Οι σύλλογοι Αμβρακιωτών και Αργυροπηγαδιτών Τριχωνίδας, Καστανιωτών Ευρυτανίας και η ΚΟΙΝΣΕΠ “Ορεινή” με τη στήριξη των Δήμων Θέρμου και Καρπενησίου διοργάνωσαν το Σάββατο 3 Αυγούστου στο Αργυρό Πηγάδι του Δήμου Θέρμου, ημερίδα με κεντρικό ερώτημα αν υπάρχει μέλλον για τα ορεινά χωριά.
Ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων από την ευρύτερη περιοχή που παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την εκδήλωση και η κάλυψή της από μεγάλα, περιφερειακής και πανελλαδικής εμβέλειας, τηλεοπτικά μέσα επιβεβαίωσε την σημασία του θέματος. Εκτός από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και βουλευτές, με μηνύματά τους χαιρέτησαν την εκδήλωση ο Πρόεδρος της Υποεπιτροπής της Βουλής για τις Ορεινές Περιοχές Μάνος Κόνσολας, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Καλών Τεχνών Πάτρας «Κωστής Παλαμάς» καθηγητής Θεόδωρος Μαλλιάς και ο Πρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ Ελλάδας Τριαντάφυλλος Σωτηρόπουλος.
Μια πλούσια και δημιουργική συζήτηση
Τα προβλήματα
Με την εκδήλωση αυτή: -Αναδείχτηκε ότι η περιοχή των ορεινών χωριών του Δήμου Θέρμου και Καρπενησίου παρά τον φυσικό και πολιτισμικό της πλούτο, παρά την συνεισφορά της σε ανθρώπινο δυναμικό σε όλες τις εποχές και σε όλα τα επίπεδα είναι μια ακραία παραμελημένη περιοχή.
-Το Δασικό Χωριό της Αμβρακιάς, που θα ήταν ένα σημαντικό αναπτυξιακό έργο για όλη την περιοχή, είχε εγκριθεί από την Κεντρική Κυβέρνηση, είχαν διασφαλιστεί οι αναγκαίοι πόροι, είχε δημοπρατηθεί και κατακυρωθεί σε ανάδοχο, ουδέποτε υλοποιήθηκε με αστήρικτα προσχήματα.
-Η απαράδεκτη κατάσταση των κακοσυντηρημένων χωματόδρομων, 55 χρόνια από την διάνοιξή τους, που συνδέουν ακόμα χωριά τής περιοχής τόσο με την έδρα του Δήμου, το Θέρμο, όσο και μεταξύ τους αλλά και με την γειτονική περιοχή της Ευρυτανίας την σφραγίζει ως περιοχή απομονωμένη και μειονεκτική και την καταδικάζει ελαχιστοποιώντας ή και μηδενίζοντας κάθε δυνατότητα ανάπτυξης.
-Η μεγάλη μείωση του πληθυσμού της περιοχής του Δήμου Θέρμου και της Ευρυτανίας είναι η αναπόφευκτη συνέπεια και ο ισχυρότερος δείκτης υστέρησης.
Οι πολιτικοί εκπρόσωποι στις τοποθετήσεις τους τόνισαν ότι δεν μπορεί να υπάρξει Ελλάδα χωρίς ζωή στις ορεινές περιοχές και ότι υπάρχει η πολιτική βούληση να αναδειχτούν τα προβλήματα και να διαμορφωθούν προτάσεις για την αναγέννηση των ορεινών περιοχών μέσα από την αξιοποίηση των συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων με την χάραξη και υλοποίηση αναπτυξιακών πολιτικών.
Τονίστηκε ότι Δήμοι και Περιφέρειες καλούνται, από τη θέση τους, να αναλάβουν το βάρος εξειδίκευσης των στόχων και διαμόρφωσης ολιστικών σχεδίων αντιμετώπισης των προβλημάτων και της ανάπτυξης των ορεινών περιοχών.
Διακεκριμένοι εισηγητές παρουσίασαν πολλές και ενδιαφέρουσες πλευρές του θέματος. Όλες δε οι τοποθετήσεις και εισηγήσεις θα συμπεριληφθούν σε ειδικό τεύχος που θα εκδοθεί από τον Δήμο Θέρμου.
