ΥΔΡΟΔΟΧΕΙΑ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΚΑ

42
xouliaras

Κλεισμένοι ολούθε από βουνά κι απομονωμένοι από τους άλλους οι ορεσίβιοι έμαθαν να αξιοποιούν στο έπακρο δύο πράγματα: τα χέρια τους -και βέβαια το μυαλό τους- και ότι υλικό τους παρείχε η φύση. Έτσι έφτιαξαν τα διάφορα υδροδοχεία, για μεταφορά και πρόχειρη αποθήκευση του πόσιμου νερού. Αν δεν έκαναν κάτι τέτοιο στα καλοκαιριάτικα λιοπύρια θα γκάνιαζαν στη δίψα. Τα υδροδοχεία ήταν κατ΄ αρχήν χειροτεχνικά και αργότερα βιοτεχνικά και βιομηχανικά. Εμείς σήμερα θα μιλήσουμε για τα χειροτεχνικά.

Mεγάλη βαρέλα

Οι βαρέλες ήταν πρώτες και κυρίαρχες στον υδρευτικό εξοπλισμό των αγροτών στα χωράφια ήταν οι βαρέλες, με τα πολλά λαμπρά και μεγάλα ονόματά τους. Ποιητές τους ήταν οι βαρελάδες, που έφτιαχναν και μεγάλα βαρέλια, οι βουτσάδες που έφτιαχναν μόνο βαρέλες και τέλος όλοι οι προκομένοι νοικοκύρηδες.

Ονοματολογικά υποκρύπτει την πολυ-πολιτισμική μας υπόσταση. Λέγεται βαρέλα (ιταλ. barella), μπαρδάκα (τουρκ. bardak) και ενίοτε τσότρα (τουρκ. cotra) και τέλος ελληνιστί βουτσέλα (από το βυτίον-βουτσί-βουτσέλα). Είναι ποίημα (στην κυριολεξία) των επιχωρίων βουτσάδων ή βαρελάδων από μυρωδάτο κόκκινο κέδρο, για να μην σαπίζει στον αιώνα ή από οξιά ή δρυ. Έχει δύο τρύπες μία μεγάλη χρήσης και μια μικρή λειτουργίας (τύπου κλέφτη των βαρελιών). Με αυτήν ξεδίψαγε στο χωράφι όλη η οικογένεια, που σύσσωμη και οι τρεις ηλικίες, δούλευαν τη γης έκαστος εφ ω ετάχθη. (φωτο: Α17α1)

Mεσαία βαρέλα

Ήταν η συνηθισμένη βαρέλα για ένα ζευγάρι εργαζόμενων. Βέβαια το κάθε νοικοκυριό ήταν πολυτελής πλεονασμός να διαθέτει και τα δυο μεγέθη των προηγούμενων βαρελών. (φωτο: A17α2)

Μικρή βαρέλα

Η μικρή βαρέλα μορφολογικά ήταν συνήθως ίδια με τη μεγάλη μόνο που παρείχε κατά μόνας δροσιά, αγαλλίαση και ηδονή στο νοικοκύρη και στα λοιπά ενήλικα της οικογένειας. (φωτο: A17α3)

Τσίτσα

Εκτός από κυκλικό η μικρή βαρέλα μπορούσε να έχει και ένα ωοειδές σχήμα. Επίσης μια μικρή βαρέλα μπορούσε να αντικατασταθεί και από μια τσίτσα, αυτές που είχαν για τα καλέσματα στους γάμους και ενίοτε για τσίπουρο. (φωτο: A17α4)

Φλασκί

Το φλασκί που ήταν προϊόν της κολοκύνθης της λαγηνοφόρου, όπως γράφει το αγαπημένο μου λεξικό του «Δημητράκου». Αφού το μεγαλώσει η φλασκιά, ο νοικοκύρης το αποξηραίνει και κάνει τη δουλειά του. Παρά την κατασκευαστική και τη λειτουργική του ευκολία δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στα τόπια μας. Όμως φλασκί μπορεί να έλεγαν και μια μικρή βαρέλα. Οι Βυζαντινοί το έλεγαν «φλασκίον», περίπου όπως και μεις. (φωτο: A17α5)

Φλάσκα

Φλάσκα < μσν φλάσκα < μσν λατ. flasca < αρχ. γερμ. flaska. Έτσι έλεγαν ένα μεγάλο φλασκί. (φωτο: A17α6)