλιώς τριχωτά, τα δίποδα πτερωτά, αλλά και… άπτερα δίποδα και οι μεταφυσικοί -ανύπαρκτοι- εχθροί. Τα τετράποδα τριχωτά ο γεωργός τα αντιμετώπιζε με «χουχότημα» και με τη ματζακάσα του και άλλα τεχνικά μέσα προφύλαξης. Όμως για τα δίποδα πτερωτά, τη βασκανία και τα λοιπά έργα του… Πονηρού, είχε ένα… υπερόπλο το μορμολύκειον του. Όμως τα πουλιά γρήγορα το συνήθιζαν και κάθονταν στο κεφάλι του να ξεκουραστούν και να τον κουτσουλίσουν, λες και ήταν κάποιος θλιβερός Φασουλής. Όσον αφορά τα δαιμονικά, αυτά μάλλον γελούσαν με τη δεισιδαιμονία των ανθρώπων, παρά έφευγαν τρομαγμένα.
Γενικά το σκιάχτρο είναι η υλική υπόσταση του φόβου που είναι το πρώτο εξουσιαστικό εργαλείο του κάθε άρχοντος. Ο εξουσιαζόμενος πρέπει να βρίσκεται υπό καθεστώς ποικίλων και παντοίων φόβων, όπως η ανεργία, η φτώχεια, η κοινωνική απομόνωση, αλλά και ο χωροφύλακας κι ο δικαστής, κι ο δήμαρχος και τα τελευταία χρόνια έσκασε μύτη στον πεδίο του φόβου η βόμβα του κορονοϊού. Φόβος εν παντί καιρώ και πάση ώρα, μέχρι και παπάδες στηρίζουν την Εξουσία τους στο μεταφυσικό φόβο της κόλασης και στο φυσικό τρόμο του θανάτου.