‘Τα ορεινά χωριά διέξοδος και καταφύγιο, στην εποχή της έντονης αστικοποίησης’
Στις εισηγήσεις αναδείχτηκε ο πλούτος και οι δυνατότητες της περιοχής. Τονίστηκε ότι η επιβίωση των ορεινών χωριών είναι ανάγκη για υπαρκτούς και συγκεκριμένους λόγους. Όχι για να κρατήσουμε ζωντανά μοντέλα παραγωγής και ζωής που ανήκουν στο παρελθόν, αλλά για να απαντήσουμε σε συγκεκριμένες ανάγκες του σήμερα.
Για να γίνουν μια εναλλακτική πρόταση για παραγωγικές δραστηριότητες σε μικρή κλίμακα αλλά ποιοτικές, στην εποχή του διατροφικού προβλήματος και της αναζήτησης νέων παραγωγικών μοντέλων.
Για να παραμείνουν τα ορεινά χωριά διέξοδος και καταφύγιο, στην εποχή της έντονης αστικοποίησης αλλά και περιθωριοποίησης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, στην εποχή επιδείνωσης των συνθηκών ζωής λόγω της κλιματικής και περιβαλλοντικής κρίσης. Για να γίνουν μια εναλλακτική, ποιοτική και φιλικότερη προς το περιβάλλον πρόταση απέναντι στον υπερτουρισμό, τον μαζικό τουρισμό του ήλιου και της θάλασσας.
Επισημάνθηκε ότι η επιβίωση των ορεινών χωριών είναι μια οφειλόμενη υποχρέωση στην ιστορία μας και τον πολιτισμό μας, όπως αναπτύχθηκε σε μια ορεινή χώρα όπως είναι η Ελλάδα. Η συρρίκνωση των ορεινών χωριών σημαίνει ουσιαστικά συρρίκνωση χώρου για την ίδια τη χώρα. Το ειδικό βάρος των ορεινών χωριών στην πορεία της χώρας δεν μετριόταν ποτέ με τον πληθυσμό τους. Είναι, κατά συνέπεια, λάθος η φροντίδα της Πολιτείας για αυτά σήμερα να βασίζεται στον πληθυσμό τους και τελικά στις ψήφους τους.
Οι προτάσεις
Από τους ομιλητές τονίστηκε ιδιαίτερα:
– Ότι η ασφαλτόστρωση των δρόμων πρόσβασης προς όλα τα ορεινά χωριά πρέπει να γίνει για την Περιφερειακή Διοίκηση επείγουσα προτεραιότητα.
– Ότι η άρση των διαπεριφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων είναι ένα στοίχημα για τις Περιφέρειες και τους Δήμους που οφείλουν στις πολιτικές τους και τα προγράμματά τους να συμπεριλαμβάνουν ισότιμα και τα ορεινά χωριά και από τις γενικές πολιτικές θέσεις πρέπει να φτάσουμε στην πράξη, να έχουμε αποτελέσματα.
– Ότι η υστέρηση της ορεινής περιοχής δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με αποσπασματικά μέτρα.
– Ότι απαιτείται η εκπόνηση και εφαρμογή, για την ορεινή περιοχή του Δήμου Θέρμου και αυτή της νοτιοανατολικής περιοχής του Δήμου Καρπενησίου, Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος που θα προβλέπει:
• Σύγχρονο Οδικό Δίκτυο που θα συνδέει και τις δυο περιοχές μεταξύ τους.
• Έργα ανάπλασης: πλατειών, εσωτερικών σοκακιών, παλιών σχολείων, νερόμυλων και γενικά εμβληματικών κτηρίων, μονοπατιών κ,λ.
• Μέτρα για ενίσχυση της απασχόλησης
• Κίνητρα για ανάπτυξη του ορεινού και περιηγητικού τουρισμού
• Κίνητρα για μόνιμη εγκατάσταση σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές συνταξιούχων αλλά και νέων. Αντιμετώπιση του προβλήματος στέγης με αξιοποίηση των παλιών σπιτιών.
• Εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας με την αναβάθμιση των Κέντρων Υγείας, την διάθεση απινιδωτή σε κάθε χωριό καθώς και γενίκευση της τηλεϊατρικής.
• Δωρεάν διαδίκτυο υψηλών ταχυτήτων για την εξυπηρέτηση των κατοίκων και προσέλκυση ψηφιακών νομάδων .
