Τοπία της ελληνικής υπαίθρου, σκηνές του καθημερινού βίου και της αγροτικής ζωής από το παρελθόν, ιστορικά γεγονότα και μνημεία θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και ανάμεσα σε αυτά … η Ευρυτανία. Η καταξιωμένη και βραβευμένη ζωγράφος Ιωάννα (Γιάννα) Ξέρα, δεν είναι απλώς μια λαϊκή ζωγράφος του σήμερα, είναι μια ‘πρέσβειρα’ της ιστορίας και του πολιτισμού της Ρούμελης. ‘Η ζωγράφος της Ρούμελης’ όπως την αποκαλούν μας μιλάει για την Ευρυτανία και τις ιστορίες της, όπως απεικονίζονται μέσα από τα μάτια της και αποτυπώνεται πάνω στον καμβά της.
ΕΠ. Ποια είναι η σύνδεσή σας με την Ευρυτανία;
ΙΞ. Γεννήθηκα στην Σπερχειάδα που έχει θέα το περήφανο Βελούχι του Καρπενησιού και ως παιδί με μάγευαν οι ιστορίες ειδικά και με το προσκύνημα στα Μοναστήρι της Παναγίας Προυσιώτισσας, όπου σ’ όλα τα χωριά γύρω το είχανε τάμα οι ευσεβείς τότε απλοί άνθρωποι να πηγαίνουν στην Χάρη Της και να μιλάνε για τα θαύματα που βιώνανε. Στο παιδικό μυαλό όλα φάνταζαν διαφορετικά ακόμη και τα κλέφτικα τραγούδια που μου τραγουδούσε η μάνα μου με τις ιστορίες μαζί .
Στην Λαμία σε μια έκθεση του φωτογράφου της Αντίστασης κ. Σπύρου Μελετζή ‘γνώρισα’ μέσα από τις φωτογραφίες του τα χωριά της Ευρυτανίας και με το ρομαντικό μυαλό τα έβλεπα όλα όμορφα με την αντίσταση, ελευθερία κλπ, και ήθελα πολύ να τα επισκεφθώ να τα ζωγραφίσω μαζί με το ιστορικό τους.
Τότε ήταν που γνώρισα και τον συγγραφέα Δημήτρη Σταμέλο που μου μίλησε για τα χωριά την ζωή τους και πως αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν από κατολισθήσεις, σεισμούς και μετανάστευση. Μου μίλησε για το χωριό του Μαραθιά, όπου ήταν το πρώτο που πήγα, ένα έρημο χωριό με μια μοναδική κάτοικο λόγο ασθενής μητέρας. Θυμάμαι εκεί στα πρώτα περίπου σπίτια έσπρωξα μια αυλόπορτα μεγάλη και μπήκα μέσα στο έρημο αρχοντικό σπίτι, άνοιξα την πόρτα στο ισόγειο και το πρώτο που είδα τεράστια βαρέλια για κρασί μάλλον, δεν είχα ξαναδεί τέτοια ποτέ μου έκαναν εντύπωση, ανέβηκα στο επάνω και ήταν όλα όπως τα άφησαν νοικοκυρεμένο αρχοντικό, τα ταβάνια με σχέδια ξύλο και ζωγραφισμένα με γέμισε θλίψη έμαθα αργότερα ότι ήταν του κ Σταμέλου…
Φεύγοντας από Μαραθιά με μια απώλεια ένα κενό μέσα μου μ’ αυτή την εγκατάλειψη όπου κάποτε θα έσφυζε από ζωή, πήρα το δρόμο για παλιά Βίνιανη έρημο χωριό κι αυτό λόγω σεισμού το περπάτησα όλο κι αποφάσισα να ζωγραφίσω αυτό πρώτα για τη ιστορία του, έτσι αποφάσισα να μείνω σε φιλικό σπίτι στην Φραγκίστα και πρωί πρωί πήγαινα στη Βίνιανη να σχεδιάσω το έργο, εκεί συνάντησα μόνιμους κατοίκους τρείς ανθρώπους που με κερνούσαν καφέ κι όμως δεν μιλούσαν μεταξύ τους αν και μεγάλοι άνθρωποι, στο πρώτο σπίτι ετοιμόρροπο η κυρά Κατερίνα αντάρτισσα, μου έλεγε πολλές ιστορίες για το χωριό, πιο πέρα στο άλλο στενό ένας κύριος ίσως ήταν γιατρός παλιά, και πιο πέρα μια άλλη μεγάλη γυναίκα κι αυτή με ξενάγησε στο σπίτι της με λουκούμι και νερό από την πηγή δίπλα, σε μια πανέμορφη Εκκλησία με τις καλύτερες αγιογραφίες που έχω δει.
ΕΠ. Ποιες ιστορίες και ποια τοπία της Ευρυτανίας σας έχουν εμπνεύσει;
ΙΞ. Η Βίνιανη ιστορικά ως πρώτη πρωτεύουσα ελεύθερης Ελλάδας, στις Κορυσχάδες δεν βρήκα κάτι εκτός από το σχολείο γι’ αυτό έκανα κάποια από τα σπίτια της, πανέμορφο χωριό κι αυτό. Τα τοπία της Ευρυτανίας και τα χωριά της είναι μοναδικά για όποιον αγαπάει τα βουνά και την αγνή ακόμη φύση.
ΕΠ. Με αφορμή τους φετινούς εορτασμούς της συμπλήρωσης 200 ετών από την Επανάσταση του 1821 που συχνά βρίσκεται στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής σας έμπνευσης, ποιο μήνυμα θα θέλατε να δώσετε;
ΙΞ. Πιστεύω στην Ευρυτανία έχει δοθεί μεγαλύτερη σημασία με την αντίσταση ως πιο νεότερη ιστορία ας το πω έτσι, που όμως ενώ ξεκίνησε διαφορετικά κατέληξε ως μια ιστορία εμφυλίου, αδελφοκτόνου πολέμου και διχόνοιας, κι αυτό πρέπει ν’ αλλάξει και να δοθεί η ιστορία του 1821 με τις Μονές ,τους Καπεταναίους και τα ψηλά βουνά που σώσανε την Κλεφτουριά και τον λαό, κι εδώ ελπίζω πως δεν θα επιτραπεί να τα αλλοιώσουν μέσω πράσινης δήθεν ανάπτυξης. Ας θυμόμαστε πόσα τραγούδια και ιστορίες έχουν γραφτεί για τα περήφανα Ελληνικά βουνά ”κάθε κορφή και φλάμπουρο κάθε κλαδί και κλέφτης’…
Ισοπεδώνοντας τις κορυφές τους χωρίς να ρωτάνε εμάς τον λαό και καταστρέφοντας την φύση μηδενίζουμε κι εμείς κάπως έτσι και τον σεβασμό στην ιστορία μας και το φυσικό κάλλος της Ελληνικής φύσης που μας δόθηκε …Η Ευρυτανία και γενικά η Ρούμελη πρέπει να προστατευθεί και να ανάδειξη την ιστορία της για τον τουρισμό. Αυτό θέλω να αναδείξω και στον καμβά γιατί ας μην τα ισοπεδώνουμε όλα να μείνει κάτι καλό για τις επόμενες γενιές.