Τονίστηκε ακόμα ότι η δύναμη των ορεινών περιοχών δεν είναι οι κάτοικοί τους στη διάρκεια του χειμώνα. Είναι οι καταγόμενοι από αυτά όπου και αν βρίσκονται. Είναι οι φίλοι των ορεινών περιοχών που αντιλαμβάνονται την αξία τους. Τέλος, μεταξύ των συνέδρων ενισχύθηκε η πεποίθηση ότι όλοι μαζί μπορούμε με το ενδιαφέρον, την αγάπη, το μεράκι και το πείσμα μας να αναστρέψουμε την πορεία φθοράς. Το οφείλουμε στα παιδιά μας να κρατήσουμε ζωντανές τις ορεινές περιοχές. Για να μπορούν να απολαμβάνουν και στο μέλλον όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι τα όσα πολύτιμα το βουνό προσφέρει.
Το υποτιθέμενο «κόστος συντήρησης» των ορεινών χωριών είναι χαμηλό σε σχέση με τα οφέλη. Γι’ αυτό ακριβώς και η ανάγκη στήριξης των ορεινών περιοχών αναγνωρίζεται σήμερα παγκόσμια τόσο από επιστημονικούς όσο και από πολιτικούς φορείς.
Η κίνηση για στήριξη των ορεινών κοινοτήτων είναι μια παγκόσμια κίνηση και όλοι έχουμε θέση σε αυτή. Και πρώτοι βέβαια οι καταγόμενοι από ορεινά χωριά που καλούνται να τα στηρίξουν ενεργά. Με κάθε μορφή συμβολής και ιδιαίτερα με την εθελοντική τους δράση, όπως έκαναν πάντα στο παρελθόν οι κάτοικοι των ορεινών χωριών.
«Από τη μεριά μας, ύστερα από την ημερίδα, θα συνεχίσουμε με ισχυρότερη θέληση την προσπάθεια ανάδειξης της σημασίας επιβίωσης των ορεινών χωριών μας. Έχουμε Ιστορία και Πολιτισμό, έχουμε ένα ξεχωριστό Φυσικό Περιβάλλον, έχουμε τις δυνατότητες να μετάσχουμε ισότιμα σε μια αξιοβίωτη αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας».
«Έξυπνα χωριά» στα Άγραφα
Στο ίδιο πλαίσιο διοργανώθηκε την Τρίτη 13 Αυγούστου 2024 και η συζήτηση- ενημέρωση «Έξυπνα Χωριά- από το Παναιτωλικό στα Άγραφα, Ορισμός, Στρατηγική, καλα΄παραδείγματα στην Ε.Ε., η Ελληνική περίπτωση» στο χωριό Τοπόλιανα Ευρυτανίας. Την εκδήλωση που ήταν μια πρωτοβουλία του Απόστολου Νταβαρίνου, παρακολούθησε πλήθος κόσμου από τα χωριά των Αγράφων, καθώς και ο Δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης..
Μάλιστα, όπως ο κ. Νταβαρίνος χαρακτηριστικά αναφέρει: «Ο Οδηγός προέκυψε από την εμπειρία τεσσάρων ετών συμμετοχής (2020-2023) σε έργα για τα έξυπνα χωριά σε ολόκληρη την Ευρώπη».
Σκοπός του είναι να ενημερώσει και να ενθαρρύνει τους ενδιαφερόμενους μικρούς αγροτικούς, ορεινούς, ημιορεινούς και νησιωτικούς ελληνικούς Δήμους, ώστε να επαναπροσδιορίσουν την ιδιαιτερότητά τους στις νέες συνθήκες τεχνολογικής και οικονομικής ανάπτυξης, να επανακτήσουν τη χαμένη τους κοινοτική δυναμική και να εφαρμόσουν στρατηγικές οι οποίες θα τους οδηγήσουν σε «έξυπνες» πρακτικές.
Ο Δήμαρχος Αγράφων κ. Καρδαμπίκης, μιλώντας στον Ευρυτανικό Παλμό τόνισε πως ήταν μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση. Ακόμη σαν Δήμος προσπαθούν να παρακολουθούν τις εξελίξεις και τις δράσεις και χρειάζονται την υποστήριξη της περιφέρειας και των αρμόδιων φορέων για την παροχή βοήθειας στα χωριά του Δήμου.
